یک کودک با تدافع لمسی ظاهرا بسیاری از تجربه های لمسی معمول را تهدید کننده تشخیص می دهد یا در تحمل کردن آنها مشکل دارد. یک لمس مثبت یا کشیدن موهایش می‌توانند واکنش های محافظتی را فعال کند که بیشترین آنها افراطی هستند و به کودک می گویند فرار یا مقابله کند(تدافع لمسی). این امر موجب بروز بی قراری و حرکات تکانه ای در کودک می شود.از سوی دیگر اختلال پردازش لامسه ممکن است خود را با جستجو گری حسی نیز نشان دهد. در کودک با آستانه پایین حس، لامسه کودک به ورودی های بیشتری نیاز دارد و مایل است از طریق لمس کردن دیگران با دیگر اشیا به طور افراطی این حس را جستجو کند. مرکز تخصصی کاردرمانی حسی کودکان دکتر صابر با ارائه خدمات نوین درمانی در غالب سنسوری روم، اتاق ماساژ درمانی کودکان، و کاردرمانی یکپارچگی حسی، همچنین بازی درمانی و رفتاردرمانی به بهبود مشکلات تدافع لمسی و کم حسی در کودکان می پردازد.
حساسیت لمسی چه علائمی دارد؟
یک کودک ممکن است در مورد لباس پوشیدن خیلی سخت گیر باشد یا زمان زیادی را برای پیدا کردن مواردی که برای پوشش روز وی مناسبت است صرف کند این حالت در ابتدای روز باعث استرس و حساسیت لمسی کودک میشود و کل خانواده را تحریک کند.
کودک با تدافع لمسی ممکن است زمانی که به خانه برمی گردد لباس هایش را به سرعت در آورد و روسری یا کلاه را روی سرش بگذارد و دست هایش را داخل آستین لباس هایش کند و حتی برای یک فشار عمیق، وارد جیب‌هایش کند. کودک با حساسیت لمسی ممکن است برای فشارهای عمیق ترجیح دهد که لباس هایش تنگ باشد یا گشاد.
کودکان با تدافع لمسی حتی ممکن است که متوجه نشود که پیراهن خود را برعکس پوشیده و پاچه های شلوارش تاب برداشته است و زیب آن باز نشده است. جوراب ها و کفش ها می توانند مشکل ساز باشند زیرا می توانند به پاهای حساس صدمه وارد کنند یک کودک ممکن است نپذیر که آنها را بپوشد و داد بزند که دمپایی راحتی در هوای سرد به پشت به دلیل اینکه به پاهایش صدمه نزند.
یک کودک دیگر با حساسیت لمسی ممکن است در برابر پابرهنه بودن مقاومت کند، زیرا که تحمل احساس ناشی از کف اتاق، فرش، چمن یا سنگ ریزه برایش خیلی سخت است.
کودک با تدافع لمسی حتی ممکن است که با پنجه پا راه برود که تا حد امکان تماس کمی با سطح داشته باشد یک کودک ممکن است در برابر پوشیدن کتانی مقاومت کند حتی با وجودی که آن ها خیلی کوچک اند، زیرا او فشار و تراکم را دوست دارد پوتین های زمستانی می توانید یک مشکل بزرگ باشد.
اعمال خود مراقبتی مانند مسواک زدن دندان، ممکن است برای یک کودک با تدافع لمسی یک کابوس باشد، چون که موهای زیر مسواک به لثه های کودک آسیب وارد می‌کند و به فوم خیلی حساس است. کودکان با تدافع لمسی ممکن است به هنگام شستن موها، شانه کردن و کوتاه کردن آنها کج خلقی کند چرا که پوست سر حساسی دارد.
شلوغ کاری کردن
کودکان با حساسیت لامسه از لمس مواردی که استفاده از آنها سخت است و یا به آسانی از بین می‌روند خودداری می‌کنند. کودکان با حساسیت لمسی ممکن است در برابر پروژه های هنری شامل نقاشی و چسب مقاومت نشان دهند یا اگر به اندازه کافی به یک کار علاقه مند شوند آشفته می شوند و مرتب می خواهند که دست هایشان را بشویند.
هنگامی که والدین کودکان با ندافع لمسی از لوسیون یا کرم ضد آفتاب استفاده می‌کنند، ممکن است باعث اذیت آنها شود ا کودکان با مشکلات لمسی ممکن است از بازی کردن در گودال های ماسه بازی و پا برهنه راه رفتن روی چمن یا ماسه ها در ساحل اجتناب کنند. اما کودک با تدافع لمسی ممکن است مشتاق باشند تا این تجربه های لمسی را در یک مکان ساکت و آرام که در آن کاملاً تحت کنترل شان قرار دارد امتحان کنند. در حالی که یک کودک ممکن است در برابر فعالیت های هنری در یک اتاق پر از هم کلاسی مقاومت نشان دهد، اما امکان دارد همان کودک با حساسیت لمسی از انجام یک پروژه هنری در خانه در طی درمان لذت ببرد.
غذا خوردن با ضربه
کودکان با لامسه ی حساس معمولاً حساسیت های دهان نیز دارند بدون اینکه در نظر بگیرند دهان از طریق پوست پوشانده شده است.
به منظور تدافع لمسی، کودک ممکن است بافت غذایی خود را برای خوردن به سختی انتخاب کند.
بافت های خشک و ترد و لغزنده از قبیل سوپ خوشمزه، ممکن است غیر قابل تحمل باشد. کودک با تدافع لمسی ممکن است غذاهایی را که در یک دمای حرارتی خاص هستند بخواهد.
افرادی که در خوردن غذا حساس اند هم چنین ممکن است مشکلاتی در زمان وعده ی غذایی داشته باشند آنها ممکن است به شدت غذاهای خوشمزه را همراه با مقدار زیادی نمک، شکر یا چاشنی بخواهند. آنها امکان دارد تمایل داشته باشند که دهانشان را پر از غذا کنند تا احساس کنند چیزی داخل آن وجود دارد و دریابند که غذا ها در داخل گونه هایشان جمع شده است و آن لحظه است که در خطر خفه شدن قرار می‌گیرند.
کودکان با تدافع لمسی غذاهای خیلی سرد یا خیلی گرم را ترجیح می دهند چرا که این کار به آنها سر نخ های حسی را می‌دهد کودکان با دهان حساس ممکن است به طور مکرر آبریزش داشته باشند چون که آنها از جمع شدن بزاق آگاه نیستند.
اجتماعی شدن و همرنگی با جماعت
این موضوع که والدین می‌توانند با کودکی که تازه متولد شده است احساس راحتی کنند سبب دل شکستگی والدین می شود. کودکی که پیچ و تاب می‌خورد یا پشتش را برمیگرداند، در حالی که والدینش تلاش می‌کنند او را بغل کنند.
تقابل والدین به هنگام حمام کردن، پوشک عوض کردن، غذا دادن و دیگر زمان های ممکن است برای هر کس، استرس زا باشد حالت تدافعی لمسی می‌تواند از چیزی که خیلی خطرناک است به یک لمس ملایم تبدیل شود. کودک ممکن است خودشان را جدا به عنوان مکانیسم تطابقی تنظیم کنند و ظاهراً کناره گیری کرده و بی علاقه شوند پسری ممکن است در مورد جین هایی که همکلاسی هایش می پوشند احساس راحتی نکند و یک دختر ممکن است آخرین مد های رایج را دوست نداشته باشد و لباس‌هایی را که انتخاب می کند متداول نباشد.
ممکن است همکلاسی های او متوجه شوند که او متفاوت است و از این رو او به گروه های ورزشی ملحق نمی شود، در شلوغ کاری ها شرکت نمی کند یا در بازی های شلوغ کاری، از نزدیک شدن به دیگران اجتناب می‌کند و هر روز فقط یک نوع ساندویچ می‌خورد و جذابیتی ندارد که بقیه او را انتخاب کنند، بعد ها قرار گذاشتن و رابطه گذاشتن با (جنس مخالف) می تواند برای بزرگترها، جز چالش‌های مهم به حساب آید.
او ممکن است خیلی نزدیک به دیگران بایستد و تقاضاهای خیلی عجیب کند و در آغوش گرفتن نامناسب یا دائماً در حال حرکت بودن وی، باعث دلخوشی معلم و همکلاسی‌ها می گردد.
مسائلی از قبیل پایین بودن تون عضلانی و عدم هماهنگی حرکتی ممکن است باعث شود که کودک با آستانه لمس پایین در زمین بازی یا پله ها، دست و پا چلفتی (غیرماهر) باشد. هم کودکانی که در جستجوی محرکات حسی می باشند و هم کودکان با آستانه لمس پایین ممکن است به طور دائم در حال حرکت و بی قراری هستند و به طور مکرر از معلم راهنمایی دریافت می کنند و گاهی اوقات از طرف سایر همکلاسی ها تحقیر می شوند.
دیگر کودکان ممکن است خجالتی باشند چراکه کودک با آستانه لمس پایین رفتارهای نرمال اجتماعی را پیروی نمی‌کند و گاهی اوقات زمانی که لباسهایش پیچ و تاب خورده یا موهایش نامرتب است و یا غذا روی صورت او باقی مانده است اطلاعی از وضعیت خود نداشته باشد.
درد و درجه حرارت (دما)
کودکان با مشکلات لامسه ای، ممکن است به شدت به تغییرات دمایی حساس باشند و زمان زیادی طول می‌کشد که با تغییرات فصلی یا هنگامی که از یک مکان سرد به یک اتاق گرم می روند خود را تطابق بدهند که این تغییرات سخت است.
دیگر کودکانی که به درجه حرارت حساس اند ممکن است نیاز به کنترل شدن داشته باشد تا از گرما نسوزند یا سرما زده نشوند هم چنین احساس درد دارای دامنه خاصی است.
پانسی به یاد آورد که چگونه پسرش هنگامی که واکسینه شده بود به هنگام حرف زدن نفس نفس میزد که نوعی حساسیت لامسه ای از خود نشان داده است.
کودکی ممکن است به هنگام بریده شدن دستش به وسیله یک تکه کاغذ از حال برود در حالی که یک کودک دیگر هنگامی که زانویش در اثر افتادن در زمین بازی زخمی و خونی میشود، متوجه آن نمی‌شود.
سوالات متداول:
1. آیا اختلال پردازش حسی لامسه همان تدافع لمسی است؟
خیر اختلال پردازش حسی می تواند خود را با بیش حسی یا همان تدافع لمسی نشان دهد که در این موارد کودک از لمس شدن اجتناب می کند، لباس های خاصی را می پوشد و یا به تغییر درجه حرارت آب واکنش نشان می دهد. اما شرایط دیگری نیز وجو دارد که در آن کودک به دنبال تجربیات لمسی مختلف است در این موارد کودک ورودی های بیشتری نیاز دارد و مایل است از طریق لمس کردن دیگران یا دیگر اشیا به طور افراطی، حس لامسه را جستجو کند.
2.چه درمان هایی برای بهبود تدافع لمسی وجود دارد؟
تدافع لمسی موجب بی قراری، اضطراب و ارتباط اجتماعی پایین در کودک می گردد، برای بهبود مشکلات تدافع لمسی می توان از درمان های کاردرمانی حسی، سنسوری روم، ماساژ درمانی، رفتاردرمانی و حساسیت زدایی تدریجی استفاده نمود. انجام درمان های حسی باید توسط متخصصین کاردرمانی و با تجربه در حیطه اختلالات حسی و به صورت مرحله به مرحله انجام گردد تا از برانگیختگی کودک و درمان زدگی جلوگیری شود.
همه ما راجع به پنج حس اصلی شنیده‌ایم: لامسه، بینایی، چشایی، شنیداری و بویایی، این حس‌ها تمامی پیام های حسی را با جزئیات بسیاری از محیط دریافت می کنند. علاوه بر این آنها اطلاعات درون بدن ما را نیز دریافت می‌کنند. حس های درونی (حس عمقی، وستیبولار و درونی) نقش موثری در مورد اطلاعاتی که ما چه کسی هستیم چگونه هستیم را به خودمان می دهد. همکاری این حس ها با هم و یکپارچگی حسیبه ما می‌گوید که چه اتفاقی در اطراف ما می‌افتد و چه کاری باید در زمان خاص انجام دهیم و چه کاری درست است. حس لامسه اولین حسی است که در بدن به سرعت رشد می یابد، گیرنده های حس لامسه در تمام بدن وجود دارند حتی در دهان سیستم گوارشی و…. این گیرنده ها اطلاعات حسی مهمی را به مغز مخابره می کنند. سیستم لامسه سیستم پیچیده ای می باشد که توانایی درک محبت، عشق و ارتباط با دنیا را به فرد می دهد. اختلال حس لامسه می تواند خود را به صورت بیش حسی لامسه یا جستجو گری حس لامسه خود را نشان دهد. این اختلال مشکلات فراوانی را برای کودک به وجود می آورد که با کاردرمانی حسی و تکنیک های رفتاردرمانی قابل درمان می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
حواس پنچگانه در مورد حس های مربوط به خود و مکان هایی از دنیا که در آن حضور داریم، اطلاعات به ما می دهند. این گونه است که هیچ دو نفری شبیه به هم نیستند، هر کس درک و رودی حسی متفاوتی با سایرین دارد. ممکن است یک نفر به شدت از رانندگی لذت ببرد اما دیگری از آن به بترسد، مشکلات یکپارچگی حسی از علل این مشکلات است. یک نفر ممکن است یک فیلم سریع با صحنه‌های پر هیجان دوست داشته باشد، دیگری ممکن است مایل به دیدن صحنه های رنگی و گوش کردن موسیقی های کوبنده و تند برای چرخاندن سرش باشد. این تفاوت ها در یکپارچگی حسی است که سبب می شود هر کدام شخصیت های مخصوص به خودمان را داشته باشیم.
برای فهم کامل اینکه چگونه مردم در قبال ورودی‌های حسی پاسخ های متفاوتی می دهند. بهتر است نگاه دقیق تری به هر کدام از این سیستم های حسی داشته باشیم. حس لامسه: حس لامسه اولین سیستم حسی است که تکامل می یابد و در یکپارچگی حسی اهمیت دارد ما معمولاً ابتدایی ترین معانی ساده را از آن در می یابیم بزرگترین سیستم حسی بدن لامسه است. چندین نوع دریافت کننده لامسه در لایه‌های مختلف پوستی وجود دارد، همچنین لایه پوشاننده دهان، گلو، سیستم گوارشی، گوش ها، دهانه‌های دستگاه‌های تناسلی و دیگر قسمت‌های بدن گیرنده لامسه دارند.
از طریق لمس کودک می فهمد که پس از پوست پوشاننده اش، بدن او خاتمه می یابد و بعد از پوست است که جهان خارج شروع می شود می فهمد که در امنیت از طریق نوازش، بوسه و لمس کردن، عشق را دریافت می‌کند و اطراف او از اسباب بازی ها و اشیای بی خطر احاطه شده است.
تجربه لذت کودک از ورودی‌های لامسه هنگامی که پارچه های زمخت می پوشد و یا با سطوح سخت در تماس است کاهش پیدا می‌کند او درک خود را از این موضوع بهبود می بخشد که احساسات لذت بخش است و از کدام حس ها بایستی پرهیز کند لامسه فراتر از حس نوازش حیوانات خزدار و لباس خانه معمولی است.
سیستم لامسه شامل چندین نوع تجربه است:
لمس های خفیف با حرکات مو و قسمت بیرونی پوست حس می‌شوند لمس های خفیف شامل لحظه هایی چون در معرض باد قرار گرفتن پوست، تماس های معمولی فرد، داشتن موهای پریشان و به هم ریخته، حس کردن حرکات ناشی از لباس هایی با اندازه بزرگتر، احساس پخش شدن آب بر روی بدن یا حس کردن شن و ماسه روی نیمکت ها و تماس آن با بدن احساس کردن چمن هنگامی که با پای برهنه روی آن راه می رویم و امثال این هاست. تجربیات حس های خفیف از بروز پاسخ های خطرناک و جدی و مواردی که انتظار آن را نداریم جلوگیری، می کند. برای مثال هنگامی که که پشه روی بدن شما می نشیند شما آن را با مگس کش دور می کنید و امید دارید که پشه شما را نگزیده باشد
فشار های عمقی توسط لایه های زیرین پوست هنگامی که پوست تحت فشار قرار می‌گیرد حس میشود و فشار عمقی در زمان هایی که شما وزن سنگینی را حمل می کنید چیزی را هل می دهید، هنگام ماساژ و مانند اینها حس می شود فشار عمقی سبب میشود که فشار روی بدن به طور مساوی بر روی قسمت های بزرگی از بدن ما که پوست ضخیم و ماهیچه دارند پخش شود. برای مثال ماساژ فشار عمقی بر روی تخت موجب احساس قدرت و پایداری در قسمت‌های شانه و پشت بیماران سکته مغزی می شود به خصوص هنگامی که احساس وحشتناکی از سیخ زدن در نزدیکی دندان‌ها وجود دارد.
لرزش شامل ورودی های موزون لامسه میشود و معمولاً بسیار دلپذیر است. تجربیات لرزش شامل استفاده از برس لرزشی، نشستن روی صندلی های ماساژ در سالن‌های کاشت ناخن و علاقه به تکیه بر ماشین‌های شست و شو می شود برای برخی افراد لرزش تنها راه موثر تسکین درد است. برای مثال برای افرادی که با رانندگی در بزرگراه ها فورا به خواب می روند برای افرادی که به لرزش علاقه ای ندارند خوابیدن در هواپیما به طور قطع غیر ممکن است.
دما توسط گیرنده های دمایی که بر روی پوست، ماهیچه های اسکلتی و سایر مناطق بدن وجود دارد دریافت میشود دما برترین ویژگی اجسام است. بدن یک نفر ممکن است همیشه سرد باشد، لباس های گرم را در تابستان برتن کند. از سوی دیگر فرد ممکن است نتواند زیر پتو بخوابم چرا که بدن او دائما گرم است
حس در گیرنده های ویژه ای بر روی پوست ماهیچه ها، مفاصل و بر روی احشاء قرار دارد که گیرنده های درد نامیده می‌شوند و به مغز هنگام آسیب های فیزیکی هشدار می دهند. گیرنده های درد، در مواردی مانند برش خورده به وسیله کاغذ و برش سطحی شدت درد کمتری را نسبت به دردهایی مانند برخی سردرد ها یا شکستگی استخوان بروز می‌دهند. تحمل درد متفاوت است. برخی افراد با کوچکترین دردی تسلیم می‌شوند در حالی که سایر و می توانند مقدار زیادی از درد را پیش از این که پریشانشان کند تحمل کنند. ورودی های لامسه در دو گروه دسته بندی می شوند (محافظت کننده و تمایز دهنده) و هر کدام از ورودی های لامسه از طریق راه های عصبی متفاوتی به مغز منتقل می‌شوند.
حس هایی مثل دما، درد و لمس خفیف از طریق راه عصبی محافظتی به مغز منتقل می‌شوند که بدن را از آسیب‌های جدی محافظت می کنند. زمانی که در جای خود نشسته اید بسیار گرم تان است قبل از اینکه دچار آفتاب سوختگی شوید به زیر چتر و یا به داخل فضایی بسته می روید. اگر سردتان باشد، ژاکت به تن می کنید و یا وسایل گرمایشی را روشن می کنید تا دمای بدنتان تنظیم گردد. اگر آسیبی ببینید سعی دور کردن خود از منبع درد کرده و یا از وسیله‌ای برای تسکین خود استفاده می‌کنید و یا حتی ممکن است درخواست کمک کنید.
حس لامسه متمایز دهنده در طول مسیر عصبی متمایزی در جهت درک تفاوت اشیا بدون دیدن آنها به ما می‌دهد لامسه متمایزی این اجازه را می دهد که شما دستتان را به درون کوله پشتی ببرید و خودکار یا مدادی را بدون دیدن آن انتخاب کنید. همچنین تمییز حسی لامسه این کمک را به شما می کند که تجارب لامسه خود را دنبال کنید، بنابراین شما پس از نیش پشه به دقت می توانید محل ورم کرده را نشان دهید بیشتر مردم خیلی سریع با ورودی های حسی لامسه منطبق می شوند. خودتان را در صبح با لباس پوشیده تصور کنید اگر به شما لایه هایی از لباس اضافه شود شما فورا آن را از یاد می برید دیگری ممکن است در تمام روز از درزها و برچسب های لباسش آگاه باشد. به همین ترتیب فردی ممکن است چند روز و یا هفته ها زمان برای تطابق با تغییرات آب و هوایی نیاز داشته باشد. فرض کنید در زمستان از شیکاگو به کاراتیپ پروازی داشته باشید. در آن موقع برخی افراد بسیار با شور و شوق از تعداد لباس های خود کم می کنند و با شادی در آب اقیانوس شنا می‌کنند. اما سایرین ممکن است ساعت ها یا روزها با هوای گرم و مرطوب در کشمکش باشند بنابراین اگر دارید بر روی مهارت پردازش مراجعه خود کار می کنید، از عادات و تجارب او مانند عوامل زیر آگاه باشید.
ارتباط جسمی همراه با عشق او از طرف آشنایان به صورت تصادفی و غریبه ها
میزان تطابق او با لباس پوشیدن، کفش پوشیدن، لباس خواب و به رختخواب رفتن
فعالیت‌های خود مراقبتی او مانند شستن صورت و مو ها مسواک زده و ناخن گرفتن
بافتهایی مانند لوسیون، چسب، و یا رنگ ها، همچنین غذایی که لغزنده، ترد، سخت، خمیر مانند و امثال آنها باشند
توانایی تطابق با تغییر دمای داخل اتاق و بیرون به خصوص هنگام تغییر فصل ها
توانایی کنار آمدن با انواع درد حاصل از سردرد، قاعدگی، شکستگی استخوان و سایر مشکلات پزشکی
سوالات متداول:
1.اختلال حس لامسه در کودکان چه علائمی دارد؟
اختلال در حس لامسه ممکن است با بیش حسی یا جستجو گری حسی همراه باشد در بیش حسی کودک از لمس شدن ، بغل شدن و بافت لباس های مختلف اجتناب می کند، ممکن است کودک تمام روز از درزها و برچسب های لباسش آگاه باشد. به همین ترتیب فردی ممکن است چند روز و یا هفته ها زمان برای تطابق با تغییرات آب و هوایی در سفر نیاز داشته باشد و موجب بی قراری او شود. بالعکس، در جستجوی حسی کودک متوجه آسیب به پوستش نمی شود، یا مرتب در حال گاز گرفتن دست هایش است، ممکن است اجسام مختلف را به بدن بمالد یا درجه حرارت اجسام را متوجه نشده و به خود آسیب برساند.
2.برای درمان اختلال حس لامسه چه کارهایی می توان کرد؟
بیش حسی و کم حسی هر دو ممکن است برای کودک آزاردهنده و آسیب رسان باشد، ماساژ درمانی با روغن، کاردرمانی حسی و سنسوری روم از جمله درمان های متداول در این زمینه می باشد که در مرکز تخصصی کاردرمانی حسی دکتر صابر ارائه می گردد.
