از دیدگاه بسیاری از صاحب نظران و محققان،گفتار و زبان دو اصطلاح و واژه متفاوت هستند. اختلالات گفتار و زبان که به عنوان اختلالات ارتباطی شناخته می‌شوند نیز به صورت مجزا تعریف می‌شوند. جهت تشخیص این موضوع که علت اختلالات گفتاری چیست باید از یک متخصص گفتاردرمان مجرب در زمینه اختلالات گفتار و زمان کمک گرفته شود. تولید گفتار روندی است مشتمل بر ردیفی از حرکات متداخل که به درجات مختلف سبب انسداد مسیر خروج هوا شده و به طور همزمان موجب تغییر در اندازه، شکل و میزان انطباق حفرات تشدید با یکدیگر می شوند. بدین نحو که هوای بازدم در طی تنفس آرام و طبیعی از شش ها خارج میشود و از نای عبور می کند، چاکنای ( محل تار آواها) را می گشادید، حنجره و حلق را می پیماید و سرانجام از راه حفره دهان یا بینی به بیرون فرستاده میشود. هوا بعد از برخورد با تارآواها مرتعش می شود و تولید صدا می کند. این صدا که همان ماده اولیه ی گفتار است، به وسیله ی اندام های گفتاری از جمله لب ها،زبان، سخت کام، نرم کام و زبان کوچک به صدای گفتاری تبدیل می شود. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن بیش از 37 نیروی متخصص گفتاردرمان و کاردرمان در تشخیص و درمان مشکلات و اختلالات گفتاری کودکان و بزگسالان بالغ بر 16 سال مشغول به فعالیت بوده و از به روز ترین تکنیک های و ابزار های درمانی در جهت بهبود بیماران استفاده می نمایند.
اختلالات گفتار چیست
اختلالات گفتاری به گروهی از اختلالات ارتباطی گفته میشود که گفتار برای مخاطب غیر واضح و نامفهوم بوده و شامل مشکلاتی در تنفس،تولید صدا ها و کیفیت آنها است (مانند لکنت) . این نوع گفتار غیر طبیعی منجر به جلب توجه می گردد و ممکن است ناراحتی گوینده و مخاطب را به همراه داشته باشد.
اختلال تولید گفتار
براساس جایگاه مانع ایجاد شده در مسیر هوای خروجی انواع صداها تولید می شوند . اگر تولید ماهرانه باشد، گفتار واضح و قابل فهم است ولی اگر ناقص و معیوب باشد، از قابلیت فهم آن کاسته می شود. تولید وجهی از گفتار است که رشد و تکامل طبیعی آن به مغز سالم، حواس سالم، اندام های گویایی سالم، وجود تحریکات محیطی و تشویق و انگیزه و رشد طبیعی دستگاه گفتار نیازمند میباشد.
اگر گفتار آن قدر باهنجار پذیرفته شده در جامعه تفاوت دارد که توجه را به خود جلب می کند و مانع از برقراری ارتباط و یا موجب عدم سازگاری شخص می گردد، در این صورت تولید صداها اختلال دارد.
علل ایجاد مشکلات تولیدی:
از مهم ترین علل به وجود آورنده مشکلات تولیدی می توان به این موارد اشاره کرد:
ناهنجاری های ساختمانی در مجرای گفتار ( مانند ناهنجاری های دندانی، شکاف لب و کام، بزرگی زبان و یا کوتاه بودن بند زیرزبان )
اختلالات عصبی – عضلانی (دیزآرتری و آپراکسی)
اختلالات حسی – عصبی ( به دلیل نقص در تکامل دستگاه شنوایی و یا ضایعه به قسمت فوقانی لوب گیجگاهی )
عقب ماندگی ذهنی ( کودک عقب مانده ذهنی به دلیل نقص در تفکر انتزاعی توانایی فهم نظام واج شناختی را ندارد )
اختلال شنوایی (عواملی مانند عفونت گوش، تومور و یا پارگی پرده ی صماخ و مانند این موارد قبل یا بعد از زبان آموزی )
اشکالات محیطی ( مانند شرایط نامساعد خانواده و شرایط عاطفی نامساعد)
از مشکلات دندانی که ممکن است سبب بروز مشکلات تولیدی شوند می توان به سه مورد اشاره کرد:
1) تنها دندان های خلفی به هم می رسند. این افراد در تلفظ صداهای /S/, /Z/, /Z/ , /S/ , /P/ , /b/, /m/ مشکل دارند.
2) فک پایین جلوتر از فک بالا قرار گرفته است. این افراد در تلفظ صداها /f/ , /v/ مشکل دارندو=.
3) دندان بالا نامتقارن و اریب روی دندان پایین قرار گرفته است. این افراد در تلفظ صداهای /s/ , /z/ , /s/ , /z/ مشکل دارند.
انواع اختلالات صداهای گفتار:
قبل از توضیح انواع اختلالات صدای گفتاری بهتر است به توضیح انواع خطاها بپردازیم.
انواع خطاهای اختلالات صداهای گفتار:
1) خطاهای حذفی (Omission)
در این نوع خطاها، بیمار واج هدف را اصولاً تولید نمی کند و هیچ واج دیگری را جانشین نمی کند ( مار ß ما)
2) خطاهای جانشینی (Substitution)
در این گونه خطاها بیمار یک واج طبیعی را به غلط جانشین واج هدف می کند ( سیب ß تیب )
3) خطاهای خراب گویی (Distortion)
در این نوع خطاها بیمار به جای واج هدف یک صدای غیر طبیعی و ناموجود در آن زبان را جایگزین می کند (سیب ß ثیب)
4) خطاهای اضافه گویی (Addition)
در این نوع از خطاهای تولیدی، بیمار یک صدا یا یک هجا را به غلط در جایی بین مجموعه اصلی صداهای تولیدی می آورد و در واقع یک صدا یا یک هجای نابجا را وارد واژه ی اصلی می نماید (پنیر ß پندیر)
در برخی از اختلالات صداهای گفتار، نوعی از خطا تحت عنوان خروج خیشومی (Nasal emission) رخ می دهد که در تقسیم بندی بالا قرار نمی گیرد؛ این نوع خطا ناشی از ساختار و عملکرد ضعیف دریچه ی کامی – حلقی می باشد. به عبارت دیگر خروج خیشومی نوعی اختلال صداهای گفتار است که همخوان های پرفشار مانند /p/ , /t/ , … را درگیر می کند.
خروج خیشومی ممکن است با کاهش فشار هوای دهانی مورد نیاز برای همخوان های پرفشار همراه شود؛ در نتیجه برخی از همخوان ها، ممکن است خیشومی (Nasality) شنیده شوند.
دیدگاه علامت شناسی در اختلالات تولید گفتار
داد و همکارانش برای اختلالات صداهای گفتار چهار گروه در نظر گرفتند. با برخی از آزمونهای طراحی شده در این زمینه نظیر آزمون تشخیصی اختلالات تولید و واج شناختی میتوان کودکان دچار اختلال را در یکی از آن گروهها قرار داد. چهار گروه اختلالات صداهای گفتار به شرح زیر می باشند:
1) اختلال تولیدی (Articulation Disorder): خطاهای فرد از نوع جانشینی یا خرابگویی و به صورت باثبات هستند که تنها در چند واج محدود ( اغلب /s/ , /r/ ) رخ می دهند؛ خطاهای این گروه چه در تولید خودانگیخته و چه در تولید تقلیدی بدون تغییر و باثبات اند. 12/5 درصد از اختلالات صداهای گفتار در این گروه قرار می گیرند.
2) تأخیر واج شناختی (Phonological Delay) : خطاهای این گروه شامل ماندگار شدن فرآیندهای واجی می شود که به طور طبیعی در کودکان سنین پایین تر مشاهده می شوند. 57/5 درصد از کودکان دچار اختلالات صداهای گفتاری در این گروه قرار می گیرند.
3) اختلال واج شناختی با ثبات (Consistent Phonological Disorder) : کودکانی هستند که علاوه بر الگوهای رشدی، الگوهای غیررشدی ( خطاهایی که وجودشان در دوران رشد طبیعی نیست) را نیز تولید می کنند، 20/6 درصد کودکان در این گروه قرار می گیرند.
کودکانی در این گروه قرار می گیرند که الگوهای خطای غیر رشدی را به صورت بی ثبات تولید می کنند؛ به عبارت دیگر این کودکان یک کلمه را هربار به یک شیوه ی متفاوت و بی ثبات تولید می کنند. این گروه 9/4 درصد را به خود اختصاص می دهند.
اختلالات زبان
اختلالات زبان به گروهی از اختلالات گفتاری ارتباطی گفته میشود که شامل مشکلاتی در توانایی فهم یا استفاده از لغات است ( مانند زبان پریشی یا آفازی).
سه نوع اختلال زبان وجود دارد که عبارتند از:
اختلال زبان دریافتی
اختلال زبان بیانی
ترکیبی از اختلال زبان دریافتی و بیانی
اگر فرد در فهم آن چه که دیگران می‌گویند یا ادراک آنچه که می خواند مشکل داشته باشد،اختلال زبان دریافتی گفته میشود ولی در اختلال زبان بیانی شخص در بیان ایده ها و نیازهایش یا تولید زبان مشکل دارد.
علت اختلالات گفتار و زبان چیست
برخی از عوامل و بیماری هایی که در ایجاد اختلالات گفتار و زبان نقش دارند شامل موارد زیر است:
آسیب ضربه ای مغزی
فلج مغزی
عوامل ژنتیکی مانند سندروم داون
کم شنوایی و از دست دادن شنوایی
استفاده نادرست و نامناسب از سیستم صوتی
مشکلات تغذیه‌ای در دوران بارداری
بیماری هایی چون ام اس،پارکینسون و ای ال اس
اختلالات عضلانی
تاخیر رشدی
مشکلات رفتاری
سکته مغزی
عقب ماندگی ذهنی
عفونت گوش
آسیب های فیزیکی
سوء مصرف دارو
تومورها
اوتیسم ( درخودماندگی)
استرس های محیطی
اختلالات یادگیری
بدون علت مشخص
در صورت بروز هرگونه اختلالات گفتار در اعضای خانواده یا فرزندتان در اولین فرصت به گفتاردرمانی مراجعه و در جهت تشخیص و درمان به موقع اقدام نمایید. متخصص گفتاردرمانی می تواند در این زمینه شما را به درستی راهنمایی نماید
اختلالات تولید صداهای گفتاری چیست؟ زمانی که فردی صداها هجاها یا کلمات را به گونه ای نادرست تولید کند طوری که شنونده ها آنچه را که او می گوید به سختی درک کنند، فرد اختلال تولید صدا دارد. صدا های گفتاری ممکن است به طور نادرستی تولید شوند که می‌تواند به علت حرکات نامناسب یا جایگاه نامناسب تولیدکننده‌های گفتار باشد. گفتاردرمانی اختلالات صوت که در زمینه درمان اختلال صدای گفتار موثر می باشد در مرکز گفتاردرمانی تهران دکتر صابر ارائه می شود. از دیگر خدمات مرکز گفتار درمانی در منزل است که توسط گفتاردرمانان متخصص در زمینه اختلالات تولیدی گفتار در منزل ارائه می شود.
علائم اختلالات صوت
کیفیت نفس آلود و نیمه نجوایی صدا به علت خروج زیاد هوا از چاکنای.
کیفیت خشن،پرفشار و ناصاف صدا به علت آواسازی نامنظم،ارتفاع بم غیرقابل پذیرش،و تنش حلقی زیاد در اختلالات صوت.
کیفیت گوشخراش،تیز و فلزی صدا به علت آواسازی نامنظم، ارتفاع بم غیرقابل پذیرش،و تنش حلقی زیاد.
کیفیت بیش خیشومی و ناله گونه صدا همراه با خیشومی شدگی نامناسب واکه ها و تولید ضعیف انفجاری ها و سایشی ها.
کیفیت کم خیشومی و خفه صدا،مانند زمان سرماخوردگی در اختلال صدا.
کیفیت گلوئی در اختلالات صدا ،غران و توخالی صدا همراه با ارتفاع بم عادتی غیرقابل پذیرش و تنش حلقی زیاد.
کیفیت نازک،سطحی و ضعیف صدا که غالباً با سن و جنس گوینده تطابق ندارد.
فقدان توجه و تنوع عاطفی در گفتار همراه با یکنواختی و کلیشه‌ای بودن مشخصه‌های نواختی در اختلالات صوت هستند.
افزایش یا کاهش غیر قابل پذیرش سطح ارتفاع عادتی گفتار.
تاثیر گذاری صدا بر ارتباط گوینده در موقعیت های روزمره از نظر شنوندگان و گفتار درمان.
تلقی صدا به عنوان یک آسیب اجتماعی یا حرفه‌ای از دید گوینده.
علل اختلال صدای گفتار
اختلال تولید صدا هم در کودکی و هم در سنین بزرگسالی شایع است و با گفتار درمانی بهبود می یابد.
علل اختلالات تولیدی صداهای گفتاری
اشکالات عضوی: مانند شکاف کام، نظم دندانی غیر طبیعی، فلج مغزی،کم توانی ذهنی،کم شنوایی.
آپراکسی گفتار: عموماً همراه آسیب مغزی است که علائمی از جمله کندی و تقلا در تلفظ کلمات دارند.
اختلالات عملکردی:مانند داشتن دو یا چند زبان در خانه و یا تقلید کردن اشتباهات گفتاری کودک توسط والدین که سبب تثبیت آن میشود.
تاخیر رشدی:بیشترین علت اختلال تلفظ ای است که ممکن است مستقیما به علت کم شنوایی باشد.
انواع اختلال تولید صدای گفتار
چهار نوع اختلال تولیدی گفتار رایج وجود دارد:
جانشینی: زمانی رخ می‌دهد که یکصدا جایگزین صدای دیگر شود.
برای مثال کودک کلمه سیب را دیب تلفظ کند یعنی صدای ( د) جانشین صدای ( س) شده است.
حذف: این اختلال صدای گفتار زمانی رخ می‌دهد که یک صدا حذف می شود و اصلا تولید نمی شود.
برای مثال کودک کلمه ( خانه،) را ( آنه) تلفظ می کند یعنی در این کلمه صدای ( خ) تلفظ نشده است.
خراب گویی: زمانی رخ می‌دهد که یک صدا به صورت نادرست تلفظ شود یا به جای آن صدای دیگری تلفظ شود اما آن صدا درست نباشد.
برای مثال کودکانی که صدای ( س) را به صورت نوک زبانی تولید می کنند.
اضافه گویی: این اختلال تولیدی صدا زمان رخ می‌دهد که یک صدا به صورت اضافی به کلمه اضافه می گردد.
برای مثال کلمه ( چید) را ( چیند) تلفظ میکنند که صدای ( ن) در این کلمه اضافه تولید شده است.
ارزیابی اختلال صدای گفتار:
گرفتن تاریخچه و شرح حال از مراجع
انجام یک آزمون تولیدی صدا (هر یک آزمون هایی که به صورت سنتی برای تشخیص اختلالات تولید گفتار مورد استفاده اند.)
انجام آزمون تولیدی دیپ، برای تعیین میزان ثبات خطاها و میزان تاثیر ماهیت آوایی واژه ها
تجزیه و تحلیل و بررسی مختصات ممیزه در گفتار
برآورد میزان تصحیح پذیری خطا های شخص
ارزیابی توانایی فرد در تمییز آواهای گفتاری
با این اطلاعات، روی هم رفته میتوان ماهیت، نوع و شدت اختلال تولیدی گفتار فرد را معین کرد، پیش‌آگهی اختلال وی را منطقی پیش نمود و خطوط کلی برنامه درمانی آزمایشی را طرح ریزی کرد.
اهداف گفتاردرمانی اختلالات صوت
آگاهی از عوامل صوتی آواسازی،ارتفاع صدا،تشدید،و نوای گفتار در گفتاردرمانی اختلال صوت.
استفاده از آواسازی کار کردی،ارتفاع عادتی قابل پذیرش،تشدید متعادل،و نوای مناسب گفتار در محاوره.
حفظ برنامه بهداشتی مناسب توسط گفتاردرمانی از طریق ایجاد آگاهی نسبت به رفتار ها و الگو های مضر برای صدا.
ایجاد و افزایش مهارت های خود بازبینی حس عمقی و شنوایی برای تمایز گذاری بین رفتارهای صوتی کارا و غیر کارا.
نکاتی در گفتاردرمانی اختلالات صوت
برای مراجعه به متخصص گوش و گلو و بینی،به مراجعین اختلالات صوت کمک کنید.
با متخصص گوش و گلو و بینی درباره عضوی بودن اختلال صدا و درمان پزشکی برای اختلال صوت،یا عملکردی بودن آن و نیاز به درمان رفتاری،مشورت کنید،این اطلاعات را به مراجعین اختلالات صوت انتقال دهید.
اطلاعات پزشکی مرتبط با کاربرد روزانه مراجعین اختلال صدای گفتار از صدا،مانند عفونت مکرر تنفسی فوقانی،مشکلات لوزه طرفی یا لوزه سوم یا استفاده زیاد از دخانیات و الکل را کسب نمایید.
اطلاعات مربوط به کاربرد روزانه مراجعین اختلالات صوت از صدا را در محل کار(آیا مراجعین اختلالات صوت دارای حرفه ای مثل مربیگری یا آموزش آیروبیک است که نیازمند صداسازی است یا با صدای بلندتر از صدای دستگاه موجود در محل کار صحبت می کند؟)،مدرسه (آیا مراجعین اختلالات صوت با صدای بلند در زمین بازی یا غذاخوری صحبت می کند؟)،و خانه (آیا مراجعین اختلالات صوت مکرراً داد می زنند یا با صدای بلندتر از صدای محیط صحبت می کنند؟)،کسب کنید.
گفتاردرمانی در اختلال صدا باید ارزیابی صدا را انجام دهد. آوا سازی،زیر و بمی،تشدید و نواخت گفتار و تعامل این عوامل را تحلیل کنید. از طریق ضبط خواندن و گفتار خود انگیخته،سطح پایه عملکرد را به دست آورید،رفتارهای موجد این اختلال را تعیین کرده و مشخص نمایید که آیا میتوان با استفاده از روش‌های تسهیلی گوناگون،موارد اختلال را درمان کرد.
گفتاردرمان بازخورد هایی از نتایج ارزیابی صدا به مراجعین اختلالات صوت بدهد،آن دسته از رفتارهای صوتی را که باید اصلاح شوند،انتخاب کرده و درباره برنامه کلی درمان اختلال صدا با مراجعین اختلالات صوت یا والدین او بحث کنید.
به مراجعین اختلالات صوت کمک کنید که رفتارهای نامناسب (سوء استفاده های) صوتی خویش (از جمله داد کشیدن زیاد،صحبت با تنش حلقی فراوان،صحبت کردن بلند در زمین بازی،صحبت کردن با صدایی بلند تر از سر و صدای زمینه ،و پاک کردن گلو به طور مکرر) را تعیین کند.
در مرکز گفتاردرمانی اختلال صوت با استفاده از یک دفترچه یادداشت کوچک،روش ثبت فراوانی سوء استفاده های صوتی در طول روز را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید.
مجموعه ای از تمرینات آرامش سازی را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید(مثلاً در حالی که به آرامی صدای را تولید می‌کند،سرش را بچرخاند،از طریق سفت کردن ارادی عضلات گردن و شانه و سپس رها کردن آنها،تقابل میان تنش و آرمیدگی را تشخیص دهد)
با الگوی «خمیازه-آه » و با استفاده از گلوی کاملا باز و رها کردن آرام هوا در زمان گفتن ، به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید که چگونه تنش بیش از حد حنجره را کاهش دهد،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید که «خمیازه-آه » شل را تکرار و تثبیت نمایند.
درصورتی که مراجعه اختلالات صوت،کودک است، در مرکز گفتاردرمانی کودکان مفهوم «صدای ناصاف» و «صدای صاف» را به او آموزش دهید،هر کدام از آنها را به منظور تقابل سازی،الگو دهی کرده و از کودک بخواهید تقلید کند،بابا داشتن کودک به ساخت عبارات و جملات یا توصیف تصاویر در حال بازی های نوبتی،استفاده از صدای صاف را تثبیت کنید.
در گفتاردرمانی اختلال صدا، نزدیک شدن چین های صوتی مراجعین اختلالات صدا را افزایش دهید تا فرار هوا از چاکنای کاهش یابد و برای این کار از وی بخواهید دستهایش را در مقابل میز قرار دهد و در حالی که به طور محکم «آ» را تولید می کند،به شدت به میز فشار وارد کند،این عمل را چند بار تکرار کنید.
روش های تنفسی شکمی-دیافراگمی صحیح را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید،تنفس را با تنفس شانه های سطحی مقایسه کنید،وقتی مراجعین اختلالات صدا توانستند به طور مداوم تنفس شکمی-دیافراگمی را تکرار کند،از آن در بیان عبارات و جملات استفاده کنید.
با به کارگیری واژه های آغازگر هجاها و کلمات،تولید ( a ) به روش «خمیازه-آه » را به سایر واژه ها (مثل ( o/ a / و u ) تعمیم دهید،به تدریج ویژگی های اغراق آمیز «خمیازه-آه» را حذف کرده و در جلسات گفتاردرمانی طول گفته را به سطح عبارت و جمله افزایش دهید.
از مراجعین اختلالات صوت بخواهید با خواندن متون حاوی تعداد زیادی واکه شل مثل تنش بیش از حد حنجره را کاهش دهد
در حالی که مراجعین اختلالات صدا دستانش را در مقابل میز قرار داده و همزمان با فشار آوردن شدید آن، صدای ( a ) را به صورت محکم بیان می کند، به او آموزش دهید که در طی شمردن اعداد یا بیان حروف الفبا کم عملکردی حنجره را بهبود بخشد،این کار را چند بار تکرار کند، در حال فشار آوردن،عبارات کوتاه را به تمرین وارد کنید،در حالی که برخورد شدید چاکنایی را در زمان صحبت کردن حفظ می کنید،فشار دادن را حذف کنید.
با استفاده از پیانو یا نی،پایین ترین تون زمزمه مراجعین اختلالات صوت بدون جز جز چاکنایی شدید را تعیین کنید،از مراجعین اختلالات یادگیری بخواهید 2.5 گام موسیقی ( فاصله 1.4 ) زمزمه کند و سپس ارتفاع را 5 گام افزایش را کاهش دهد تا ارتفاع راحت ترین زمزمه مراجعین اختلالات صوت (که ارتفاع بهینه خواهد بود)تعیین شود.
در گفتاردرمانی از مراجعین که قادر به تطبیق صدای خود با پیانو یا نی نیستند، بخواهید ( mm, hmm ) را زمزمه کنند، هجای دوم، ارتفاع بهینه مراجعین اختلالات صوت خواهد بود،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید که با درخواست شما،ارتفاع بهینه را به کار گیرد.
چنانچه مراجعین اختلال صدا شما کودک است،مفاهیم «صدای زیر» « صدای بم» و صدای کاملاً صحیح» را با الگو دادن هرکدام و تقلید کودک از آنها،به او آموزش دهید،در حال بازی نوبتی با درخواست از کودک برای بیان عبارات و جملات یا توصیف تصاویر با «صدای کاملا صحیح » کاربرد این صدا را تثبیت کنید.
با واداشتن مراجعین اختلالات صوت به زمزمه با ( m ) یا ( n ) ،کاربرد ارتفاع بهینه را تثبیت کنید،از این صداها به عنوان آغازگر در هجاها و کلمات استفاده کنید ( مثلا ( m ) در «ما» و سپس «من» طول گفته را از سطح کلمه تا جمله افزایش دهید.
اطلاعاتی درباره ساختار و تعامل حفرات بینی،دهان و حلق و چگونگی تغییر اندازه و شکل آنها در هنگام گفتار برای ایجاد انواع تشدید صوت به مراجعین اختلالات صوت بدهید (یعنی انواع مختلف تشدید صوت را الگودهی کنید: خیشومی ،عدم خیشومی،گلویی و نازک ) و از او بخواهید در زمان الگو دادن،تشدید های متفاوت را به طور صحیح در قالب جفت های متقابل (مثلاً خیشومی در مقابل غیر خیشومی،نازک در مقابل گلویی) تشخیص دهد.
برای افزایش تجدید دهانی و کاهش غیرمستقیم تشدید خیشومی،به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید که شدت صوت و باز بودن دهان را در هنگام گفتار افزایش دهد.
به مراجعین اختلالات صوت آموزش در این که با استفاده از آینه،حرکات نرمکام را در زمان تولید اصوات خیشومی و غیر خیشومی مشاهده کند،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید با باد کردن گونه ها و نگه داشتن آن،هوا را در حفره دهان حفظ کرده تا نرمکام را در مقابل دیواره خلفی حلق قرار داده و سپس با تولید جفت های کمینه (نظیر «پا- ما» و « پاش- ماش» ،حرکت نرم کام و تقابل اصوات خیشومی و غیر خیشومی را حس کند.
با آموزش قرار دادن زبان در جلوی حفره دهانی،اندازه حلق حنجره ای مراجعه این اختلالات صوت را کاهش داده و تعادل حفرات دهان و حلق را بهبود بخشید،با واداشتن مراجعین اختلالات صوت برای خواندن فهرست کلمات حاوی واژه های زبانی-لثوی(نظیر نی ، تی) ،نوک زبان او را در پشت دندان های پیشین فوقانی قرار داده و جایگیری قدامی زبان را تسهیل کنید.
با فشار دادن غضروف تیروئید از طریق انگشتان به سمت بالا،مستقیماً اندازه حلقه مجرایی مراجعین اختلالات صوت را کاهش دهید،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید در حالیکه غضروف تیروئید را نگه داشته‌اید، آواسازی کند و تفاوت کیفیت صوت را یادداشت نمایید.
جایگیری خلفی زبان را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید تا ابعاد حفره دهانی افزایش یابد،با تمرین روی واکه های افتاده پسین فرهنگ و کلمات حاوی این واژه ها در موقعیت آغازین،جایگیری خلفی زبان را تثبیت کنید.
در گفتاردرمانی اختلال صدا با فشار دادن غضروف تیروئید به سمت پایین،مستقیماً اندازه حلق حنجره ای مراجعین اختلالات صوت را افزایش دهید. از مراجعین اختلالات صوت بخواهید،در حالی که غضروف تیروئید را نگه داشته‌اید،آواسازی کنید و تفاوت کیفیت صوت را یادداشت نمایید.
با واداشتن مراجعین اختلالات صوت به خواندن متون حاوی کلمات فاقد واج خیشومی،به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید که بین خیشومی شدگی را کاهش دهد، یکی از مراجعین اختلالات صدا بخواهید با علامتگذاری هجا هایی که خیشومی می شوند، راجع به گفتار خودش قضاوت کند.
خواندن متون حاوی واکه های پیشین و صداهای نوک زبانی مراجعین اختلالات صوت را ضبط کنید تا تعادل تشدیدی حفرات دهان و حلق بهبود یابد،با افزایش طول متون،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید که به نوار گوش داده و کلماتی را که به طور غیر معمول گلویی هستند، علامت گذاری کند.
خواندن متون حاوی واکنش های پسین بیمار را ضبط کنید،در حالی که طول متون را افزایش می دهید،از بیمار بخواهید کلماتی را که به طور غیر معمول با کیفیت نازک تولید شده‌اند،علامت گذاری کند.
به مراجعین در روند درمان اختلالات صوت آموزش دهید که چگونه مشخصه‌های نواختی تغییر زیر و بمی،شدت و سرعت باعث افزایش بیان و توجهات عاطفی گفتار می شود.
از مراجعین اختلالات صدا بخواهید کلمات مورد تاکید در متن را علامت گذاری کند و سپس با الگو دهی رفتاری،استفاده از شدت بیشتر صوت را برای تاکید بیشتر در گفتار آموزش دهید،تاثیرات بیانی مراجعین اختلالات صوت را مورد نقد و بررسی قرار دهید.
در جلسات گفتاردرمانی اختلال صدا تعداد کلمات خوانده شده مراجعین اختلالات صوت در یک دقیقه را بشمارید،چنانچه تعداد آن بیش از ۱۸۰ یا کمتر از ۱۵۰ کلمه در دقیقه بود،با استفاده از زمان سنج،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید سرعت را تنظیم کرده و آنرا به محدوده ۱۵۰ تا ۱۸۰ کلمه در دقیقه برساند.
از مراجعین اختلالات صوت بخواهید متن را با الگوهای مختلف آهنگین علامت گذاری کند و سپس با الگو دهی رفتاری،الگو های گوناگون آهنگین (نظیر جملات اخباری،پرسشی و عبارات درونه ای را آموزش دهید،تاثیرات بیانی مراجعین اختلالات صوت را مورد نقد و بررسی قرار دهید.
نمایش های مختلف را با مراجعین اختلالات صوت اجرا کنید (نظیر خرید و فروش یا رفتن به رستوران) ،مواردی را که مراجعین اختلالات صوت به طور موثر از رفتارهای صوتی جدید استفاده می کند،یادداشت کنید و سپس او را در بیرون از کلینیک همراهی کنید و میزان استفاده مداوم از صدای جدید را ثبت کنید. این فعالیت را به طور متناوب در خارج از کلینیک ادامه دهید تا صدای جدید تعمیم یابد.
آگاهی واج شناسی در اختلال صدای گفتار
زبان شناسی علمی است که به مطالعه و بررسی نظام مند زبان می پردازد.
آگاهی واج شناسی یا واجی دانستن و وقوف بر ساختمان آوایی، واجی و هجایی واژگان است.
آگاهی واج شناختی به دانش فرا زبانی ساختار اصوات در زبان مربوط می شود.
چگونگی تولید شدن آنها و چگونگی درک آنها ارتباط دارد.
منظور از اطلاعات واجی آگاهی از قواعد حاکم بر تناظر حروف،با صدا است.
سه شکل تقطیع واژه به صداهای سازنده‌اش عبارتند از هجا، واج، واج های درون هجایی.
واج از دو بخش اصلی تشکیل شده: همخوانی یا صامت ها و واژه ها یا مصوت های زبان.
رشد مهارت واج شناختی کودکان از طریق شنیدن صدای کلمات صورت میگیرد نه اینکه چگونه نوشته می شوند.
برای آموزش آگاهی واج شناختی باید کودکان اصول الفبایی زبان را کشف کنند.
مشخصه اصلی اختلال واج شناختی و ناتوانی در تلفظ اصوات گفتاری مورد انتظار متناسب با سن و زبان محلی فرد است.
آگاهی واج شناختی پیش بینی کننده قوی برای رشد خواندن و نوشتن است.
املا عنصر کلیدی دارد. تک واژ شناسی،ریشه شناسی، واج شناسی.
املا در مقایسه با خواندن به طور جدی تری در اثر ضعف واج شناختی آسیب میبیند.
بهترین پیش بینی کننده برای یادگیری املا آگاهی واج شناختی است.
