برچسب: مرکز تشخیص کودکان بیش فعال

علت و علائم بیش فعالی

علائم بیش فعالی و نقص توجه شامل بی­ توجهی، بیش فعالی و تکانش­گری است. الگوهای شناختی اختلال نقص توجه – بیش­ فعالی بر نقص در عملکردهای اجرایی و ناتوانی مهار تأکید دارند. عملکردهای اجرایی یک کارکرد واحد نیستند و منعکس کنندۀ عملکردهای حلقۀ نورونی پیش پیشانی – زیرقشری هستند که در تنظیم رفتار، بی­ توجهی، حافظۀ کاری و توجه نقش دارند (بارکلی، ۲۰۰۶). مرکز درمانی بیش فعالی دکتر صابر با بررسی علایم بیش فعالی و نقص توجه توسط دکتر بیش فعالی و تشخیص دقیق نوع نقص توجه و بیش فعالی کودکان به ارائه خدمات درمانی جهت کاهش علائم بیش فعالی نظیر اتاق تاریک توجه بینایی، سنسوری روم، کاردرمانی ذهنی، اتاق توجه شنیداری و ماساژ درمانی جهت آرام سازی می پردازد. همچنین جهت کنترل رفتارهای تکانشگرانه از تکنیک های رفتاردرمانی و بازی درمانی در بیش فعالی بهره می گیرند تا بهترین نتایج درمانی را در کاهش علائم بیش فعالی حاصل نمایند.

تفاوت علائم بیش‌فعالی در پسران و دختران

علائم بیش‌فعالی در پسران و دختران ممکن است متفاوت باشد. پسران معمولاً علائم بیرونی‌تری مانند بی‌قراری، پرخاشگری، و رفتارهای تکانشی نشان می‌دهند، در حالی که دختران بیشتر ممکن است علائم درونی مانند حواس‌پرتی، رویاپردازی، و کم‌توجهی داشته باشند. این تفاوت‌ها گاهی باعث می‌شود تشخیص ADHD در دختران دشوارتر باشد، زیرا علائم آن‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. آگاهی از این تفاوت‌ها به والدین و مربیان کمک می‌کند تا علائم را زودتر شناسایی کنند.

مشکلات کودکان بیش فعال

توجه به­ عنوان یکی از محوری­ ترین علائم بیش فعالی کودکان در ابعاد مختلف دچار نقص است. ناتوانی معطوف ساختن توجه به یک تکلیف خاص، از اصلی ترین علائم اختلال نقص توجه – بیش­ فعالی است. به همین ترتیب اصطلاح حواس­ پرتی، اغلب برای توصیف ناتوانی در معطوف کردن توجه به یک موضوع خاص به­ کار می­ رود. طبق واحد های عملکردی لوریا، ساختارهای مغزی واحد اول، تشکیلات مشبک، وظیفۀ کنترل هشیاری پایه و توجه را بر عهده دارند و عملکرد های مهاری سطح بالاتر به وسیلۀ شبکه­ ای از ارتباطات قشری کنترل می­ شود. توجه در سطوح مختلف در کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی دچار نقص می­ شود. این سطوح، شامل توجه انتخابی، توجه پایدار، انتقال توجه و تقسیم توجه است. توجه انتخابی یکی از پایه­ ای­ ترین بخش ­های توجه است. توجه انتخابی و مهار دو روی یک سکه ­اند و برای توجه به بخشی از اطلاعات باید بخش دیگر اطلاعات را مهار کرد. مشکلات مربوط به حواس ­پرتی، در نتیجۀ ضعف در برقراری و یا حفظ توجه، به هنگام انجام تکالیفی است که جذابیت یا نتیجۀ آنی کمتری دارند، مانند تکالیف یک­نواخت و طولانی، کودکانی که به علایم بیش ­فعالی دچار هستند، احساس می ­کنند که کار های جایگزین دیگری وجود دارد که جالب ­تر بوده و در صورت انجام آن ­ها پاداش بیشتری نصیب ­شان می­ شود، به همین دلیل توجه ­شان از کار اصلی گرفته می­ شود و به کارهای جایگزین معطوف می­ شود. این مشکل، ناتوانی در مهار و تکانش­گری است.

علایم نقص توجه و بیش فعالی

کودکانی که به علائم بیش­ فعالی و نقص توجه دچار هستند، توانایی مدیریت یک­سری محرک­ های خاص را دارند، اما نمی­ توانند در مقابل محرک ­های جالب­ تر، مقاومت کنند. بر این اساس، مهار محرک­ های غیر ضروری بخشی از فرایند توجه است. مشکلات حفظ توجه و مهار تکانه ­ها می­ تواند ناشی از مشکلی اساسی در سطح برانگیختگی، بر اساس مدل لوریا در سطح اول باشد. همچنین می­ تواند توضیحی برای این نکته باشد که چرا استفاده از دارو های محرک به “توجه” کمک می­ کند. دارو های محرک می­ توانند سطح برانگیختگی را در حد طبیعی نگه دارند. احتمالاً در مراحل بعدی رشد، حفظ توجه برای انجام کار های پیچیده ­تر، توسط قطعۀ پیشانی که وظیفۀ تنظیم رفتاری را بر عهده دارند، انجام می­ شود. از آن­ جایی­ که قطعۀ پیشانی آخرین بخش مغز در روند تحول است، ممکن است علایم بیش ­فعالی تا حدودی در نتیجۀ تأخیر در تحول قطعۀ پیشانی باشد که وظیفۀ مهار پاسخ ­های حرکتی کنترل شده (قطعۀ پیشانی) را بر عهده دارند.

توجه انتخابی و توجه پایدار

توجه انتخابی رفتاری پیچیده است که در آن ضمن حفظ یک پاسخ، از پاسخی دیگر خودداری می­ شود. این سازوکار فیلتر کننده، برای حذف و یا مراقبت از اطلاعات مورد پردازش، ضروری است. ناکارآمدی توجه انتخابی، عملکرد کودک با علایم بیش فعالی را در محیط­ های آموزشی تحت­ تأثیر قرار می ­دهد؛ به ویژه هنگامی ­که اطلاعات ارائه شده پیچیده و طولانی بوده و به دقت بالا و پردازش هم­زمان نیاز داشته باشد. بخش دیگری از فرایند توجه توانایی حفظ یک پاسخ رفتاری برای انجام یک فعالیت مستمر و مداوم است. برای این­ کار، مهار و مقاومت در مقابل دیگر محرک­ های خارجی لازم است. توجه پایدار، توانایی حفظ توجه و یا توانایی حفظ یک پاسخ رفتاری برای یک فعالیت مداوم و مستمر است. گوش به زنگی اصطلاحی است که اغلب برای توصیف این نوع توجه به کار می ­رود . کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش­ فعالی مشکلاتی در توجه پایدار دارند، در صورتی­ که در کودکان دارای اختلال نقص توجه، توجه انتخابی نارسا است. تفاوت­ های بارزی بین انواع زیر ریخت­ های اختلال نقص توجه – بیش ­فعالی در کنترل تکانه نیز وجود دارد. در علایم بیش فعالی کودکان نوع نقص توجه مانند نوع ترکیبی، در بخش ابتدایی تکلیف تحت تمایلات آنی خود هستند. با این حال، کودکان دارای نوع نقص توجه، به تدریج پیشرفت قابل ملاحظه­ ای از خود نشان می­ دهند، در حالی­ که در نوع ترکیبی، این تکانش­گری کاهش نمی ­یابد. بر این اساس، کودکان دارای نوع نقص توجه، سرعت پردازش کندتر دارند و مشکلات­ شان در توجه انتخابی بیشتر است.

بارکلی تفاوت­ های میان انواع زیر مجموعه­ های اختلال نقص توجه – بیش ­فعالی را در انواع مختلف توجه ارائه داد که بدین ترتیب است: در نوع ترکیبی، قدرت توجه پایدار پایین بوده، اما در صورتی ­که محرک جدید باشد، این قدرت تقویت می­ شود. در نوع بی ­توجهی، مشکلاتی در توجه متمرکز دیده می­ شود، اما به نظر می­ رسد نقص توجه بیشتر در نتیجۀ یک اختلال شناختی است.

علت بیش فعالی کودکان چیست؟

علت بیش فعالی کودکان هنوز به طور کامل مشخص نیست، با این حال باور های عمومی درباره این که علت بیش فعالی چیست، وجود دارد. به طور احتمالی همچون سایر اختلالات روان، ژنتیک در بروز اختلال بیش فعالی نقش دارد اما تحقیقات دانشمندان نشان می دهد قرار گرفتن در معرض سموم محیطی همانند حشره کش، سرب، دود دخانیات، آسیب مغزی، زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و مشروبات الکلی پیش از زایمان در به وجود آمدن بیش فعالی موثر است. به طور کلی می توان گفت علت ها و عواملی که خطر مبتلا شدن کودک به بیش فعالی را افزایش می دهند، هنوز ناشناخته هستند. تحقیقات جدید نشان می دهد خوردن بسیار زیاد قند، تماشای بیش از اندازه تلویزیون، روش تربیت فرزند یا هرج و مرج خانوادگی را علت بیش فعالی کودکان نمی دانند. البته بعضی از این موارد می توانند علائم بیش فعالی کودکان را تشدید کنند. کلینیک بیش فعالی کودکان دکتر صابر با سابقه بالا در زمینه تشخیص کودکان توسط دکتر بیش فعالی و درمان کودکان بیش فعال با استفاده از درمان های تخصصی و به روز دنیا به ارائه خدمات درمانی در غرب و شرق تهران مشغول می باشد.

دانشمندان همچنان علت بیش فعالی کودکان را شناسایی نکردند اما آن چه تا به امروز جز باور عمومی می باشد این است که علت اصلی این اختلال همچون سایر اختلالات، عوامل ژنتیکی است. علاوه بر عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی نیز در به وجود آمدن بیش فعالی اثر گذار است. با این حال محققان هنوز هم به منظور بررسی علت بیش فعالی کودکان در تلاش و کوشش هستند.

علت بیش‌فعالی: از ژنتیک تا عوامل محیطی

علت بیش‌فعالی (ADHD) ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. تحقیقات نشان می‌دهند که ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به ADHD دارد، به طوری که کودکان با سابقه خانوادگی این اختلال، بیشتر در معرض خطر هستند. علاوه بر این، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض سموم (مانند سرب) در دوران بارداری، مصرف سیگار یا الکل توسط مادر، و زایمان زودرس نیز می‌توانند در بروز بیش‌فعالی نقش داشته باشند. همچنین، برخی مطالعات به ارتباط بین رژیم غذایی نامناسب و تشدید علائم ADHD اشاره کرده‌اند.

سوالات متداول:

1-آیا بیش‌فعالی در نوجوانان متفاوت است؟
بله، در نوجوانان، علائم بیش‌فعالی ممکن است به شکل‌های متفاوتی ظاهر شوند. نوجوانان با ADHD ممکن است در مدیریت زمان، انجام تکالیف مدرسه، یا کنترل احساسات خود مشکل داشته باشند. همچنین، آن‌ها ممکن است بیشتر در معرض خطر رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد مخدر یا رانندگی بی‌پروا قرار بگیرند.

2- آیا بیش‌فعالی در کودکان پیش‌دبستانی قابل تشخیص است؟
بله، بیش‌فعالی در کودکان پیش‌دبستانی نیز قابل تشخیص است، اما باید توجه داشت که برخی رفتارهای طبیعی کودکان در این سن (مانند بی‌قراری یا کنجکاوی زیاد) ممکن است شبیه علائم ADHD باشند. اگر کودک شما به طور مداوم در کنترل رفتارهای خود مشکل دارد یا رفتارهای تکانشی شدید نشان می‌دهد، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.

بهترین مرکز تشخیص کودکان بیش فعال در تهران

جناب آقای دکتر مهدی صابر یکی از اساتید برجسته دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با تجربه بالینی 16 ساله در زمینه بیش فعالی و نقص توجه به عنوان بهترین دکتر تشخیص بیش فعالی و نقص توجه در تهران مشغول به فعالیت می باشد. دکتر صابر با احداث دو کلینیک تخصصی تشخیص کودکان بیش فعال و نقص توجه در شرق تهران(کلینیک توانبخشی پایا واقع در پاسداران) و غرب تهران( مرکز توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) و در اختیار داشتن 43 نیروی کاردرمان،19 گفتادرمان و 25 نیروی مجرب روانشناس کودک بهترین متخصص بیش فعالی به بررسی دقیق علائم بیش فعالی در کودکان و تشخیص به هنگام توسط دکتر فوق تخصص کودکان بیش فعال می پردازد. با استفاده از جدید ترین تست های تشخیصی برای کودکان بیش فعال و نقص توجه می توان مشکلات رفتاری در کودکان بیش فعال نظیر پرخاشگری کودکان بیش فعال و بی قراری کودک بیش فعال را با دقت بیشتری  مورد بررسی و درمان قرار داد.

تعیین میزان مشکلات رفتاری

مشکلات رفتاری در کودکان و مخصوصا نوجوانان اکثرا به صورت ناسازگاری و رفتارهای ناجور و غیر اخلاقی یا ضد اجتماعی حتی جنایی ظاهر می شود. کودک ناسازگار قادر به سازگاری مطلوب و برقراری ارتباط صحیح با دیگران نیست. در بعضی از افراد مبتلا به بیش فعالی، مشکلات رفتاری جنبه های روانی بیشتر از جنبه های اجتماعی و محیطی به چشم می خورد. در این افراد همانند سازی نامطلوب با گروه ها و افرادی که رفتارهای ضد اجتماعی انجام می دهند کمتر دیده می شود. این دسته از افراد نا آرام و بی ثبات، دروغگو، معتاد و منحرفان تشکیل می دهند. دکتر تشخیص بیش فعالی در کودکان با بررسی علائم این مشکلات رفتاری را شناسایی و درمان می نماید.

در مبتلایان به انحرافات اجتماعی شدت مشکلات رفتاری به مراتب کمتر از انحراف و عدم تبعیت از مقررات و نظام اجتماعی است. اختلالات ارتباطی این افراد اکثرا به طور گروهی صورت می گیرد. این دسته با افراد منحرف اجتماع همانند سازی دارند و از معیارهای گروه های منحرف تبعیت می کنند. مانند فرار نوجوان از مدرسه و همکاری با قاچاقچیان، دزدی های دسته جمعی و انفرادی، جنایت، تخریب و فساد، انحرافات عمیق اخلاقی و هرزگی. این افراد خطرناک ترین افراد اجتماع هستند و همواره حالت انتقام جویی عجیبی نسبت به افراد جامعه و حتی والدین خود دارند.

اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانانی بیشتر دیده می شود که دارای والدین مبتلا به اختلالات شخصیتی یا اعتیاد به الکل هستند. نکته قابل ذکر اینکه این اختلالات اولا باید تکراری و مداوم باشد، در ثانی بیشتر از 6 ماه طول بکشد و ثالثا در افراد زیر 18 سال اتفاق بیافتد.

در این افراد ( سوپرایگو) یا وجدان اخلاقی و توانایی تشخیص خیر و شر رشد نکرده است به همین جهت تضادهای درونی به جای سرکوب شدن به صورت ناسازگاری اجتماعی خود را نشان می دهد.

مشکلات رفتاری کودکان بیش فعال از اوایل کودکی به صورت های مختلفی که ذکر شد تظاهر می کند. این افراد به آنچه بد و زشت یا ممنوع است تمایلی افراطی و بیمار گونه دارند و به علت داشتن علاقه جنون آمیز از اذیت، آتش سوزی، آزار و آسیب حیوانات و کودکان کم سال لذت می برند. هیچ وقت به عواقب کار نمی اندیشند و در قبال کاری که انجام می دهند احساس مسئولیت نمی کنند. تهدید و تنبیه هیچ اثری بر آنان ندارد. اعمالی که انجام می دهند به خاطر لذت جویی آنی و بدون توجه به ارزش های آتی و دلواپسی است. کودکان بیش فعال نمی توانند خواسته های خود را به تعویق بیندازد، انگیزه ای برای تغییر رفتار خود ندارد و از تجربیات گذشته خود استفاده نمی کنند ولی برای گول زدن و استثمار دیگران توانایی قابل توجهی دارند. الکتروانسفالوگرام در این افراد اغلب غیر طبیعی است ولی حملات صرعی مشاهده نمی شود لذا بعضی از متخصصان سایکوپاتها را شخصیت های صرعی نامگذاری کرده اند.

مطالعات کروموزومی نشان داده است که بعضی از افراد به جای دو کروموزوم جنسی دارای سه کروموزوم جنسی به صورت (xyy) هستند. عده ای از متخصصان همین کروموزوم (y) اضافی را علت بروز بعضی از علائم سایکوپاتی می دانند. افراد مبتلا به سندرم (xyy) بلند قد دارای رفتارهای جنائی، تمایل زیاد به مزاحمت و تهاجم بدون توجه به عواقب آن و 2 درصد زندانیان را تشکیل می دهند. آستانه تحمل این افراد در مواجه با موقعیت های تحریکی و ناکام کننده کم است بهره هوشی آنان در حدود 10 واحد از میانگین جمعیت کمتر است. مطالعات اخیر وجود کروموزوم (y) اضافی و رابطه آن را با اختلالات رفتاری دائمی و شدید تاکید نکرده است.

به عوامل موثر در پیدایش اختلالات رفتاری در نوجوان و کودک اشاره کرد. در گروه اختلالات رفتاری همانطور که گذشت بیماریهای وجود دارد که فقط به چند نوع آن اشاره می کنیم.

تشخیص نقص توجه و بیش فعالی

یکی از مشکلات رفتاری کودکان نقص توجه آنان است و اکثر مولفین و متخصصین بیش فعالی عقیده دارند که ناراحتی اصلی کودکان بی قرار بی دقتی آنان است. تحقیقات نشان داده است که ارتباط بسیار زیاد بین کمبود توجه و بی قراری وجود دارد و اکثر روانپزشکان بی دقتی و بی قراری در کودکان را به جای هم به کار می برند. تحرک بیش از حد، محدودیت میدان توجه و اجبار درونی برای انجام کار( تکانشگری) سه خصیصه بیماری است و نکته مهم تشخیصی اینکه اولا باید مدت بروز علایم بیش فعالی کودکان از 6 ماه کمتر نباشد، در ثانی علایم بیش فعالی در کودکان قبل از 7 سالگی شروع شده باشد، ثالثا حداقل دو اختلال نقص توجه و بیش فعالی در دو موقعیت ( خانه، مدرسه، کلینیک،محل کار، اجتماع) وجود داشته باشد. رابعا اگر چه این اختلال در کارکرد تحصیلی، شغلی اجتماعی متناسب با رشد اثر می گذارد ولی نباید با اختلالات خلقی، اضطرابی، شخصیتی و یا حالت پسیکوز توأم باشد.

اگر چه کودکان به طور عادی تا اندازه ای بی قرارند ولی چنانچه بی قراری شدید و دائمی بوده و در رفتار کودک هماهنگی وجود نداشته باشد در این صورت بی قراری جنبه ی مرضی پیدا می کند. شیوع بیماری در پسران بیشتر و در کشور آمریکا تا چهار برابر بیشتر از کودکان در انگلستان گزارش می شود. اکثریت روانپزشکان عقیده دارند که اگرچه شروع بیماری قبل از 3 سالگی است ولی تشخیص بیماری در 7 سالگی که کودک به مدرسه می رود و احتیاج به آرامش، دقت و تمرکز حواس دارد انجام می گیرد. اکثر این کودکان از قوای درک و هوش طبیعی حتی بالاتر برخوردارند و خرابکاری های خود را بطور غیر مترقبه و ناگهانی انجام می دهند. مثالی در این مورد وضعیت کودکی است به نام جان که بیش از حد معمول ناراحت و بیقرار بوده است. این کودک لحظه ای آرام و قرار نداشت و اغلب به جای درب از پنجره وارد کلاس می شد. یک روز ظروف منزل را می شکند و مادرش ماوقع را به دبستان اطلاع می دهد. مشاوران راهنمایی مدرسه تصمیم می گیرند جان را به سالن تاتر و موسیقی راه ندهند و در ساعات ورزش او را به بازی نگیرند. همان روز اول درمی یابند که جان در این فاصله به سالن نقاشی رفته و تمام تابلوها را یا پاره کرده یا رنگ های مختلفی روی آنها مالیده و تعدادی عروسک را نیز پاره کرده است. وقتی جان به منزل برمی گردد مادرش برای تنبیه او را در قفس لباس حبس می کند. ساعاتی بعد وقتی به سراغش می رود می بیند که جان تمام لباس های او و پدرش را با آب دهان کثیف و بعضی را نیز پاره کرده است. به همین دلیل است که می گویند در افتادن با این کودکان آسان نیست.

درمورد بروز این حالات و ادامه آن عقیده براین است که هرقدر انسان از سلامت فکری بیشتری بهره مند باشد کمتر دچار بی قراری و خشم شدید می شود. در واقع این افراد بیمارند و بر اثر روبرو شدن با مشکلات یا وضعیتی که برخلاف تمایلاتشان باشد خیلی زود ناراحت و عصبی می شوند و رفتارهای بیمارگونه و ناهماهنگ از خود نشان می دهند. برای مطالعه در زمینه مشکلات اختلال بلع و عقب مانده ذهنی بر روی لینک لکیک کنید.

علائم بیش فعالی در کودکان در ماه های اول زندگی

ناپایداری در این کودکان از ماه های اول زندگی به صورت حساسیت به نور، صدا، حرارت، گریه زیاد و خواب کم، فرار از آغوش مادر، جیغ زدن، لگد زدن و حتی اختلال در گرفتن پستان مانند گرفتن و رد کردن پستان به فواصل کوتاه و با شدتی غیرعادی ظاهر می گردد. این کودکان در مقابل انضباطی که برایشان مقرر شده عکس العمل شدیدی نشان می دهند. ( کودک سرکش)

گودایناف محقق آمریکایی ضمن بررسی هایی تعیین کرده است که غالبا بیقراری در این کودکان باعث عدم تمرکز حواس و بی دقتی و حتی عقب ماندگی ذهنی به طور کاذب می گردد. در پسرها بیش فعالی 3 تا 5 برابر بیش از دختران است و با وضع جسمانی و ساختمانی بدنی کودک ارتباط دارد . این کودکان پر تحرک و در اعمال بی انضباطند، کمتر کاری را به پایان می رسانند حتی بارها از سر میز غذا بلند شده و غذای خود را نیمه کاره باقی می گذارند. رفتار و اعمال این کودکان ناگهانی صورت   می گیرد. حواس پرتی، منفی گری، لجبازی، عدم ثبات عاطفی، هیجان پذیری از مشخصات این کودکان است. به تجربه ثابت شده است که در ساعات آخر روز یعنی عصرها و شب ها، ناراحتی و تحریک کودکان شدت می یابد و به همین دلیل خستگی جسمی و روانی را عامل موثری در بیقراری می دانند. در این کودکان نه تنها خجالت و ترس وجود ندارد بلکه یک نوع بی باکی خاص هم دیده می شود. تاخیر رشد زبانی، اختلال شناختی، تیک های گذرا حتی تیک ژیل توره، وسواس های مختلف به صورت حرکات تکراری اجباری، مشکلات تحصیلی، بی ملاحظه گی به رعایت قوانین( البته نه به طورعمدی) از خصوصیات دیگر این بیماری است که اکثرا همراه با 3 علامت اصلی دیده می شود.

خواب و خوراک معمولا عادی است، در منزل بسیار ناراحت و در مدرسه غیر قابل تحمل اند. در انجام دادن تکالیف تحصیلی نظم و ترتیب خاصی ندارند و به دشواری غذا می خوردند. به علاوه به راحتی نمی توان آنها را حمام کرد، لباس پوشاند و خواباند.

مطالعات نشان داده است که حداقل 33 درصد و حداکثر 80 درصد کودکان کم توجه ناتوانی در یادگیری دارند و ارتباط بسیار زیاد بین بی دقتی آنان و بی قراری وجود دارد. در 1994 سازمان روانپزشکان آمریکا در چهارمین تشخیص و آمار بیماری های روانی اختلال کمبود توجه و دقت در کودکان را با بیش فعالی، یا بدون بیش فعالی و در گروه سوم داشتن سابقه کمبود توجه با بیش فعالی و تکانشگری به طور مختلط را مورد بحث قرار داده است.

مرکز بیش فعالی در کودکان

کودکان بی قرار به علت حواس پرتی و هیجان پذیری از موضوعی به موضوع دیگر می پردازند و افکارشان مرتب به این طرف و آن طرف معطوف می شود. در مدرسه پیشرفتی ندارند و به علت ناتوانی در یادگیری اغلب از مدرسه فرار می کنند. یا به علت بی انضباطی از مدرسه اخراج می شوند. این افراد در سنین نوجوانی و جوانی از شغلی به شغل دیگر پرداخته و اغلب به الکل و مواد مخدر پناه می برند. پایان کار افراد بی قرار غالبا به صورت بیماری وسواس، مانیاک دپرسیو و اختلالات سایکوپاتیک ختم می شود. کودکان بی قرار اکثرا مورد تنبیه ، تهاجم، حبس، زندانی شدن، محروم شدن از غذا، لباس و سوءاستفاده های دیگران قرار می گیرند و در بعضی دیگر با بزرگ تر شدن و درمان صحیح و مداوم ممکن است علائم بیماری کمتر شده و کنترل شوند. مرکز تشخیص و درمان بیش فعالی در کودکان با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی نظیر ماساژ درمانی، رفتاردرمانی، بازی درمانی و کاردرمانی ذهنی، اتاق تاریک در توجه بینایی، اتاق شنیداری در توجه شنیداری و… و بهره گیری از متخصصین مرکز تشخیص و درمان بیش فعالی به صورت تخصصی به درمان کودکان بیش فعال کمک می نمایند.

اکثر خرابکاری های این کودکان ناگهانی، شدید و برق آسا است و پس از خرابکاری کودک احساس گناه می کند و اظهار می دارد که کنترل خود را از دست داده بوده است. در حالی که در پسیکوزها احساس گناه و تقصیر مشاهده نمی شود. عقیده براین است که روش های تنبیهی، اعمال خلاف این کودکان را افزایش می دهد در حالی که بی اعتنایی نسبت به اهمیت خرابکاری ممکن است در تخفیف اعمال موثر باشد. این روش در کشور شوروی در مورد کودکان ناسازگار اجرا می شود. اغلب کودکان بیقرار تاریخچه خاصی دارند که در بعضی جنبه ها با یکدیگر مشترک است. در ذیل اهم این وجوه به اجمال بیان شده است:

• در ایام کودکی اغلب دچار بیماریهای طولانی یا صعب العلاج بوده و مدتها در بیمارستان بستری بوده اند و با آنکه بیماری اصلی بهبود یافته است ولی آثار آن بصورت بیقراری باقی مانده و کودک به حال قبلی برگشت نکرده است.
• این کودکان اغلب محصول زایمانی غیرطبیعی و دشوارند و یا آنکه مادر در طول دوران بارداری وضع روانی متعادلی نداشته است.
• محیط خانوادگی کودک بیقرار آکنده از اعمال نادرست و تبعیض و زورگویی است و در این میان کودک برای غلبه بر ضعف خود در مقابل زورگوییها به فردی سرکش و یاغی تبدیل می شود.
• عدم توجه به شخصیت کودک در محیط خانه و بی توجهی به خواسته های او و ایجاد عقده حقارت و حالات پرخاشگری باعث بی ثباتی و عدم تعادل روانی شده است. عقیده بر این است که در اقوام کودکان مبتلا به ناآرامی اعتیاد به الکل زیاد دیده می شود.
• نسبت بیماری در دو قلوهای یکسان بیشتر از غیریکسان است( فرضیه ارث).

اگر این کودکان به حال خود رها شوند و مورد درمان قرار نگیرند در نوجوانی ممکن است آثار این   بی ثباتی و ناپایداری به صورت مختلف در امور تحصیلی، شغلی، انتخاب همسر، تشکیل خانواده و امور زناشویی و اجتماعی آنان دیده شود. با وجود این اکثر روان پزشکان کودک عقیده دارند که کودک در سنین بلوغ و نوجوانی بی ثباتی و عدم تعادل روانی را از دست داده و به رفتارهای خود مسلط می شود. درباره بیقراری کودکان عده ای از روانپزشکان که زیگموند فروید در راس آنان قرار دارد عقیده دارند که مهر و محبت تنها غذای روحی و ضامن سعادت کودک است و چنانچه کودکی از مهر و محبت سیراب نگردد در مواجهه با ناکامیها و نامردی های گوناگون خود را مازاد و سرباز احساس می کند. روانپزشکان عقیده دارند جبر و زورگویی تارو پود حیات کودک و استعداد های فطری او را در هم می ریزد و برعکس عشق و محبت والدین و آموزگاران باعث تعادل رشد در سلسله اعصاب مرکزی در نتیجه در حالات روانی او می شود.

عده ای از متخصصان تعلیم و تربیت از جمله ژاک ژاک روسو عقیده دارند مهر و محبت نباید بیش از اندازه باشد. به گریه و زاری بی جهت کودک نباید توجه کرد و همچنین نباید او را در انجام اعمال خود آزاد گذاشت. هرچه بیشتر به کودک توجه کنید و با کوچکترین ناراحتی او دستپاچه شوید کودک خود را بیشتر قابل ترحم و دلسوزی می داند. خواهش ها و نیازهای کودک باید به طور غیرمستقیم  برآورده شوند. به طوری که کودک کاملا مستقل پرورش یابد و برای رسیدن به هدف های متعالی آبدیده شود. نیچه فیلسوف آلمانی می گوید (رنج کشیدن اولین درس زندگی بشر است) کودک باید رنج کشیدن و تحمل درد و ناراحتی را تجربه کرده و بیاموزد و به اصطلاح در مقابله با مشکلات بد رفتاری پیشه نکند. (فرضیه های سایکوژنیک)

کودک عقب مانده و همچنین در کودکانی براثر ابتلا به انسفالیت و یا کودکانی که ضایعات مغزی مختصر دارند بیقراری شیوع بیشتری دارد و آن را ناشی از ضایعات مغزی می دانند (فرضیه اروکانیک). در حال حاضر ضایعات اورکانیک و اختلال عملکرد مغزی علت اصلی بیماری شناخته شده و فرضیه های سایکوژنیک دیگر قابل قبول نیست.

بیقراری ممکن است ارتباط زیادی با صرع داشته باشد به طور که 8 تا 10 درصد مبتلایان به صرع بیقراری شدید دارند. عقیده بر این است که تمام انواع صرع به استثنای صرع کوچک ممکن است باعث بروز این حالت بشوند. عده ای از متخصصان علت بیماری را به عدم هماهنگی مابین رشد دو نیمکره مغز در قشر و بافت های زیر قشری مغز و همچنین ضایعات عضوی و عروقی که در ناحیه فرونتال و پره فرونتال که در MRI مشخص می شود نسبت می دهند. ولی در بیماران علائم نورولوژیک خاص دیده نمی شود.

تشخیص بیماری در کودکان پایین تر از 5 – 4 سال بایستی با احتیاط داده شود چون در اکثر کودکان بیش فعال در این سنین کمبود توجه ظاهر نمی شود ولی با توجه به شرح حال و گزارش خانواده و مقایسه کودک با همسالان که از نظر سنی بهره هوشی، فرهنگ و جنسیت هم سطح هستند و آزاد گذاشتن کودک در کلینیک و ملاحظه رفتار و… شاید بتوان به تشخیص صحیحی رسید.

• در تشخیص با عقب ماندگی ذهنی بخصوص فنیل کتون اوری که بیماران پر جنب و جوش، بیش فعال و مخرب هستند و رفتارهای غیرعادی و ناگهانی بدون مقدمه و تکانشگری دارند و نوار مغزی نیز در 80 درصد آنان غیرعادی است. وجود عقب ماندگی، داشتن موهای بور و روشن، اختلالات گفتاری و تاخیر کلی در مراحل رشد و بالاخره آزمایش خون و ادرار مشکلی را برای تشخیص باقی نمی گذارد.
• قرار دادن کودک باهوش در محیط های گسل کننده و بدون انگیزه اکثرا باعث بیماری و ناآرامی کودک می شود و بقول معروف کودک در این محیطدوام نمی آورد که با تغییر محیط مسئله حل می شود.
• تشنج با تب در دوران نوزادی و کودکی بخصوص 2 سال اول زندگی مسئله ای است که اکثرا با اختلالات آموزشی، کمبود دقت، بیقراری و نوار مغزی غیرعادی همراه است که کاملا اختصاصی با امواج و پاروکسیسم های اپی لپتی فرم و گاهی غیراختصاصی بصورت دیسریتمی منتشر مغزی است. بخصوص درمان این کودکان با فنوباربیتال بیقراری و شیطنت کودک را زیاد می کند. تعویض دارو و بررسی سوابق کودک، سیر و درمان بیماری تشخیص را مشخص می کند.
• مصرف داروها بخصوص داروهای نورولپتیک اکثرا باعث بیقراری شدید، ناآرامی می شوند که نباید با بیش فعالی اشتباه شود.
• تشخیص با اختلالات کرداری یا سلوک، لجبازی، نافرمانی، که با بیماری دارای علائم مشترکی هستند. در اختلال سلوکمشکلات رفتاری در حضور دیگران، مهمان ها و کلینیک خود را کمتر نشان می دهد و کودک در مطب آرام است و مشکلی ایجاد نمی کند و پزشک مجبور می شود با اطلاعاتی که از خانواده می گیرد به تشخیص برسد در صورتیکه کودک بیش فعال در مطب هم ناآرامی را نشان می دهد و نظم مطب را بهم می زند.

تخریب اموال که در اختلال سلوک دیده می شود کاملا عمدی است در صورتیکه در کودکان بیش فعال غیرعمدی و تصادفی است و اکثرا معذرت و عذرخواهی را بدنبال دارد. نکته دیگر اینکه اختلال کرداری و سلوک اکثرا از سنین 7 و 8 سالگی به بعد شروع می شود و ابتدا با مخالفت نافرمانی در منزل و اعضای خانواده شروع شده و بتدریج به سایر زمینه ها سرایت می کند و اکثرا نیز در سابقه خانوادگی اختلالات شخصیتی، بیماری های خلقی، ناهماهنگی در برخورد های خانوادگی و ازدواج به چشم می خورد. در صورتیکه همانطوری که گذشت سن شروع بیش فعالی همیشه از دوران شیرخوارگی یا کودکی است.

در اختلالات خلقی و بیماری های اضطرابی و افسردگی اکثرا ناآرامی یکی از مهمترین علائم بیماری است و با اختلال در تمرکز حواس و بیقراری روانی حرکتی همراه است و یا در حالت هیپومانیاک نوجوانان، تحریک پذیری، مشکلات رفتاری و بیقراری با انرژی زیاد ممکن است در تشخیص اشکال ایجاد کند ولی سیر بیماری، کنترل با دارو در ظرف چند روز مشکلی برای تشخیص نمی گذارد.

روش درمان این کودکان روان درمانی و دارودرمانی است. یکی از بهترین روش ها موظف کردن این کودکان به گزارش اعمال خلاف دیگران است. این عده معتقدند همین مراقبت کمتر به کودک فرصت شیطنت و خرابکاری می دهد. چون این کودکان انرژی زیادی دارند سعی می شود که در ساعات بیکاری با ورزش و سایر فعالیت ها به نحوی انرژی آنها مصرف شود. در درمان بیماری باید به نیازهای روانی، تحصیلی، محیط خانه و مدرسه توجه خاص داشت. به عبارت دیگر کودک، والدین، آموزگار و اولیاء مدرسه نیز در برنامه درمانی نقش دارند. باید وضعیت کودک در حضور کودک به والدین توضیح داده شود و برنامه متناسب با ذهنیت بیمار و خانواده تعیین گردد. این نظم شامل تشویق، تنبیه به موقع، جلوگیری از خسته شدن کودک تشویق به برنامه های ورزشی، بازی، استراحت و خواب به موقع جلوگیری از ماندن در فضای محدود بخصوص در داخل اتومبیل، دور کردن وسایل گران قیمت و شکستنی از دسترس کودک. تشویق در صورت پیشرفت در تحصیل و کنترل اعمال و رفتار. اگرچه بیشتر این کودکان ناتوانی یادگیری دارند و با قدری توجه و درمان قادر خواهند بود که در کلاس های معمولی تحصیل کنند. نکته ی قابل ذکر این که اولا در تمام موارد این بیماری علائم پر تحرکی یا پر جنبشی دیده نمی شود ثانیا این علائم با بزرگ شدن کودک تدریجا برطرف یا کم می شود.

از لحاظ دارویی باید توجه شود که آرام بخش ها در این کودکان اثر معکوس داشته و بیماری را تشدید می کند در حالی که داروهای محرک سلسله اعصاب مرکزی باعث کنترل آنها می شود این مسئله عوامل نوروشیمی و نوروفیزویولوژی سیستم عصبی مرکزی را به صورت ضایعات مختصر مغزی نیز توجیه می کند. با توجه به علائم بیماری و اثر امفتامین ها و ریتالین در بهبود بیمار به نظر می رسد که بیقراری و کمبود توجه این کودکان به علت اختلال نوروشیمیایی در عمل سیستم رتیکولر باشد. پس از درمان بیقراری، خرابکاری، هیجان پذیری از بین می رود ولی اختلالات دقت و یادگیری اکثرا باقی‌می ماند و به عبارت دیگر داروها در ناتوانی در یادگیری اثر چندانی ندارد.

تغذیه و بیش فعالی کودکان

غذا و نوشیدنی بر روی رفتار تاثیر می‌گذارد،اما اگر شما ( ADHD )هستید باید مواظب خودتان باشید. بعضی کودکان بیش فعال( ADHD ) نسبت به بعضی از غذاها و نوشیدنی ها حساس هستند،این افراد کنترل کمی روی عادات و رفتارهای غذایی خود دارند.

غذاها و نوشیدنی های مضر

• گوجه فرنگی
• پرتغال
• آب پرتقال
• نوشیدنی های گازدار
• انگور
• غذاهای پرکالری و انرژی دهنده
• غذا های شیرین و شکلات

آیا فکر میکنید موارد بالا مورد علاقه شما هستند و بدن شما به مصرف کردن آنها عادت کرده است؟و شما فکر می کنید بدون اینها نمی توانید زندگی کنید؟موقعی که دوباره احساس بهتری می کنید،رفتارهای بد دوباره شروع می شود؟

غذا و نوشیدنی مفید برای کودکان بیش فعال

• ماکارونی
• موز
• جوجه
• سیب زمینی
• بیشتر میوه های تازه
• پنیر
• ماست
• غلات
• آب (بهترین نوشیدنی است)

اگر کودک بیش فعال به خاطر مصرف دارو بی اشتها شده است،سعی کنید وقتی گرسنه هست غذا بخورد. مثل موقعی که دارو جذب شده و خوردن یک کاسه غلات قبل از اولین وعده داروی صبح می تواند برای بدن کودکان بیش فعال مفید باشد.

می توانید یک برنامه تنظیم کنید،در نظر بگیرید که چه غذایی برای کودک بیش فعال شما خوب است. آیا مقدار شکر و میزان انرژی و کالری موجود مثل (بستنی ، کنسرو نخود ، سس گوجه فرنگی ) باعث ایجاد مشکل برای کودک شما می گردد؟سلامتی بدن کودکان بیش فعال خیلی با ارزش است،بنابراین قبل از استفاده از این مواد به ترکیبات غذایی آنها توجه کنید.

سوالات متداول:

1-آیا مرکز دکتر صابر برای کودکان مبتلا به ADHD خدمات آنلاین هم ارائه می‌دهد؟
بله، مرکز دکتر صابر برای راحتی خانواده‌ها، خدمات آنلاین مانند مشاوره، گفتاردرمانی و آموزش والدین را نیز ارائه می‌دهد. این خدمات به ویژه برای خانواده‌هایی که دسترسی به مرکز برایشان دشوار است، بسیار مفید است.

2-چرا مرکز دکتر صابر به عنوان بهترین مرکز تشخیص ADHD در تهران شناخته می‌شود؟
مرکز دکتر صابر به دلیل استفاده از روش‌های علمی و به‌روز، تیم متخصص و مجرب، و رویکرد جامع در تشخیص و درمان ADHD، به عنوان یکی از بهترین مراکز تهران شناخته می‌شود. این مرکز با تمرکز بر نیازهای هر کودک، بهترین راهکارهای درمانی را ارائه می‌دهد.