درمان لکنت زبان و نوک زبانی حرف زدن کودک در مرکز گفتار درمانی لکنت زبان
مرکز گفتاردرمانی کودکاندکتر صابر به تشخیص علایم لکنت زبان در کودکان و درمان نوک زبانیحرف زدن و لکنت زبان در کودکان به صورت تخصصی توسط گفتاردرمانی پیشرفته مرکز می پردازد. مشکلات نوک زبانی حرف زدن و علائم لکنت زبان در کودکان جزو اختلالات ناروانی طبیعی گفتار کودکان به حساب می آید. این ناروانی گفتار موجب اعتماد به نفس پایین و مشکلات رفتاری در کودک مبتلا به لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن می شود. با درمان لکنت زبان به کودک کمک می شود زندگی نرمالی را تجربه کند. گفتار درمانی در منزلاز دیگر خدمات درمان لکنت زبان و درمان نوک زبانی حرف زدن در کودک می باشد.
علائم لکنت زبان در کودکان- تشخیص لکنت زبان
تکرار صدا های منفرد،هجاها،کلمات یا عبارات هنگام تلاش برای برقراری ارتباط از علائم لکنت زبان است.
شروع دیر هنگام گفتار و زبان از دیگر موارد تشخیص لکنت زبان است.
انتظارات و توقعات غیر منطقی اعضای خانواده در زمینه رشد و تکامل گفتار و زبان.
برچسب زدن فرد به خودش به عنوان لکنتی.
مراجع با لکنت زبان شیوه گفتار خود را نوعی نقص در زبان اجتماعی یا حرفه ای تلقی می کند.
به کارگیری گفته‌های نامشخص،بریده بریده و سریع با عبارات و کلمات غالباً در یکدیگر اقدام شده بدون وجود ترس،پیش بینی،یادر که مشکل (پریده گویی) از علایم لکنت زبان است.
اهداف گفتار درمانی در لکنت زبان و نوک زبانی حرف زدن کودک
ایجاد و گسترش گفتار مکالمه ای در کودک با لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن که حداقل در ۹۵ درصد موارد ناروانی گفتار نداشته باشد.
در گفتار درمانی لکنت زبان حفظ روانی از طریق کاربرد دائمی راهکارهای خود-کنترلی در درمان لکنت زبان موثر است.
تقویت و ترغیب گفتار روان در موقعیت های روزمره توسط خانواده و سایر بستگان نزدیک فرد مبتلا به لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن
نکات قابل توجه گفتاردرمانی لکنت زبان و گفتار درمانی در درمان نوک زبانی حرف زدن کودک
یک ارزیابی کامل گفتار-زبان با تمرکز خاص روی روانی گفتار ترتیب دهید،انواع ناروانی گفتار و نیز بسامد وقوع و شدت این ناروانی گفتار را در خواندن و مکالمه ارزیابی کنید،رفتارهای تقلایی در لکنت زبان را یادداشت نمایید (برای مثال پلک زدن, تنش سر و گردن).
اگر کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار دانش آموز است،یک جلسه تفسیر اطلاعات با افراد مرتبط ترتیب دهید تا یافته‌های ارزیابی به بحث گذاشته شده و برنامه مداخله ای جهت درمان نوک زبانی حرف زدن ارائه شود.
با کودک مبتلا به لکنت زبان انواع ناروانی های گفتار او را به بحث بگذارید( مانند کشیده گویی کلمات،تکرار آواها،کلمات یا عبارات،به میان اندازی،استفاده از کلمات شکسته). نوع ناروانی گفتارش را تقلید کنید و رفتارهای مختلفی که با ناروانی طبیعی گفتار ایجاد می شوند را برایش شرح دهید.
از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید تا موقعیت هایی را که در آنها لکنت زبان او زیاد میشود (مثل صحبت کردن با غریبه ها یا صحبت کردن با تلفن) و یا کم میشود یا اصلا وجود ندارد (مثل گفت و گو با دوستان نزدیک) توصیف میکند،از او بپرسید که آیا در موقعیت های گفتاری حساس اضطراب یا شرم و خجالت دارد.
سلسله مراتبی از موقعیت‌های گفتاری مربوط به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار تهیه کنید،آنها را به ترتیب از کمترین شدت لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن تا بیشترین شدت تنظیم نمایید.
به کودک با اختلال ناروانی گفتار شیوه های آرمیدگی پیشرونده عمیق عضلانی و تنفسی را آموزش دهید تا او تمایز بین حالت تنش عضلانی و آرامش را متوجه شود.
کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن را به سمت تمرینات تجسم کنترل شده،هدایت نمایید. هنگام تجسم موقعیت های گفتاری،سلسله مراتب ساده ترین تا سخت ترین موقعیت را رعایت نمایید،از او بخواهید که گفتار روان را در هر یک از سطوح مجسم کند.
موقعیت هایی را که از فهرست سلسله مراتب اضطراب کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار انتخاب کرده‌اید به نمایش بگذارید،به تدریج مشکل را اضافه کنید،از او بخواهید تا میزان آرامش خود را در آن موقعیت بررسی نماید،حداقل به ۹۵ درصد روانی در هر سطح دست پیدا کنید.
کودک مبتلا به لکنت زبان را در موقعیت های واقعی زندگی خارج از کلینیک گفتار درمانی همراهی نمایید،با موقعیت هایی که در آن روانی به سهولت ایجاد میشود،شروع کنید (برای مثال صحبت کردن با دوستان) و سپس به سمت موقعیت‌های مشکل پیش بروید (مثلاً صحبت کردن کودک مبتلا به نوک زبانی حرف زدن با فروشنده یا تماس تلفنی) از اطمینان آفرینی،رهنمودهای آرامبخش و تقویت موفقیت‌ها استفاده نمایید.
به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار بیاموزید که دم عمیق و بازدم آهسته انجام بدهد،و مسیر هوا را باز و بدون تنش نگه دارد و این کار را چندین بار تکرار کند.
جریان هوای کنترل شده را به کار بگیرید،از کودک مبتلا به لکنت زبان بخواهید که چند بار به آرامی صدای را آوا سازی نماید
آوا سازی با شروع راحت را به کار بگیرید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که هجا ها و کلماتی را که با واکه ها شروع می شوند ادا کند،سپس این کار را تا بیان عبارات کوتاه توسعه دهید.
انواع مختلف ناروانی طبیعی گفتار را الگو دهید و از کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بخواهید که آنها را تقلید کند،از کودک با مشکل نوک زبانی حرف زدن بخواهید که متن های کوتاه را بخواند و تعمدا روی کلمات مشخصی ،مکث نماید و سپس کلمه هدف را به صورت روان ادا کند. (من سا-سا-سا- سالاد می خواهم).
در گفتار درمانی لکنت زبان به کودک آموزش دهید تا جایگاه تولیدی مربوط به لب ها و زبان را به آرامی ایجاد کند تا شدت فشار در تولید همخوان های انفجاری در موقعیت آغازین کلمات کمتر شود،تمرینات تولیدی گفتار درمانی در لکنت زبان را که منجر به تماس خفیف اندام های گویایی در جایگاه های تولید می شود،به کار بگیرید.
لکنت زبان ارادی و تماس خفیف اندام‌های تولیدی را به کار ببرید،به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که به سهولت و با سرعت کم رویی هجاهای لکنت شده روش واگویی را به کار بگیرد (تو-تو- تو- توپ) زمانی که کودک مبتلا به لکنت زبان روی روش واگویی تسلط پیدا کرد،تمرین را به سطح عبارت و جمله توسعه دهید،به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که روش واگویی را در حالت محاوره وقتی که مشکل را پیش بینی می کند،به کار بگیرید.
به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار روش های خود – بازبینی را بیاموزید تا از این طریق تعیین نماید کدام علائم جسمانی (نظیر تنش عضلانی یا علائم غیر ارادی) لحظه شروع احتمالی لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن را نشان می دهند.
نشانه هایی که منجر به پیش‌بینی میشوند را به کار بگیرید،به کودک مبتلا به لکنت زبان بیاموزید هنگامی که لکنتش را پیش بینی می کند (قبل از کلمه پیش بینی شده) سرعت گفتارش را کاهش دهد،شروع راحت را به کار بگیرد یا روی کلمه هدف واگویی کند،و سپس ناروانی گفتار کنترل شده را در کلمات بعدی به کار گیرد تا سرعت گفتار به حالت طبیعی برگردد.
به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن روش رهایی اصلاحی را بیاموزید به این طریق که کلمه لکنت شده را در همان ابتدا متوقف کرده و سپس بقیه آن را با کاهش سرعت ناروانی گفتار ادا کند و بدون مکث کلمه را کامل کند ( غَ- غذا) .
به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که بعد از کلمه لکنت شده مکث کند و رفتارهای ناروانی اش را تحلیل کند،تصمیم بگیرد که چه تغییراتی ایجاد کند،سپس کلمه را با تغییرات مناسب تکرار کند (ناروانی: غَ – غَ – غَ غذا مکث : آرامش، اجرای روش حذف: غذا ) .
در درمان نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که سرعت گفتارش را به سطحی که در آن مشکل اتفاق نمی افتد برساند و این کار را با خواندن متون با سرعت 60 کلمه در دقیقه انجام دهد،به تدریج تعداد کلمات در دقیقه را افزایش دهد،روانی را در هر سطحی حفظ کند تا به ۱۲۰ تا ۱۵۰ کلمه در دقیقه برسد.
در درمان لکنت زبان از کودک بخواهید که متن را برعکس (به سمت عقب) بخواند تا برون ده کلامی با سرعت کم را حس نماید،از او بخواهید که متن را به جلو بخواند و سرعت کند گفتارش را حفظ نماید.
بعد از تنظیم مترونوم در سرعت پایین،گفتاری با سرعت یک هجا در هر ضربه را الگو بدهید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که تقلید کند. در حین انجام تمرین گفتار درمانی لکنت زبان به تدریج سرعت مترونوم را افزایش دهید،وقتی که به سرعت قابل قبول بدون لکنت زبان رسید،مترونوم را به این ترتیب حذف کنید که در ابتدا گفتار با یک ضربه (تیک) مترونوم آغاز شود و سپس آن را خاموش کنید،کودک مبتلا به لکنت زبان را ترغیب نمایید که گفتار را با همان سرعت ادامه بدهد. در مراحل آخر،قبل از شروع گفتار،سرعت را با مترونوم تثبیت نمایید،آن را خاموش کنید،و از او بخواهید که با همان سرعت صحبت کند.
از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که فهرستی از تک کلمات را بخواند،اگر روی کلمه لکنت کرد،او را متوقف کنید،تولید صحیح کلمه را الگو بدهید،از کودک با لکنت زبان بخواهید که آن را روان بگوید و سپس ادامه بدهد،این روش را ادامه دهید،به تدریج طول گفته ها را افزایش دهید تا 90 الی 95 درصد روانی را به دست آورد.
در گفتار درمانی در ناروانی گفتار بعد از ایجاد الگوی گفتار آهسته با تولید اغراق‌آمیز،از کودک مبتلا به بخواهید که از این الگو در زمانی که متون کوتاه خوانده می شود و در زمان کاربرد گفتار خود انگیخته تقلید کند،روی یک نظام علامتی به توافق برسید برای مثال،بالا بردن دست که در زمان غیر قابل قبول شدن سرعت و وضوح گفتار به او نشان دهد که باید سرعت را کم کند و با دقت بیشتری صحبت کند.
به منظور آموزش کودک مبتلا به لکنت زبان جهت ایجاد مکث های اغراق آمیز بین عبارات و جملات در خواندن و گفتار خود انگیخته،از الگو دادن و تمرین گفتاردرمانی لکنت زبان استفاده نمایید،یک نظام علامتی را برای نشان دادن زمانی که مکث او کافی نیست به کار بگیرید.
در گفتار درمانی ناروانی گفتار الگو دادن و تمرین رفتاری را برای آموزش کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن به کار بگیرید تا با تاکید بیشتری روی هجا هایی که به طور طبیعی غیر موکد هستند، صحبت کند،جهت تفهیم آن که هنگام خواندن یا گفت و گو باید تاکید بیشتری بر هجاها داشته باشد از یک نظام علامتی استفاده کنید.
در جلسات گفتاردرمانی ناروانی گفتار از طریق ثبت موقعیت های گفتاری و ترسیم نمودار ناروانی گفتار که اتفاق می‌افتد،کودک مبتلا به لکنت زبان را تشویق نمایید تا مهارت های خود کنترلی را بسط و توسعه دهد،آنچه را که در دفتر روزانه قید میشود،تحلیل نمایید تا شیوه های انطباقی که در آینده باید به کار گرفته شود،تشخیص داده شوند.
به خانواده کودک با اختلال ناروانی گفتار و سایر بستگان نزدیک آموزش دهید که انقطاع روانی را تشخیص بدهند و گفتار روان را از طریق همراهی کردن،الگو دادن و تقویت گفتار مناسب ترغب نمایند.
کودک مبتلا به لکنت زبان را در گردش های خارج از کلینیک گفتاردرمانی همراهی کنید تا اطمینان حاصل نمایید او گفتار روان را به موقعیت های روزمره انتقال داده و راهکارهای خود کنترلی را دائماً استفاده می کند.
در تشخیص لکنت زبان و درمان لکنت زبان همچنین درمان نوک زبانی حرف زدن، گفتاردرمانی در ناروانی گفتار موثر است.
لکنت زبان در کودکان یک اختلال شایع در سنین 2 تا 5 سالگی می باشد. کودکان مبتلا به لکنت با مشکلات فراوانی در زمینه ایجاد ارتباط صحیح، دوست یابی، اختلالات ـموزشی و… مواجه هستند. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر در حیطه درمان اختلال لکنت در کودکان با استفاده از تکنیک های روز دنیا نظیر سنسوری روم، اتاق شنیداری و گفتار درمانی برای لکنت فعالیت می نماید. با توجه به این نکته که تعیین علت لکنت زبان در روند درمان بسیار موثر می باشد. تیم تخصصی مرکز گفتار درمانی در لکنت زبان ما به بررسی دقیق مشکلات کودک می پردازد. آقای دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با تجربه بالا در زمینه کودکان مبتلا به لکنت به تشخیص و درمان علل لکنت در کودکان می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
فعالیت ها و مشارکت های اجتماعی کودکان با لکنت زبان
کودکان / نوجوان راه هایی را برای کاهش آسیب لکنت از طریق افزایش روانی و تغییر لکنت بوسیله ی تغییر در زمان بندی و تنش یاد گرفته است. کودک / نوجوان اضطراب و ترس، تنش، تقلا و اجتناب، افکار منفی و سایر واکنش‌های عاطفی، رفتاری و شناختی را از طریق حساسیت زدایی و بازسازی شناختی کاهش داده است کودک و نوجوان یاد گرفته است که تاثیرات منفی محیط را توسط آموزش والدین، معلمان و همسالان در مورد لکنت زبان کاهش داده است. و دست آخر کودک / نوجوان یاد گرفته است مجبور نیست به لکنت زبان اجازه دهد او را در زندگی عقب نگه دار.د با همه ی این تغییرات احتمال بیشتری به وجود می‌آید که کودک / نوجوان در فعالیت های روزانه و اتفاقات زندگی شرکت کند صرف نظر از این حقیقت که او لکنت می کند. هدف کلی درمان لکنت زبان کمک به کودک/ نوجوان در کاهش تاثیر منفی مربوط به لکنت زبان است و بسیاری از فعالیتهای درمانی که پیشتر توضیح داده شد به انجام این امر کمک میکند. درمانگر می‌تواند برای کمک بیشتر به کودک / نوجوان برای کاهش تاثیر منفی لکنت با اطمینان دادن به کودک / نوجوان که قادر به استفاده از شیوه هایی که او در درمان یاد گرفته، در موقعیت های گوناگون زندگی واقعی، است کار کند. به عبارت دیگر کلید کاهش تاثیر منفی لکنت زبان، افزایش تعمیم یا انتقال می باشد. متاسفانه تعمیم می تواند چالش برانگیز باشد. بسیاری از نویسندگان در مورد مشکلات افراد در تعمیم مهارت هایشان به خارج از اتاق درمان نوشته اند. و بسیاری از رویکرد های وابسته به برنامه، راهبردهای جز به جز تعمیم را برای کمک به این کار با یکدیگر ترکیب کرده اند. اگر تعمیم کسب نشود، برونداد مشکوک است. روانی در محدوده ی اتاق درمان خوب است، ولی روانی صرفا در محدوده اتاق درمان بی فایده است. به علاوه پذیرش، توانایی گفتار آزادانه، توانایی کنترل تنش و سایر منافع درمانی اگر به یک مکان واحد امن محدود شده باشند بی شک بی فایده است. بنابراین درمانگر باید به کودک / نوجوان کمک کند تا این مهارت‌ها را به خارج از اتاق درمان انتقال دهد. راه های مختلفی وجود دارد که درمانگران میتوانند در این زمینه برای کمک به مراجعانشان انجام دهند. قطعا کلید موفقیت ۱. تمرین در طی زمان و ۲. در موقعیت های گوناگون می باشد.
انجام تمرینات
به عنوان درمانگر، شما می دانید که بسیاری از کودکان / نوجوانان علیرغم داشتن اختلال ارتباطی در انجام پایدار تمرینات خود مشکل دارند. به زبان ساده، صرف زمان برای انجام تمرینات، آنها را از کارهایی که باید انجام دهند دور می کند علاوه بر این ممکن است انجام تمرینات گفتار درمانی در محیط واقعی برای آنها سخت باشد.
دلایل سختی تمرینات گفتار درمانی در محیط واقعی :
به کارگیری روشهای گفتاری سخت
آنها دوست ندارند حس کنند که نسبت به همسالان خود متفاوت هستند
شیوه های متفاوت از آنچه آنها به آن عادت کرده اند
مسلماً اما به علت اینکه تمرینات سخت هستند از درخواست خود برای تمرین کردن مراجعان صرف نظر نمی‌کنیم. چرا که آنها قطعاً نیاز به تمرین کردن دارند. بلکه این مسئولیت را داریم تا فضایی را ایجاد کنیم که انجام تمرینات تجربه ی مثبت و ابزاری مناسب برای موفقیت کلی کودکان / نوجوان در درمان باشد.
اولین قدم درگیر شدن در فعالیت های حل مسئله و بارش فکری در مورد علل تمایل نداشتن به انجام تمرینات و راه حل‌های آن با مراجع می باشد. بعد از اینکه ما دلایل انجام ندادن تمرینات آنها را متوجه شدیم بازهم اعتقاد بر این داریم که باید تمرین بدهیم و آنها را تشویق به انجام تمرینات کنیم.
عواملی افزایش احتمال تمرین کردن در کودکان / نوجوانان با لکنت زبان
دانستن منطق انجام دادن تمرینات
دیدن منافع انجام تمرینات مثل افزایش روان گفتار، کاهش سختی به کارگیری شیوه ها، افزایش مهارت های ارتباطی
نکاتی در مورد درگیر شدن والدین در تمرینات
تا زمانی که والدین درک درستی از شیوه ی مورد تمرین پیدا نکرده اند، نباید در انجام تمرینات درگیر شوند. این کار باعث میشود که والدین کودک / نوجوان با لکنت زبان را تشویق به تمرین شیوه به صورت نادرست نکنند.
والدین نباید در نقش گفتار درمانگر قرار بگیرند. آنها میتوانند شنوندگان و یا شرکای تمرینی خوبی باشند و از زمان تمرین به عنوان فرصتی برای تصحیح و یا انتقاد در مورد نحوه ی به کارگیری شیوه ها توسط فرزندانشان استفاده نکنند. اگر احیانا والدین معتقد هستند که فرزندانشان اشتباه تمرین میکند باید با گفتار درمانگر تماس گرفته و در این مورد با او صحبت کنند.
علت این دو نکته این است که تمرین نادرست با والدین و یا تمرینی که انتقاد والدین را در بر داشته باشد بر روی ارتباط بین کودک / نوجوان و والدین او تاثیر منفی می گذارد. همچنین انگیزش کودک برای انجام تمرینات و احتمال تمایل او برای استفاده از شیوه ها را با والدینش کاهش میدهد. و در نتیجه موفقیت کودک / نوجوان در تعمیم دهی شیوه ها دچار مشکل میشود. در نهایت، مثل کسی که در رژیم غذایی قرار دارد هر چه قدر رژیم سخت تر و محدودتر باشد در نتیجه سخت تر در طی زمان حفظ میشود شما نیز این اصل را در درمان در نظر بگیرید که برای کسب موفقیت در درمان باید اهداف و انتظارات، واقعی و قابل دستیابی باشند. موفقیت، ایجاد موفقیت میکند. استفاده ی موفق از ابزارهای مدیریت گفتار در بعضی از موقعیت ها منجر به استفاده ی موفق از این ابزارها در موقعیت های دیگر میشود. هدف گذاری متناسب با سطح توانایی مراجع (به معنای سطحی که فرد قادر به دستیابی آن است) باعث موفقیت بیشتری در انتقال درمان میشود.
پایداری در انجام تمرینات
برای اینکه کودک / نوجوان با لکنت زبان به صورت پایدار و روتین تمریناتش را انجام دهد و برای ایجاد و حفظ تغییرات درمانی، تلاش منظم و مداوم داشته باشد، چنین مفهوم را باید در سیستم باورهای او قرار داد.
مفاهیمی که به پایداری انجام تمرینات کمک می کنند :
چرا او در حال چنین کاری در درمان می‌باشد؟ (منطق انجام تمرین خاص)
چگونه باید تمرین کند تا به موفقیت دست پیدا کند؟ (نحوه دقیق انجام تمرین)
چه مزایایی برای تمرین کردن برای او وجود دارد؟ (مزایای انجام تمرین)
راهکارهای دیگری که پایداری انجام تمرینات را تشویق میکنند :
هدف گذاری برای درمان با مشارکت خود کودک / نوجوان
استفاده از سلسله مراتب در ساختار درمان برای اینکه فعالیت های درمانی خیلی سخت نباشند و یا زود معرفی نشوند
آموزش راهکارهای حل مسئله به کودک / نوجوان برای اینکه زمانی که در مسیر تمرینات به مانعی برخورد می کنند از آنها استفاده کنند
پیگیری مداوم و منظم تمرینات منزل برای افزایش مهارتهای فرا گرفته شده در درمان
اصلی ترین اطلاعاتی که شما باید در موقع تمرین از مراجع بخواهید جمع‌آوری کند (چه ، کجا و به چه مدت) است. این فرآیند می تواند توسط فرم های ساده اب به مراجع می‌دهید صورت گیرد.
برای کودکان کم سال تر ویا مراجعانی که در ابتدای درمان قرار گرفته اند و هنوز آمادگی پذیرش مستقل مسئولیت برای طراحی تمرینات خود را ندارند فرم (تمرین، تمرین، تمرین) مناسب می باشد. برای کودکان با سن بالاتر / نوجوانان بهتر است مراجعان تشویق به ایفای نقش فعال‌تری در طراحی، اجرا و ارزیابی فعالیت های تمرینی خود شوند فرم (طراحی، اجرا، ارزیابی) کمک میکند لازم به ذکر است این مدل تمرینات بر اساس الگوی خودتنظیمی شکل گرفته که در مقالات متعددی ذکر شده که برای انتقال و تثبیت درمان مهارت ضروری می باشد.
انگیزش
شواهد موجود در مقالات مرتبط با لکنت زبان نشان میدهد که انگیزش مراجع برای موفقیت در انتقال و حفظ مهارت های فرا گرفته شده نقش حیاتی دارد. انگیزه می‌تواند با منشاء بیرونی یا درونی در فرد ایجاد شود. انگیزش بیرونی متعاقب پاداش بیرونی ایجاد میشود. در حالیکه انگیزش درونی بر مبنای اشتیاق درونی فرد به انجام کار و به خاطر خودش می باشد. اگرچه انگیزش بیرونی بر مبنای پاداش و جایزه در ابتدا منجر به بهبود عملکرد و کفایت کار میشود ولی شواهد نشان می دهد که در طولانی مدت موثر نمی باشد و یا حتی مشکل بیشتری ایجاد میکند بنابراین اگر هدف ما انتقال مهارت و یا تثبیت آن است توجه اصلی ما باید بر روی انگیزش درونی باشد تا انگیزش با منشاء بیرونی. دو عامل مهمی که باعث ایجاد انگیزش درونی در فرد میشوند ارزش کفایت در فعالیت و درگیر شدن با فعالیت مورد نظر است. ارزش کفایت در فعالیت به معنای میزان اهمیت دادن فرد به انجام درست فعالیت مورد نظر است. درگیر شدن در فعالیت به معنای میزان تمرکز و تمایل فرد بر روی یک فعالیت تعریف می شود. تحقیقات نشان داده‌اند اهدافی که متمرکز بر مهارت هستند تاثیر مثبت بیشتری بر افزایش انگیزش درونی دارند تا اهدافی که متمرکز بر نتیجه هستند. اهداف مهارت محور با هدف یادگیری، مهارت در فعالیت‌ها و بهبود کفایت در اجرا هستند در صورتی که اهداف نتیجه محور متمرکز بر اثبات توانای فرد به ویژه در مقایسه با نرم یا دیگران هستند.
برای ایجاد انگیزش و حفظ انگیزش در طول مراحل درمان لکنت زبان به این نکات باید توجه کرد :
اهداف درمان و تمرینات با مشارکت مراجع تعیین شوند و بر اساس نیازها و ترجیحات او باشند
ایجاد جوی مبتنی بر جهت گیری به سمت رشد کفایت در مهارتهای فرد تا میزان لکنت زبان و یا میزان روانی گفتار او
طراحی تمرینات با اهدافی دقیق و متناسب با توان مراجع برای دستیابی به موفقیت صورت گیرند
در طراحی گزارش تمرینات استفاده از سوالاتی که جهت گیری مهارت در انجام کار را دارند استفاده شود
استفاده از مقیاس هایی که رشد مهارتهای مراجع را نشان دهد
بهتر است مقیاس ها به صورت بله / خیر و یا خوب / بد و حتی نمره دهی نباشند بلکه توصیف دقیق فرد از موقعیت باشند
پیشرفت تمرینات بر اساس زمان، تلاش و میزان انجام تمرینات ارزیابی شود.
بهترین مرکز گفتار درمانی در تهران با سابقه بالا در درمان کودکان با مشکل لکنت زبان در کودکان، لکنت زبان ناگهانی و…. از تکنیک های مختلف رفتار درمانی و بازی درمانی در کنار گفتار درمانی تخصصی در لکنت زبان استفاده می کند تا به کودکان با لکنت زبان بیشترین کمک ها را ارائه دهد.
نتیجه‌گیری:
دکتر مهدی صابر در مقاله خود بر اهمیت «مشارکت اجتماعی در درمان لکنت زبان» تأکید میکند و معتقد است تعاملات مثبت در محیط‌های اجتماعی مانند خانواده، مدرسه و گروه‌های همسالان، نقشی کلیدی در کاهش اضطراب و بهبود مهارتهای ارتباطی کودکان دارد. وی توضیح میدهد که این روش با تقویت اعتمادبه‌نفس و ایجاد فضای حمایتی، به کودکان کمک میکند تا لکنت را نه به‌عنوان یک محدودیت، بلکه بخشی از فرایند یادگیری گفتار بپذیرند. دکتر صابر خاطرنشان میکند که مشارکت فعال والدین و جامعه در این روش، سرعت بهبودی را افزایش داده و گفتار روانتر را به دنبال دارد. تجربه‌های عملی نشان میدهد ترکیب این رویکرد با روشهای درمانی دیگر، نتایج پایدارتری ایجاد میکند.
1- آیا این روش فقط برای کودکان کاربرد دارد یا بزرگسالان هم میتوانند از آن استفاده کنند؟
هرچند این روش به‌ویژه برای کودکان طراحی شده، بزرگسالان نیز با مشارکت در گروه‌های حمایتی یا کارگاههای مهارتهای ارتباطی میتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.
2-آیا مدارس یا مهدکودک‌ها در این روش نقشی دارند؟
بله، معلمان و مربیان با تشویق کودک به مشارکت در فعالیتهای گروهی مانند نمایشهای مدرسه‌های یا داستانگویی، به تقویت اعتمادبه‌نفس و بهبود گفتار او کمک میکنند.
کودکان با مشکلات لکنت زبان در زمینه دوست یابی، ارتباطات اجتماعی دچار مشکل می باشند. مرکز گفتار درمانی لکنت زبان دکتر صابر در درمان اختلال لکنت در کودکان با استفاده از تکنیک های روز دنیا نظیر سنسوری روم، اتاق شنیداری و گفتار درمانی برای لکنت فعالیت می نماید. با توجه به این نکته که تعیین علت لکنت زبان در روند درمان بسیار موثر می باشد. تیم تخصصی مرکز گفتار درمانی در لکنت زبان ما به بررسی دقیق مشکلات کودک می پردازد. آقای دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با تجربه بالا در زمینه کودکان مبتلا به لکنت به تشخیص و درمان علل لکنت در کودکان می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
روش ورود آسان در گفتاردرمانی کودکان با لکنت زبان
سومین شیوه ون رایپر شامل مجموعه‌ای از شیوه های اصلاح لکنت است که برای آماده سازی قبل از کلمه ای که ممکن است روی آن لکنت واقع شود استفاده می شود. به دلیل اینکه این نام برای مراجعان به خصوص کم سن و سال، گیج کننده است می‌توان آن را (ورود آسان) نامید.
اهداف شیوه ورود آسان / آماده سازی
اهداف این روش گفتار درمانی عبارتند از:
پیشگیری از تنس بدنی : آماده سازی شامل پیشگیری از وقوع تنس در مکانیسم گفتار در زمانی که فرد احساس می کند دچار لکنت می شود.
حفظ احساس کنترل : آماده سازی به فرد در حفظ احساس کنترل در جلوگیری از وقوع لکنت کمک می کند تا این که صبر کند لکنت آغاز شود (رهایی) یا پایان یابد (ابطال) در اصل آماده سازی شبیه شروع آسان است.
برخلاف شروع آسان که در ابتدا یک عبارت استفاده میشود، آماده سازی / ورود آسان در ابتدای یک کلمه وقتی که مراجعه احساس میکند یا فکر میکند احتمال دارد لکنت اتفاق بیفتد استفاده می شود. هر دو شیوه در ظاهر ویژگی های مشابه دارند.
در واقع تفاوت آنها در چگونگی احساس کردن و زمان استفاده کردن از آنهاست.
وقتی که فردی از آماده سازی برای تغییر لکنت استفاده می کند تنس را قبل از این که فکر کند ممکن است این اتفاق بیفتد کاهش می دهد بنابراین در اینجا احساسی که وجود دارد حفظ حس کنترل در زمان شکل گیری تنس است.
اما وقتی او از شروع آسان استفاده میکند به عبارت دیگر برای افزایش روانی از طریق کنترل شکل‌گیری تنس در اولین مکان تلاش میکند نکته ی اساسی این است که مراجعان بفهمند شیوه‌ها را چه زمانی و چگونه به کار گیرند.
یکی از نوجوانان به این شیوه حمله ی بازدارنده می‌گفت زیرا این شیوه فرصتی برای به دست آوردن کنترل روی لحظه ی لکنت زبان قبل از اینکه از کنترل خارج شود می باشد.
فرآیند اجرای شیوه ورود آسان / آماده سازی در گفتار درمانی:
دوگام در استفاده از روش آماده سازی در گفتار درمانی وجود دارد:
کودک / نوجوان بدون استفاده از هیچ کدام از شیوه های تغییر لکنت زبان شروع به صحبت کردن می کند تا اینکه او فکر یا احساس کند که در حال ورود به کلمه ای است که ممکن است در آن کلمه لکنت را تجربه نماید.
وقتی او احساس کرد که وقوع یک لکنت نزدیک است به جای اینکه با سفت کردن عضلاتش کلمه را بگوید آن کلمه را با تنس بدنی کاهش یافته آغاز میکند. او می‌تواند کلمه را به صورت آهسته و روان تولید کند یا می تواند از یک لکنت زبان آسان تر استفاده نماید.
این شیوه در گفتار درمانی به او برای پیشگیری از این وقوع تنس و افزایش روانی قبل از اینکه لحظه لکنت به طور واقعی اتفاق بیفتد کمک میکند آماده سازی در واقع یک راهکار پیشرفته تر مدیریت کردن است.
البته این روش برای هر کسی مفید نیست این راهکار بیشتر برای افرادی مفید است که میتوانند وقوع لحظات لکنت را پیش بینی کنند و واقعاً میتوانند گفتارشان را قبل از وقوع لکنت مدیریت کنند تا اینکه ادامه دهند و امیدوار باشند که دیگر لکنت اتفاق نخواهد افتاد.
در صورتی که کودک / نوجوان روی محل و چگونگی وقوع کنت کنترل داشته باشد احتمال این که از یک لحظه ی لکنت پیش بینی شده اجتناب کند کمتر است همچنین استفاده موفقیت آمیز از آماده‌سازی به کودک / نوجوان اجازه میدهد که با گفتاری با تنش و تقلای کمتر ادامه بدهد.
در نهایت آماده سازی می تواند همراه با دیگر شیوه‌های تغییر لکنت (رهایی و ابطال) استفاده شود تا به این صورت سه فرصت برای تغییر تنس موجود در عضلات گفتاریش در اختیار کودک / نوجوان قرار گیرد که شامل قبل، حین و بعد از تجربه لکنت می شود.
یادگیری شیوه های تغییر لکنت نیاز به تمرین دارد اما می‌تواند به کودک برای دستیابی به حس کنترل روی گفتار و بهبود توانایی اش در برقراری ارتباط آسان تر، حتی هنگامی که لکنت می کند کمک نماید.
یاد گرفتن لکنت کردن به طور متفاوت
لکنت کاذب می تواند به کودکان / نوجوانان برای کمک به بررسی تنس بدنی که آنها هنگام لکنت احساس میکنند کمک کند.
لکنت کاذب همچنین می‌تواند به عنوان راهکاری برای کمک به کودک برای یادگیری آسان لکنت کردن استفاده شود.
در این زمینه گاهی اوقات واژه‌هایی نظیر لکنت داوطلبانه یا ناروانی داوطلبانه یا عمدی وجود دارد.
لکنت داوطلبانه / لکنت کاذب :
لکنت کاذب می تواند شامل یک نوع ناروانی راحت مثلاً تکرار آسان (م م مثل این) کشیده گویی مختصر (مثل این) و دیگر تغییراتی که به کودک کمک میکند که لحظه ی لکنت را آسان تر و با تنس کمتر ادامه دهد می شود.
بسیاری از افراد دارای لکنت دریافتند که وارد کردن لکنت آسان در گفتارشان به آنها برای کاهش یا به حداقل رساندن تنسی که ممکن است منجر به لکنت شدیدتر و با تنس بیشتر شود کمک می کند وقتی لکنت کاذب به این صورت استفاده شود می‌تواند به عنوان ابزاری برای کمک به مراجع برای کاهش ترس او از لکنت در یک موقعیت خاص به کار رود کودکان / نوجوانان می توانند تشخیص دهند که وقتی آنها روی هدفی که تحت کنترل خودشان است لکنت می کنند این عمل به آنها در کاهش ترس از لحظه لکنت کمک می کند.
ما می‌توانیم از طرح‌ها و نقاشی ها برای افزایش درک کودکان برای اینکه چه موقع و چگونه از این راهکارها استفاده کنند کمک کنیم باز نمود های بینایی، منطق روشهای لکنت ارادی را عینی تر جلوه می دهد.
گاهی اوقات وقتی لکنت ارادی برای مراجعان توضیح داده می شود آن ها فکر می کنند که ما از سیاره دیگری آمده ایم ! اگر ما می‌خواهیم آنها از این شیوه و هر راهکاری که ترس آنها را از لکنت کاهش می دهد بهره ببرند.
بایستی مطمئن شویم که آنها منطق استفاده از این شیوه را متوجه شده‌اند. تشریح کردن منطق استفاده از لکنت ارادی برای والدین نیز به منظور پذیرش تجربیات مثبتی که این شیوه می‌تواند برای کودکانشان در رابطه با اهداف مربوط به لکنت داشته باشد کمک کننده است.
توجه داشته باشیم که در ابتدای لکنت ارادی بایستی در محیط درمانی ساکت و راحتی انجام شود و وقتی که مراجعان برای اولین بار از لکنت کردن ارادی استفاده میکنند حمایت و تشویق کافی را دریافت نماید.
استفاده از لکنت کردن ارادی و تعدیل کردن تنس در گفتار برای کودکان آسان نیست برای دستیابی به این اهداف باید به کودک کمک کرد.
در این راستا گفتاردرمانگر باید ارتباطی مبتنی بر اعتماد و اطمینان را بین خود و مراجعش ایجاد کند. یکی از شیوه‌های ارتقا دادن این رابطه این است که علاقه مندی خود را همزمان با این که او در حال بررسی راهکارهای صحبت کردنش است نشان دهد.
بنابراین اگر گفتاردرمانگر شروع آسان را به کودک آموزش می دهد ابتدا باید خودش شروع های آسان را استفاده کند. اگر شیوع های رهایی یا ابطال را آموزش می دهد خود باید ابتدا این راهکارها را انجام دهد و در صورتی که به سمت راهکارهایی مانند لکنت کردن ارادی و دیگر جنبه‌های حساسیت زدایی در درمان حرکت میکند علاقمندی او برای ریسک کردن بسیار مهم است.
بنابراین درمانگر باید نسبت به لکنت کردن حساسیت زدایی شود به همراه با مراجع وارد موقعیت های روزمره و تمرین می گردد.
گفتاردمانگرانی که علاقه مند به کارگیری لکنت کاذب هستند نسبت به گفتار درمانگرانی که این راهکار را به کار نمی‌برند دارای برتری قابل توجهی هستند به علاوه افزایش اعتماد بین درمانگر و مراجع با این کار می‌تواند باعث بهبود نگرش کودک / نوجوان و کمک به او در جهت مدیریت کردن تنس شود.
جمع بندی روش گفتار درمانی در لکنت زبان
کودکان / نوجوانان می توانند یاد بگیرند که چگونه لکنت شان را تغییر داده و اصلاح کنند. در این بخش روش هایی به منظور کمک به کودک / نوجوان جهت مدیریت کردن موثرتر لحظات لکنت توضیح داده شد.
ابطال، رهایی، آماده سازی و لکنت ارادی می‌تواند تنس و حساسیت همراه با لکنت را به حداقل رسانده و باعث بهبود نگرش جهت برقراری ارتباط شود. همچنین باعث به حداقل رساندن روش های جبرانی و اجتنابی میشوند و در جهت ارتقای روانی گفتار کمک می کنند. اگرچه کودک / نوجوان با استفاده از روشهای درمانی اصلاح لکنت روانیش افزایش می‌یابد اما هنوز روانیش به طور مستقیم مورد هدف قرار داده نشده است و برای دستیابی به روانی بالاتر گفتار نیاز به استفاده از شیوه های دیگری است.
درمان لکنت زبان با روشهای گفتاردرمانی، ترکیبی از تکنیک های علمی و تمرینات شخصی‌سازیشده است که به بهبود روانی کلام و کاهش اضطراب مرتبط با لکنت کمک میکند. روش‌هایی مانند روانسازی گفتار، تعدیل لکنت، و استفاده از فناوری‌های نوین (مثل نرمافزارهای بازخورد شنیداری) در کنار حمایت خانواده، نتایج چشمگیری ایجاد میکنند. گفتاردرمانگران باتجربه مانند دکتر صابر با طراحی برنامه‌های درمانی منعطف، به افراد در هر سنی امکان میدهند تا بر چالشهای گفتاری غلبه کنند. موفقیت درمان به عواملی مانند پایداری در تمرینات، تشخیص زودهنگام و همکاری تیم درمانی بستگی دارد. در نهایت، لکنت زبان نه یک محدودیت، بلکه چالشی است که با راهکارهای اصولی قابل مدیریت است.
سوالات متداول:
1- نقش بازی‌درمانی در گفتاردرمانی لکنت کودکان چیست؟
بازیهای ساختاریافته مانند داستانگویی تعاملی، استفاده از عروسک‌ها، یا بازیهای ریتمیک، به کودکان کمک میکنند بدون استرس، الگوهای گفتاری جدید را تمرین کنند و اعتمادبه‌نفس خود را تقویت نمایند.
2-آیا گفتاردرمانی برای نوجوانان مبتلا به لکنت مؤثر است؟
بله، نوجوانان به‌دلیل انعطاف‌پذیری عصبی بالا و توانایی درک تکنیک‌ها، پاسخ خوبی به گفتاردرمانی میدهند. روش‌هایی مانند نقش‌آفرینی موقعیت‌های اجتماعی یا استفاده از اپلیکیشن‌های آموزشی، برای این گروه سنی مناسبترند.
جناب آقای دکتر صابر متخصص توانبخشی و مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با سابقه 15 ساله در زمینه توانبخشی و مدیریت دو مرکز توانبخشی در پاسداران و سعادت آباد به تشخیص دقیق نوع و شدت لکنت زبان در کودکان می پردازد. مرکز گفتار درمانی لکنت زبان در کودکان با 46 کادر مجرب گفتار درمانی در لکنت ، روانشناسی کودک و بهترین کاردرمانان در پاسداران به ارائه خدمات درمانی لکنت زبان به ساکنین شرق تهران می پردازد همچنین بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران نیز به مساحت 400 متر در 3 طبقه مجزا به کار تیمی درمان لکنت زبان کودکان در منطقه سعادت آباد مشغول می باشند . شایان ذکر است که خانواده های محترم میتوانند از خدمات دکتر لکنت زبان و متخصص لکنت زبان کودکان،همچنین متخصص گفتار درمانی در منزل از بهترین مرکز لکنت بهرمند گردند. جهت بهبود لکنت زبان ناگهانی در کودکان ابتدا باید متخصص گفتار درمانی در لکنت با ارزیابی دقیق شدت و نوع لکنت زبان کودکان را تشخیص داده و در صورت لزوم خدمات گفتاردمانی در کلینیک یا خدمات آنلاین گفتاردرمانی لکنت زبان را آغاز نمایند.
لکنت زبان در کودکان چیست؟
لکنت زبان در کودکان یکی از شایع ترین و مهم ترین اختلالات تکلمی کودکان می باشد که در دوران خردسالی و معمولا از سنین 2 تا 4 سالگی آغاز می شود.
این اختلال پدیده ای مخصوص دوران کودکی می باشد. واژه لکنت زبان یک اصطلاح اشتباه اما رایج بین مردم به شمار می آید. در اختلالات تکلمی کودکان واژه لکنت به معنای اختلال روانی در گفتار و الگوی زمانی آن که سخن گفتن را دشوار می‌سازد شناخته می شود.
در سنین ورورد به مدرسه نیز با افزایش اختلالات اضطرابی و مشکلات سازگاری اجتماعی احتمال بروز لکنت زبان در کودکان بالا می رود.
به طور کلی در کودکانی که سابقه لکنت زبان را داشته یا در خانواده سابقه لکنت را داشته اند احتمال بروز یا عود آن در مراحل رشد نظیر دوران بلوغ، یا در زمان ازدواج وجود دارد.
دلایل بروز لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می شود و به اصطلاح چند عاملی می باشد. تأثیر عواملی نظیر ژنتیک در این اختلال اثبات شده است.
تقریبا 60 درصد از افراد مبتلا به لکنت زبان سابقه لکنت را در اقوام نزدیک خود داشته اند. عامل اضطراب ، ترس های دوران کودکی، فضای تربیتی نامناسب در منزل و خشونت های خانوادگی از عوامل روانشناسی موثر در بروز لکنت به حساب می آید.
وجود مشکلات زبانی و تاخیر شناختی همچنین سرعت بالای صحبت کردن ، نارسایی‌ها و اختلالات دستگاه عصبی که موجب اختلال در تعامل اندام های مورد نیاز گفتار و پیام های عصبی می باشد از دیگر عوامل لکنت زبان است.
بسیاری از والدین تصور می کنند علت لکنت زبان در کودکان ترس های ناگهانی یا اتفاقات خاصی در زندگی کودک است. با وجود اینکه ممکن است لکنت زبان پس از یک اتفاق خاص بروز کند اما علت لکنت زبان نمی باشد و تنها بروز لکنت زبان را باعث می شود. لکنت زبان ناگهانی در کودکان 3 ساله شایع است و علت لکنت زبان در این سن در بیشتر موارد، سرعت پردازش ذهنی پایین در کودک است. با افزایش دایره لغات و توانایی صحبت کردن در کودک سرعت سخن گفتن در او افزایش می یابد اما در برخی کودکان به علت سرعت پردازش ذهنی پایین و نامناسب با سن لکنت زبان ایجاد می شود. به زبان ساده تر کودک نمی تواند با همان سرعتی که تفکر میکند حرف بزند. لازم به ذکر است با وجود شیوع لکنت زبان در 3 سالگی اما این نوع لکنت زبان بسیار آسان قابل درمان است. در بهترین مرکز درمان لکنت زبان یعنی کلینیک تخصصی لکنت زبان تهران به درمان لکنت زبان کودکان توسط گفتار درمانی خوب در لکنت زبان در کودکان پرداخته می شود.
باید توجه داشت که حتی پس از درمان لکنت زبان توسط متخصص لکنت زبان کودکان، احتمال بازگشت یا افزایش لکنت زبان در کودکان 6 ساله با ورود به مدرسه وجود دارد که ممکن است ناشی از مشکلات روانی، تغییر محیط کودک و…. باشد.
انواع لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان در کودکان دارای انواع مختلفی می باشد که در زیر به طور کامل راجب آنها بحث شده است.
1- لکنت کلونیک
در این نوع لکنت زبان کودک قسمتی از کلمه را با سرعت و پشت سر هم تکرار می کند . معمولا این قسمت ا کلمه سیلاب اول است. برای مثال کلمه بده را ب ب ب ب ب بده بیان می کند.
2- لکنت تونیک
در این نوع لکنت به علت توقف در عملکرد عضلات تلفظی کودک برای چند ثانیه دچار استپ و توقف در بیان کلمه شده و به علت تلاش زیاد برای بیان کلمه به خود فشار می آورد. پس از آن با فشار، به‌طور ناگهانی و کلمه را بیان میکند.
در صورت بروز لکنت زبان بهترین توصیه مراجعه به پزشک کودک می باشد. پزشک شما را به متخصص گفتاردرمانی کودکان ارجاع می دهدو گفتار درمانگر پس از ارزیابی کودک مشخص می کند که اختلال تکلم کودک شما مشکلی ادامه دار است یا خیر. سپس بسته به میزان اختلال و نوع آن تمرینات درمانی مناسب را به شما ارائه می دهد.
همچنین نکات رفتاری لازم جهت رفتار صحیح با کودک در زمان بروز این اختلال و قرار گیری در وضعیت های اجتماعی استرس زا به والدین کودک مشاوره داده می شود.خدمات گفتاردرمانی در منزل نیز می تواند به عنوان درمانی تکمیلی برای کودکان با اختلال تکلم انجام شود
مراحل ایجاد لکنت زبان در کودکان
مرحله اول: کودک متوجه می شود که کلمات خاصی را تکرار می کند یا در مواردی نمی تواند کلمه را ادا کند. اما این موضوع باعث ایجاد ناراحتی در کودک نشده و کودک همچنان به صحبت کردن ادامه می دهد.در این مرحله به علت نبود تنش در کودک برنامه های گفتاردرمانی به خوبی و با سرعت تاثیر گذار بوده و بهترین زمان برای شروع درمان می باشد
مرحله دوم: با بزرگتر شدن کودک و وسعت یافتن دامنه مکالمات او و مشاهده رفتار های همسالان و فامیل در مقابل لکنت زبان کودک علایم اضطراب و مشکلات رفتاری تشدید یافته و کم کم کودک از شرایطی که در آن مورد قضاوت قرار میگیرد می گریزد.
مرحله سوم: با افزایش حرکات و رفتار ضمنی همراه با لکنت به صورت غیرارادی کودک نسبت به بیان موفق هر کلمه یا جمله دچار ترس و اضطراب شده و همین امر باعث تشدید بیشتر لکنت زبان در او می گردد و این سیکل معیوب ادامه پیدا می کند. در این مرحله درمان لکنت تنها با گفتاردرمانی امکان پذیر نبوده و نیاز به استفاده از درمان های مکمل نظیر دارو درمانی، رفتاردرمانی و روان درمانی می باشد.
لکنت زبان در کودک 3،4 و 5 ساله
لکنت زبان در کودکان زیر 3 سال و کودکان 3 ساله غیر عادی نیست. آغاز کلام در کودکان و عدم هماهنگی رشد ساختارهای زبانی و رشد مغز در کودکان موجب بروز وقفه یا تکرار در گفتار کودک می گرددکه ممکن است خود را به شکل لکنت نشان دهد. حدود 5 تا 10 در صد کودکان دوره ای از لکنت زبان را در کودکی خود پشت سر می گذارند و تنها یک درصد از این کودکان لکنت را تا پایان دوران کودکی و به صورت طولانی مدت تجربه می نمایند. اما تشخیص دقیق لکنت موقتی و اختلال لکنت زبان نیاز به بررسی های دقیق و تخصصی توسط متخصص لکنت زبان در کودکان دارد. یک گفتار درمانی لکنت زبان در کودکان با اریابی دقیق گفتار کودک و تشخیص شدت لکنت زبان کودکان به طرح برنامه درمان لکنت زبان کودکان می پردازد. استفاده از تکنیک های پیشرفته گفتار درمانی در لکنت در کنار امکانات پیشرفته بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران موجب بهبود لکنت زبان در کودکان می گردد. دکتر لکنت زبان مرکز با ارائه تکنیک های رفتاری مناسب به والدین و راهکارهای برخورد با لکنت زبان ناگهانی در کودکان شیوه صحیح رفتار را به والدین آموزش می دهند تا روند درمان را در بهترین مرکز لکنت تسریع بخشند. در لکنت زبان کودکان 4 و 5 ساله هرچقدر درمان در زمان کوتاه تری از شروع لکنت ارائه شود روند درمان سریع تر بوده و کودک توانایی کنترل لکنت را پیدا می کند و می تواند ارتباط صحیح و مناسبی را با همسالانش برقرار نماید. این امر موجب بهبود اعتماد به نفس کودک شده و از بروز اختلالات رفتاری دیگر جلوگیری می نماید.
لکنت زبان در دانش آموزان
کودک مدرسه رو دارای لکنت، معمولا یک دانش آموز ابتدایی یا دورهی اول دبیرستان بین ۶ تا ۱۴ سال است که برای چندیت سال لکنت داشته است.
افراد دارای لکنت زبان در این سنین، تکرارهای بخشی از کلمه و کل کلمه ی تک هجایی و نیز کشیده گویی های تنشی را نشان می دهند، اما گیرهای با تنش و تقلا آشکارترین علامت لکنت هستند.
در این سن فرد ممکن است از ترفندهای رهایی، از قبیل حرکات بدنی یا کلامی مختصر(مثل:آه، ام) استفاده کند تا از لکنت ها آزا شود.
همچنین ممکن است از راهکارهای اجتنابی از قبیل آغازگرها، جانشینی های کلمه، حاشیه گویی ها و اجتناب از موقعیت های گفتاری سخت استفاده کند.
او نا امیدی و خجالت بیشتری را نسبت به کودکان پیش از مدرسه تجربه می کند و پیش بینی بیشتری از لکنت در صداها، کلمات و بسیاری از موقعیت های گفتاری خاص دارد.
ترس عمده اش از خود لحظه لکنت است و مفهوم قابل تعریفی از خود به عنوان یک فرد دارای لکنت دارد.
ارزیابی لکنت زبان در کودکان
یک رویکرد جامع برای درمان نیاز به یک رویکرد جامع برای ارزیابی دارد. چرا که لکنت شامل ویژگی هایی است که به راحتی بیشتری اندازه گیری می شوند مثل ناروانی ظاهری و ویژگی هایی که با راحتی کمتری اندازه گیری می شوند (مثل واکنش ها به لکنت) به کارگیری انواع شیوه های ارزیابی ضروری است.
ارزیابی ها می توانند به صورت غیر رسمی و یا رسمی صورت گیرند:
-ارزیابی بخش آسیب:
برای اندازه گیری ناروانی ظاهری آسیب شیوه های گوناگونی برای شمارش ناروانی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. لکنت متغیر است بنابراین :
ما نیاز به جمع آوری داده ها از موقعیت‌های گوناگون داریم
ما نیاز به داده های کافی از گفتار مراجع داریم تا تصویر کاملی از رفتار و گفتاری فرد را نشان دهد
-ارزیابی های غیر رسمی:
تعداد ناروانی ها ، نوع ناروانی ها ، ادراک ما از تنش و رفتارهای ثانویه
ثبت سایر ویژگی های گفتاری و ارتباطی مانند سبک ارتباطی سرعت ، گفتار و غیره ارزیابی های رسمی به ما کمک می کنند تا رفتار های ظاهری لکنت را ثبت کنیم :
ارزیابی فراوانی لکنت بر اساس %SS
ارزیابی شدت لکنت بر اساس مقیاس SR
ابزار اندازه گیری شدت لکنت SSI_ 4 :ارزیابی شدت لکنت بر اساس فراوانی ، دیرش و رفتارهای همراه لکنت
به یاد داشته باشیم که شدت لکنت برابر با تاثیر لکنت نیست. بعضی از افراد زیادی می کنند ولی تاثیر کمی را تجربه می
کنند.
-ارزیابی واکنش ها:
با مراجعه خود در مورد افکار و احساساتی که در مورد لکنت دارد صحبت کنیم.
صحبت کردن با کودکان دارای لکنت راهی است که ما می‌توانیم تجربه آنها را درک کنیم مراجعان در وهله ی اول با این قضیه راحت نیستند اما حمایت و تایید این کار به آنها کمک می کند تا درک کنند ما برای کمک کردن به آنها حضور داریم و در مواقع درمان با این ارزیابی آغاز میشود.
ارزیابی بر اساس ایجاد یک پوشه برای هر مراجع (کاربرگ) اطلاعات ارزشمندی را ایجاد می کند:
یادداشت برداری های مختلف در جلسه در هنگام صحبت با مراجع
پرسشنامه ها، فرم ها وچک لیست های غیر رسمی
ثبت رفتار های مشاهده شده توسط درمانگر، معلمان، خانواده و همسالان
تاثیر منفی لکنت زبان در کودکان :
با مراجعه خود در مورد تاثیری که لکنت بر روی زندگی او گذاشته است، صحبت کنیم.
آیا لکنت توانایی او را در این موضوعات تحت تاثیر قرار داده است؟
گفتن آنچه می‌خواهد بگوید
انجام دادن آنچه می‌خواهد انجام دهد
کسی باشند که می‌خواهد باشد
تمایل داشتن با همسالان، اعضای خانواده و معلمان
آیا نگران تاثیر لکن در زندگی آینده خود است؟
ارزیابی OASES تاثیر منفی لکنت را بر زندگی افراد به طور مستقیم از طریق دو بخش ارتباط کاربردی در موقعیت های اصلی (منزل، مدرسه، موقعیت‌های اجتماعی) و کیفیت زندگی مورد سنجش قرار می دهد.
-ارزیابی محیط در لکنت زبان:
والدین، معلمان و همسالان، تجربه فرد از لکنت را تحت تاثیر قرار می دهند.
دیگران چه اطلاعاتی در مورد لکنت دارند؟
دیگران چه احساسی در مورد لکنت فرد دارند؟
چه توصیه هایی به کودک نوجوان می کنند؟
در مورد درمان چه درکی دارند؟
درمان موفق را چگونه تعریف می کنند؟
نظرات آنها در مورد درمان قبلی چیست؟
چگونه در درمان مشارکت داشته اند و یا می خواهند مشارکت داشته باشند؟
آیا کودک تجربه مسخره شدن و یا سایر مشکلات را در مدرسه دارد؟
ارزیابی باید در طول فرایند تشخیص و درمان صورت گیرد. اندازه گیری های مکرر نه تنها اطلاعاتی را در مورد وجود و شدت اختلاف فراهم می کنند بلکه اطلاعاتی را نیز فراهم می‌نماید که میتوانند در این موارد کمک کنند:
در نوشتن اهداف و طراحی درمان ثبت تغییرات در طول زمان در تعیین زمانی مهارت های ارتباطی کودک و نوجوان به اندازه کافی برای تضمین ترخیص از درمان و برای پیگیری کودک و نوجوان بعد از ترخیص برای اطمینان بخشیدن در اینکه پیشرفت های ارتباطی تثبیت شده اند.
توسط ارزیابی اختلال لکنت، درمانگران قادر خواهند بود تضمین کنند که هدف کاهش تاثیر منفی لکنت بر روی زندگی کودک و نوجوان را به انجام رسانده اند. در نهایت یک ارزیابی کامل فقط به اختلال لکنت اختصاص ندارد و نیاز است تا جنبه‌های دیگر رشد گفتار و زبان را نیز در نظر گرفته و در صورت لزوم ارزیابی صورت گیرد.
درمان لکنت زبان در کودکان
ورود به مدرسه، محیط جدید، چالش های جدید، رقابت های جدید،دوستان جدیدو به طور کلی انتظارات و قوانین جدید را در دنیای کودک وارد می کند. مدریه مکانی است که کودک به صورت جدی، از نیاز به مورد پذیرش قرار گرفتن توسط همسالانش، آگاه می شود.
حتی در سال های ابتدایی ورود به مدرسه،کودکان به تفاوت های یکدیگر از قبیل، بلندی قد، رنگ مو، عینک ، فرl گوش ها و امثاg اینها توجه می کنند و واکنش نشان می دهند.
در این بین کودکانی که دارای یک ناتوانی فیزیکی می باشند بیشتر در معرض خطر هستند.به ویژه کودکان دارای لکنت که در بیان کلمات دچار سختی می شوند و برقراری ارتباط وپذیرفته شدن آنها به مخاطره می افتد.
طرد شدن اجتماعی، مسخره شدن و قلدری مشکلاتی هستند که یک کودک ممکن است در سن مدرسه با آنها مواجه شود و آثار آن تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
در محیط مدرسه کودک نه تنها باید با لکنت زبان خود دست و پنجه نرم کند، بلکه دچار چالش با واکنش های همکلاسی ها و معلمان در محیط رسمی نیز می شود. در این زمان کودک به لکنت به عنوان مانعی نگاه می کند که بر سر راه ارتباط برقرار کردن با همکلاسی ها و بروز توانمندی هایش در مدرسه قرار می گیرد. در نتیجه روز به روز واکنش او نسبت به لکنت از قبیل رفتارهای اجتنابی و فراری، بیشتر شده و به مرور لکنت جنبه های وسیع تری را شامل می شود.
در این مقطع زمانی است که خودپنداره کودک، از دارای لکنت بودن به (( لکنتی بودن)) تغییر می کند. این تغییر تصویر از خود، بارزترین ویژگی است که درمانگران در ارزیابی کودک در سن مدرسه، در مقایسه با کودک در سن پیش دبستانی مشاهده می کنند.
گفتاردرمانی و درمان لکنت در کودکان
درمان واقعی لکنت بر اساس شرایط کودک متفاوت است و شامل خدمات گفتاردرمانی در جهت آموزش تکنیک های رفتاردرمانی فردی و اجتماعی و همچنین آموزش کودک در جهت صحبت کردن بدون لکنت می باشد.
به طور کلی درمان جامع لکنت شامل استفاده از چندین استراتژی مرتبط است که هر کدام در بهبود یک جنبه خاص از توانایی های ارتباطی فرد هدف قرار می گیرند.
هدف اصلی یا بهترین نتیجه برای این درمان ارتباط موثر می باشد نه فقط درصدی از بهبود در روانی گفتار و یا کاهش خواصی در گفتار دارای لکنت. به همین خاطر به این رویکرد برای درمان فقط به عنوان درمان (روانی) نباید توجه کرد.
بلکه باید بیشتر به عنوان مجموعه ای از شیوه‌های درمانی با هدف اطمینان دادن به اینکه لکنت به صورت منفی بر روی توانایی های فرد دارای لکنت در در ابراز خودش و رسیدن به اهدافش در زندگی تاثیر نمی گذارد مورد توجه قرار گیرد.
به انجام رساندن این هدف گسترده نیاز به هماهنگی چندین اصول کلیدی دارد که هر یک به صورت جزئی تر در ادامه توضیح داده خواهد شد.
درمان لکنت زبان ناشی از ترس
درمان لکنت زبان ناشی از ترس توسط گفتار درمانی در لکنت زبان به همراه تیم روانشناسیکه در زمینه بازی درمانی و رفتار درمانی متخصص هستند قابل اجرا می باشد. در مرکز گفتاردرمانی در لکنت زبان ما با استفاده از گفتار درمانی لکنت زبان به همراه مشاوران متخصص در زمینه روانشناسی همکار گفتار درمانی در لکنت زبان به درمان لکنت زبان در کودکان پرداخته می شود.
کلینیک گفتاردرمانی در لکنت زبان
از دیگر امکانات بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران، اتاق سنسوری روم می باشد، که با ایجاد ودالیته های حسی مختلف به افزایش سرعت پردازش حسی- حرکتی در کودک وهماهنگی درکی- حرکتی در کودکان دارای لکنت زبان کمک می کند.اتاق شنیداری بهترین مرکز درمان لکنت در تهران می تواند در افزایش سرعت پردازش شنیداری و تسهیل گفتار در کودکان موثر باشد و می تواند مرکز درمان لکنت زبان ما را به بهترین مرکز لکنت تبدیل کند.
از دیگر امکانات کلینیک گفتار درمانی لکنت زبان ارائه خدمات گفتار درمانی در منزل( درمان لکنت زبان کودکان در خانه) می باشد که مرکز گفتاردرمانی در لکنت زبان ما را جزو بهترین مراکز لکنت زبان در تهران قرار داده است. درمان لکنت زبان در منزل توسط بهترین گفتار درمانی در لکنت تحت نظر کلینیک تخصصی لکنت زبان در کودکان انجام می شود.
رفتاردرمانی برای درمان لکنت زبان در کودکان
استفاده از رفتار درمانی در درمان لکنت زبان از نظریه ای که علت لکنت را در رفتارهای ناهنجار و سازش نیافته در کودک می دانند نشات میگیرد وبه همین منظور در این روش به اصلاح رفتار کودک و در نتیجه تقلیل لکنت زبان پرداخته می شود.
روش روان درمانی نیز یکی از روش های کمک کنند ه در لکنت زبان می باشد که بیشتر در افرادی که دارای مشکلات عاطفی و اختلالات روانی عصبی می باشند استفاده می شود.
روش درمان زبانی تلفظی
یکی دیگر از روش های درمانی در لکنت زبان روش زبانی تلفظی می باشد که بر این پایه استوار است که فرد برای داشتن یک گفتار سلیس نیاز به هماهنگی های بین حنجره، زبان، عضلات گونه و لبها دارد و اگر اختلالی در این هماهنگی ایجاد شود لکنت زبان به وجود می آید.
در این روش با استفاده از تمرینات خاصی به کودک آموزش داده می شود با کنترل عضلات صورت و هنجره به صورت آهسته آهسته و با توجه به هجاهایی که تلفظ می کند حرف بزند و با کمال دقت کلمات را بیان کند.
همچنین به کودک آموخته می شود در هنگام بند آمدن زبانش و بروز لکنت با انجام تمریناتی تنفس خود را کنترل و تنظیم کند و با استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی در تولید صوت های خاصی بتواند بر مشکل لکنت خود غلبه کند.
از دیگر علل لکنت که مورد توجه قرار گرفته است اختلال در سرعت پردازش ذهنی در کودکان 3 تا 6 سال می باشد. کودک دارای لکنت زبان اطلاعات را با سرعت کمتری از همسالان خود پردازش می کنند، از طرفی بین سرعت پردازش و سطح زبان ارتباط معنی داری وجود دارد.
در نتیجه تقویت سرعت پردازش کلامی در کودک می تواند در بهبود لکنت زبان موثر باشد. تمرینات تقویت حافظه کاری کلامی و هماهنگی از موارد ارائه شده در این درمان می باشد.
اصول جامع درمان لکنت زبان در کودکان
-ماهیت چند بعدی لکنت
درمانگر باید با یک درک قوی از ماهیت گسترده و چند وجهی اختلال لکنت به درمان نزدیک شود به ویژه اینکه تجربه ی لکنت چیزی فراتر از صرفا تولید ناروانی های گفتاری است.
-عدم درمان کامل لکنت
درمانگر باید این حقیقت را بپذیرند که درمان قطعی برای لکنت در سن مدرسه وجود ندارد. در نتیجه این احتمال وجود دارد که فرد حتی بعد از درمان موفق باز هم تا حدی به لکنت کردن اما با شیوه ای راحت تر ادامه دهد.
-کاهش تاثیر لکنت در کیفیت ارتباط
درمانگر باید (لکنت کردن مشکلی ندارد) را به رسمیت بشناسند و اینکه هدف درمان اطمینان دادن به این است که لکنت در توانایی فرد برای برقراری ارتباط موثر مداخله نمی کند.
-کار با محیط فرد دارای لکنت
درمانگر باید برای کار با افرادی که در محیط کودک یا نوجوان هستند آماده باشد. شامل والدین، معلمان و همسالان. او باید به آنها برای فهم ماهیت لکنت و برای کنار آمدن با لکنت فرد راهنمایی و کمک لازم را ارائه دهد.
-شخصی سازی درمان
در آخر درمان باید استراتژی های فردی مختلفی را که هر یک از اجزای تجربه ی کودک و نوجوان از لکنت کردن را مخاطب قرار می دهد، مورد هدف قرار دهد.
چارچوب تئوریکی در درمان لکنت زبان در کودکان
در درمان جامع لکنت فرمول بندی کردن دیدگاه در مورد ماهیت گسترده لکنت و درمان چند وجهی برای افراد دارای لکنت، پژوهش و تمرین بالینی در یک چارچوب تئوریکی که به صورت ویژه ای برای اختلال پیچیده ای نظیر لکنت به حساب پایه گذاری شده است. این چارچوب توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به نام طبقه بندی عملکرد، ناتوانی و سلامتی ( ICF )گسترش یافت. ICF تجربه سلامتی بشر را، شامل عملکرد نرمال و مختل، در سه جزء اصلی توصیف می کند.
1) عملکرد و ساختار بدن
همه ساختارهای اصلی بدن انسان را توصیف میکند (مثل سیستم عصبی، سیستم های اسکلتی و عضلانی، سیستم های درگیر در تولید گفتار) و همچنین همه عملکردهایی که این ساختار ها انجام می دهند. (مثل تفکر و شناخت، حرکت، حرف زدن). اگر فردی مشکلی در ساختار و یا عملکرد بدن را تجربه کند، منظور یک نقص یا آسیب می باشد.
مثال هایی از اختلالات ارتباطی که شامل نقص هایی در ساختار بدن می باشند عبارتند از شکاف کام، آفازی، صدمه مغزی بسته و اختلالات صوتی. اگرچه تحقیقات نشان داده که در بزرگسالان دارای لکنت، تفاوت هایی نور و آناتومیکی وجود دارد، اما نقض کاملاً معینی در ساختار بدنی افراد دارای لکنت شناخته نشده است.
با این حال افراد دارای لکنت نقصی را در عمل کرد بدن نشان می دهند. این نقص عملکردی در رفتارهای ظاهری لکنت دیده میشود (یعنی تکرار ها، کشیده گویی ها و قفل ها). همه افراد دارای لکنت این نقص در عملکرد بدن را به درجاتی بروز می دهند.
2)فعالیت ها و مشارکت
دومین جزء ICF فعالیت های روزانه ای که افراد دارای لکنت در زمان مشارکت در زندگی با آنها درگیر هستند را توصیف می کند. این طبقه بندی ها مستقیما مربوط به جنبه های (ارتباط کاربردی) و (کیفیت زندگی) در درمان است.
صحبت هایی که فرد می خواهد داشته باشد، شامل معرفی کردن خود به دیگران، شروع یا باقی ماندن در گفت و گو، سوال کردند و یا پاسخ دادن، بلند خواندن سر کلاس، صحبت با تلفن
فاکتورهای زمینه ای فردی و محیطی در گفتار و زبان
فاکتورهای زمینه ای فردی و محیطی به ویژه ICF به آسیب شناسان گفتار و زبان مربوط می باشد و به این علت انجمن گفتار – زبان-شنوایی آمریکا [ASHA] طرح تمرینی را تعیین کرده که همه اجزا و عوامل تعیین شده در چارچوب WHO را در بر گیرد.
جز سوم، فاکتور های فردی و محیطی که تجربه افراد از زندگی روزمره شان را تحت تاثیر قرار می دهد را توصیف می کند. این فاکتورهای زمینه ای به توضیح اینکه چرا افراد با یک اختلال مشابه تجارب متفاوتی را می توانند داشته باشند کمک می کند.مثلا چرا بعضی از افراد دارای لکنت توسط مشکلات گفتاریشان محدود نمی شوند.
فاکتور های فردی شامل واکنش های عاطفی، رفتاری و شناختی است که به طور خواصی به هم مرتبط هستند. و به میزان زیادی در تجربه ی گوینده از محدودیت در فعالیت یا مشارکت قرار گرفته اند.
به این صورت که اگر گوینده ای به طور منفی به لکنت خود واکنش نشان دهد، احتمالا بیشتر از موقعیت های گفتاری و درگیر شدن با سایر رفتارهایی که توانایی او را در فعالیت های روزمره و مشارکت در زندگی شکل می دهد اجتناب می کند.
فاکتو های محیطی شامل سیستم های حمایتی گوینده( شامل خانواده، درمانگران)، واکنش های دیگران (شامل تجارب منفی مثل قلدری و مسخره شدن توسط همسالان) وتاثیر موقعیت های گفتاری مختلف می باشد که می تواند تسهیل گر و یا مانع باشد.
واکنش های محیطی توانایی گوینده را در کسب اهداف درمانی اش در زندگی تحت تاثیر قرار می دهد. به این علت که تجربه ی گوینده از لکنت به میزان زیادی توسط این واکنش های فردی و محیطی تعیین می شود، بسیار ضروری است که در یک رویکرد جامع درمانی مورد توجه قرار گیرند.
مشکلات در فعالیت های روزانه باعث ایجاد محدودیت های مشارکتی نیز می گردد.( مثل محدودیت در توانایی مشارکت در فعالیت های اجتماعی) مثال هایی از محدودیت های فعالیت که توسط کودکان سن مدرسه یا نوجوانان تجربه می شود، شامل مشکلاتی در خواندن بلند در کلاس، حل مسئله بر روی تابلو، اجتماعی شدن با دوستان و صحبت کردن پشت تلفن می باشد.
اگر کوذکان این محدودیت ها را در توانایی های ارتباطی خود تجربه کنند، آنها ممکن است محدودیتهای گسترده تری را در توانایی مشارکت در زندگی تجربه کنند.
میزان اثربخشی درمان در کودکان دارای لکنت زبان
با توجه به مقالات ارائه شده در زمینه ی درمان لکنت کودکان مدرسه رو می‌توان به این نکات اشاره کرد:
در مورد میزان کاهش لکنت در کودکان سن ۶ تا ۱۳ سال بر اساس درصد هجاهای لکنت شده پس از درمان اطمینان بسیار کمی وجود دارد.
در کودکان سن ۶ تا ۱۳ سال شواهد کافی مبنی بر اینکه یک درمان لکنت موثر تر از درمان دیگری است وجود ندارد.
در مورد میزان کاهش شدت لکنت در کودکان ست ۶ تا ۱۳ سال اطمینان کمتری نسبت به کودکان زیر ۶ سال وجود دارد ولی این اطمینان بیشتر و قوی تر از نوجوانان و بزرگسالان می باشد.
در بسیاری از متون توافق بر این است که درمان در سن مدرسه باید جامعه باشد و نه تنها بهبود روانی گفتار، بلکه مهارت های ارتباطی در موقعیت های گسترده تری از جمله مدرسه را مورد توجه قرار دهد.
در راهنمایی هلند ذکر شده که درمان برای کودکان بین ۶ تا ۱۳ سال، باید بر اساس طرح درمانی باشد که اجزای ICF را دربرگیرد و بر روی انواع ویژگی‌های رفتاری، عاطفی و شناختی فرد که در طی ارزیابی شناسایی شده است، تمرکز شود
توصیه ها و مشاوره با والدین در راستای رفتار مناسب در هنگام بروز لکنت یکی از مهم ترین راهکارهای ارائه شده در درمان لکنت می باشد. کارهایی که والدین می توانند برای یک کودک با لکنت زبان انجام دهند:
در طول روز زمان هایی را برای صحبت کردن با آرامش و در محیطی لذت بخش برای کودک فراهم کنید.
زمان هایی که کودک بتواند با خواهر یا برادرش با آرامش گفتگو کند و از استرس به دور باشد و نگران قضاوت دیگران نباشد. با فراهم آوردن فرصت های مکالمه فعال مانند صحبت وتبادل نظر در مورد موضوعات روزمره سر می شام و توجه ویژه به کودک دارای لکنت در هنگام مکالمات و نشان دادن اشتیاق جهت شنیدن صحبت های او کودک را به ادامه صحبت تشویق کنید.
در طول مکالمات از اصلاح کلمات کودک یا اصرار به تند تر حرف زدن یا کامل کردن کلمات او خودداری کنید و هرگز از صحبت کردن کودک دارای لکنت زبان انتقاد نکنید.
در زمان صحبت با کودک ارتباط چشمی مناسب برقرار کنید و با صبوری به صحبت های او گوش دهید به کودک خود اعتماد به نفس دهید تا خواسته های خود را حتی با لکنت زبان بیان کند و درک کند دیگران حتی با لکنت زبان نیز متوجه منظور او می شوند.
زمانی که لکنت زبان به یک اختلال تبدیل می شود نباید کودک را در ایجاد ارتباط کلامی با دیگران تحت فشار قرار داد و باید شرایطی را فراهم نمود که کودک با ارتباط کلامی کمتر توانایی مشارکت در فعالیت ها را داشته باشد.
تغییر زمان بندی برای افزایش روانی گفتار در کودکان با لکنت زبان
شاید معمول‌ترین شیوه برای لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان برای اصلاح و تغییر زمان بندی گفتارشان در جهت افزایش روانی،شامل این موارد باشد:
کاهش در سرعت گفتار
افزایش در مکث
کاهش سرعت گفتار در درمان کودک با لکنت زبان
کاهش سرعت گفتار متداول ترین شیوه استفاده شده برای ایجاد روانی در افراد دارای لکنت زبان است. برخی درمانها،مانند «گفتار کشیده»شامل کاهش سرعت گفتار تا جایی است که به طور چشمگیری شروع به استفاده از سرعت یک سیلاب در هر ثانیه یا کمتر می کنند. این درمانها که «شکل دهی روانی» نیز نامیده میشوند شامل افزایش تدریجی (یا شکل دهی) سرعت گوینده تا جایی که او از سرعت گفتاری طبیعی با روانی گفتاری بالا،استفاده کند هستند. با توجه به اینکه در این رویکردها در ابتدا گفتار بسیار غیرطبیعی است،بسیاری از کودکان/نوجوانان مبتلا به لکنت زبان خواهان تمرین گفتار با حالت غیرطبیعی در جهان واقعی نیستند،حتی با این هدف که سرعت گفتار ایشان نهایتاً به سطوح طبیعی‌تر افزایش یابد. علاوه بر این،تحقیقات نشان میدهد که رویکردهای محض شکل‌دهی روانی با بازگشت بالای سرعت همراه است،مخصوصاً برای افرادی که تمرینات را تا انتهای درمان دنبال نمیکنند.
در برنامه جامع درمان لکنت زبان نیز،کاهش سرعت گفتار و افزایش مکث برای کاهش لکنت زبان به کار برده می شود و اعتقاد بر این است که این تغییرات در زمانبندی نباید انقدر برجسته باشد که منجر به کاهش در طبیعی بودن گفتار شود. به این دلیل که گویندگانی که کاهش سرعت گفتار را به کار می‌برند با تحلیل سود و زیان مواجه میشوند: هرچه آهسته تر صحبت میکنند،احتمالاً گفتار روان تری را تجربه میکنند ولی کمتر طبیعی به نظر می‌رسد و احساس طبیعی بودن کمتری می کنند. این سبک و سنگین کردن،کودکان/نوجوانان دارای لکنت را در موقعیت سختی قرار میدهد. آنها نمی‌خواهند که به خاطر لکنت،متفاوت از همسالانشان به نظر برسند.همزمان می‌خواهند به خاطر زیاد آهسته صحبت کردن متفاوت از همسرانشان به نظر برسند.در نتیجه ممکن است انتخاب کنند که کاری نکنند،برای کاهش این درگیری،می‌توان به آنها آموزش داد که در سرعت گفتار کاهش کمی ایجاد کنند و از مکث های نسبتاً کوتاهی استفاده نمایند. خوشبختانه،برای افزایش روانی،تنها یک تغییر کوچک در زمانبندی کمک کننده است. بنابراین کودکان/نوجوانان می توانند یاد بگیرند تا سرعت گفتارشان را کاهش دهند و کمی مکث های شان را افزایش دهند و این اصلاحات را تنها زمانی به کار گیرند که می خواهند روانی شان را افزایش دهند. مسلماً اگر کودکان/نوجوانان سرعت شان را خیلی کاهش دهند یا از سرعت آهسته به دفعات بیشتر استفاده کنند،روان تر خواهند بود. با این حال این بستگی به خودشان دارد که تعیین کنند چه زمانی یا به چه میزان گفتارشان را آرام کنند. هدف برای کودک/نوجوان مبتلا به لکنت زبان کسب تعادلی برای اصلاح زمانبندی گفتار جهت افزایش روانی است،بدون نیاز به اصلاحی که آنقدر بارز باشد که آنها فکر کنند استفاده از روش در گفتار محاوره غیر ممکن است.
ملازم این تعادل،با توجه به این مطلب است که در درمان لکنت زبان از کودک خواسته نمی‌شود که به روانی کامل و یا بدون استفاده از شیوه ها برسد بلکه،به جای آن بهبود روانی نائل میشود.
افزایش مکث در گفتار در درمان لکنت زبان
اصلاح سرعت گفتار و افزایش مکث به این روش، یک راهبرد معمول برای گویندگان بدون لکنت است. برای مثال،وقتی گوینده‌ای با یک کلمه جدید یا ناآشنا مواجه میشود،می تواند سرعت را در گفتن صحیح آن کلمه کاهش دهد. افراد بدون لکنت زبان این کار را بدون تقلا انجام می دهند. افراد دارای لکنت نیاز به تمرین دارند تا قادر به کاهش سرعت شان برای رد شدن از کلمه سخت و پس از آن،افزایش سرعت شان به سطح طبیعی بعد از اینکه مشکل رد شد،باشند. این ارزش ندارد که کودکان/نوجوانان بتوانند سرعتشان را زمانی که سایر فعالیتهای حرکتی را انجام می دهند،مثل راه رفتن یا دوچرخه سواری تنظیم کنند. چرا که وقتی دوچرخه سواری می کنند،می دانند که زمان های خاصی می توانند به نسبت تند حرکت کنند،مثل روی یک جاده مستقیم. سایر زمان ها،مثل وقتی به یک پیچ نزدیک میشوند یا بر روی جاده ناهموار حرکت میکنند،نیاز دارند تا کند حرکت کنند برای اطمینان از اینکه تصادف نمیکنند. با تمرین،کودکان/نوجوانان این سازگاری را فرا می گیرند تا حد امکان به سواری نرم خود ادامه دهند. به همین صورت،با تمرین،میتوانند در سرعت گفتارشان تطابق ایجاد کرده و یاد بگیرند تا جایی که میتوانند به گفتارشان به صورت نرم ادامه دهند. علاوه بر این،وقتی کودکی/نوجوانی دوچرخه ای را می راند،سرعت تنظیم شده ای که باید استفاده کند وجود ندارد. سرعت راندن (حرکت) بستگی به فاکتورهایی مثل توانایی ذاتی،تجربه دوچرخه سواری،شرایط جاده و غیره دارد. کودک/نوجوان یاد می گیرد که این پارامترها را ارزیابی کند به نحوی که وی می‌تواند تا حد امکان با توجه به شرایط،آرام حرکت کند. این بدین معنی است که لازم نیست که کودک/نوجوان با سرعت ( x ) هجا در ثانیه صحبت کند یا ( y ) میلی ثانیه مکث را استفاده کند.هر فرد توانایی ذاتی متفاوتی دارد و هر موقعیت گفتاری متفاوت است. بنابراین،فردی که لکنت می کند باید دستکاری زمان بندی مورد نیاز برای کسب آرامی مطلوب (روانی) را در موقعیت های گوناگون فرا گیرد.
اگرچه تغییرات جزئی در زمان بندی برای کودک/نوجوان برای یادگیری و ثبات از تغییرات بارزتر آسانتر است،اما هنوز این اصلاحات گفتاری نیاز به تمرین دارند. بنابراین،گفتاردرمانان باید آماده باشند تا زمان کافی را در درمان برای کمک به مراجعانشان در یادگیری ماهر شدن مهارت های گویای جدید صرف کنند. که این کار از طریق یک سلسله مراتب آسان به سخت می تواند انجام گیرد. برای مثال،یک کودک/نوجوان ممکن است استفاده از سرعت آرام‌تر را در یک فعالیت آسان مثل تقلید یا خواندن یاد بگیرد و سپس به سمت فعالیتهای سخت‌تر مثل گفتار ساختارمند یا خود به خودی حرکت کند.بعد از اینکه سلسله مراتب فعالیتهای زبانی و گفتاری کامل شد، کودک می تواند بر روی سلسله مراتب موقعیت های گفتاری از آسان به سخت کار کند.مثال هایی از موقعیت های آسان به سخت شامل اتاق درمان یا محیط خانه،مثال هایی از موقعیت های سخت تر شامل کافه تریای مدرسه،زمین بازی یا کلاس درس می باشد. کودکان/نوجوانان مختلف فعالیت ها یا موقعیت های مختلفی را آسانتر یا سخت تر می دانند. در نتیجه،درمانگران نیاز است با یک مراجع در خارج از اتاق درمان کار کنند و هدایت او در گسترش یک سلسله مراتب را پیگیری کنند. جزئیات بیشتر در مورد استفاده از سلسله مراتب برای تسهیل تعمیم در بخش «فعالیت ها و مشارکت» بحث می شود.
اهداف گفتار درمانی در تشخیص و درمان لکنت زبان
یکی از مهمترین مراحلی که یک درمانگر می تواند موفقیت درمان گفتار را افزایش دهد، بیان اهداف درمانی به شیوه ای است که به روشنی توضیح داده شود و توسط دیگران درک شود و از طریق تحقیق قابل ارزیابی باشد.
هم برای اطمینان از کارآیی درمانی و هم برای سهولت پیگیری توسط سایر درمانگران. به طور مثال، درمانگران می توانند اهداف را به صورت اهداف نهایی، کوتاه مدت و میان مدت برنامه ریزی کرد.
اهداف نهایی: کاهش تاثیر منفی لکنت
اهداف پایه و میان مدت : کاهش آسیب، کاهش واکنش منفی دیگران، کاهش تنش و اجتناب از صحبت کردن، کاهش محدودیت در فعالیت ها و مشارکت اجتماعی
دکتر لکنت زبان بزرگسالان
زبان، ابزار ارتباطی اصلی انسان از زمان تولد می باشد. لکنت زبان نوعی اختلال گفتاری است که با تکرار غیر عادی یا ناپیوسته صداها، کلمات یا عبارات همراه می شود. لکنت زبان می تواند موجب بروز مشکلات متعددی در ارتباطات روزانه و اجتماعی فرد شود. لکنت زبان همچنین می تواند ارتباطات شخصی و کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار بدهد. گاهی لکنت زبان در بزرگسالان به طور کاملا ناگهانی رخ می دهد و گاهی پیشینه ای از آن در خانواده یا از کودکی فرد وجود داشته است. فرد مبتلا به لکنت زبان کاملا می داند که می خواهد چه چیزی را بگوید اما هنگام صدا سازی برای گفتن آن با مشکل رو به رو می شود. ابتلا به لکنت زبان سن و سال خاصی ندارد و حتی ممکن است بزرگسالان هم به آن مبتلا شوند، با این حال لکنت زبان بیشتر در کودکان مشاهده می شود. لکنت زبان بزرگسالی علل مختلفی دارد و برای درمان آن هم روش های متفاوتی وجود دارد. به همین علت، درمان لکنت زبان برای بزرگسالان بسیار حائز اهمیت است. بعضی از بزرگسالان از زمان کودکی و به علت درمان نکردن نقص رشد، به لکنت دچار هستند. بعضی دیگر نیز به لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالی مبتلا می شوند. لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان ممکن است به علل گوناگونی ایجاد شود. گفتاردرمانگر بزرگسالان باید درک کند که بزرگسالان مبتلا به لکنت زبان احتمال دارد نه تنها از موقعیت ها و کلمات، بلکه از خود لکنت زبان نیز بترسند. برای بزرگسالان بسیار مهم است که پیش از شروع به کار برای درمان گفتار خود، با خود برای تعیین اهداف واقع بینانه کار کنند. هیچ درمان واحدی برای درمان همه موارد لکنت زبان وجود ندارد، چرا که این اختلال به علل مختلفی باز می گردد و در افراد مختلف به شکل های متفاوتی بروز پیدا می کند. به همین علت، توصیه کردن به یک روش درمانی کلی برای همه افراد مبتلا به لکنت امکان پذیر نیست. در ابتدا برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان، توجه به این نکته مهم است که گفتاردرمانگر توانایی تشخیص درست نوع لکنت موجود در فرد را داشته باشد. پس از شناخت نوع لکنت زبان در فرد، درمانگر با ارائه بهترین روش‌ها متناسب با نوع لکنت مشخص شده، بهترین روش درمانی را انتخاب کرده و شروع می کند. برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان، متد ها و پروتکل های متعددی وجود دارد. در برخی موارد، دکتر لکنت زبان بزرگسالان ممکن است بخواهد درمان را به صورت غیر مستقیم انجام دهد. روشهای درمانی برای کنترل لکنت زبان بزرگسالان، نیازمند تمرین، تکرار و مراجعه به دکتر لکنت زبان بزرگسالان خوب می باشد.
علائم لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان نوعی اختلال است که موجب بروز نگرانی برای خانواده های کودکان می شود. این اختلال در اکثر کودکان، آن ها را همراهی نکرده و مخصوصا کسانی که درمان به موقع را شروع کرده اند، در بزرگسالی با مشکل مواجه نخواهند شد. نخستین علائم لکنت زبان هنگامی ظاهر می شوند که کودک 18 تا 24 ماه سن دارد و طیفی از کلمات به سمت او روانه می شود و او با استفاده از این کلمات شروع می کند به ساخت جملات. شاید پدر و مادر کودک از لکنت زبان کودک شان ناراحت و ناامید شوند، اما این مرحله طبیعی بوده و باید صبر کرد تا این دوران بگذرد. ولی اگر لکنت زبان کودک به یک مسئله دائمی تبدیل شود و یا بدتر شود یا حتی با حرکت بدن یا صورت همراه شود، باید کودک را نزد گفتاردرمان یا آسیب شناس گفتار و زبان برد تا بررسی شود و بهتر است این معاینه تا پیش از 3 سالگی انجام شود.
در لکنت زبان بیمار نمی تواند به طور صحیح هجا ها را ادا کند و در خواندن هجا های شبیه هم با مشکل مواجه می شود. تکرار جملات و کلمات، کشیده گویی و سکوت زمان ادای کلمات، کم بودن اعتماد به نفس، داشتن مشکل در برقراری ارتباط، استرس و گوشه گیری از دیگر نشانه های این اختلال است. هنگامی که لکنت زبان کودکی ریشه در روان و اوضاع روحی او از جمله ترس یا استرس، داشته باشد کودک می تواند نشانه های دیگری همچون تغییرات جسمی، تیک های عصبی در صورت به طور مثال در گوشه چشم و لب، لرزش لب، پلک زدن بیش زیاد از حد، تنش در صورت، لرزش قسمت های فوقانی بدن، مشت گره کردن و مایوسی هنگام برقراری ارتباط، مکث پیش از شروع حرف زدن یا حتی جلوگیری از آن و تکرار دوباره در تنظیم صدا را نشان دهد.
برخی دیگر از علائم لکنت زبان در کودکان:
– سکوت کوتاه و مکث برای برخی هجا ها یا بیان کلمات خاص
– استرس شدید هنگام حرف زدن
– امتناع از برقراری ارتباط با دیگران
لکنت زبان ممکن است هنگامی که کودک هیجان زده شده، خسته یا تحت فشار اضطراب یا احساس خود آگاهی است یا عجله دارد، بدتر شود. شرایطی همچون حرف زدن در گروه یا حرف زدن با تلفن برای کودکانی که لکنت زبان دارند، سخت است. لکنت زبان در سنین کودکی، مشکل غیر قابل درمانی به حساب نمی آید اما به این معنی نیست که نباید برای درمان آن اقدامی انجام داد.
تشخیص و درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان
برای بسیاری از گفتاردرمانان،برخورد با واکنش‌های شناختی،احساسی و رفتاری به لکنت می تواند چالش برانگیز باشد. بعضی متخصصین گفتاردرمانی از این جنبه های درمان لکنت زبان به دلیل عدم راحتی خودشان با اختلال اجتناب می کنند شاید به این دلیل که از بدتر شدن کودک/بزرگسال می ترسند یا به دلیل اینکه اطمینان ندارند چه چیزی برای کمک به او بگویند تا «احساس بهتر» درباره لکنتش داشته باشد.
کودک/بزرگسال باید به این درک برسد که لکنت مال اوست.این کار می تواند با هدایت و حمایت ما به انجام برسد و نه صرفاً از طریق تشویق ما به این کار. بسیاری از مفاهیم درمان لکنت زبان توصیف شده در اینجا می تواند به مراجع کمک کند تا با موفقیت بیشتری از عهده لکنت برآید. هنگامی که کودک/بزرگسال ، یاد گرفت تا لکنت زبان را به شکل موثرتری کنترل کند، علت اصلی عدم راحتی او کاهش می‌یابد.
موارد بیشتری هست که ما می‌توانیم به مراجعان برای کمک به پرداختن به نگرش منفی شان نسبت به لکنت زبان انجام دهیم ولی اولین و مهمترین آنها گوش دادن به کودکان/بزرگسالان و فراهم کردن فضایی است که آنها بتوانند درباره تجربیاتشان با لکنت زبان صحبت کنند. داشتن اختلال لکنت لذت‌بخش یا آسان نیست،اما کودکان/بزرگسال تا حد زیادی می توانند از داشتن اعتماد همدلانه با کسانی که میتوانند احساساتشان را با او تقسیم کنند،بهره‌مند شوند. به عنوان گفتاردرمان،ما نقش منحصر به فردی در کمک به کودکان/بزرگسالان که با الگوی لکنت می آیند،بازی می‌کنیم. البته کودکان/نوجوانان باید با خانواده هایشان هم صحبت کنند،اما اگر خانواده‌ها نگرانی‌های خود را نسبت به گفتار فرزندشان دارند،یا اگر آنها هنوز پذیرش کامل نسبت به لکنت زبان ندارند،ممکن است برای ایشان سخت باشد که قادر به کمک به کودکشان با نگرانی های احساسی باشند. این کار برای همسالان،معلمان و دیگر اعضای فامیل نیز همانگونه است. از طرف دیگر،ما می‌توانیم برای کودکان/یزرگسالان یک محیط حمایت کننده،فراهم کنیم تا جایی که بتوانند یاد بگیرند که آنها می توانند هر چیزی که در زندگی شان می خواهند را انجام دهند،صرف نظر از اینکه آنها لکنت می کنند یا نه.ما می‌توانیم به آنها کمک کنیم متوجه شوند که لکنت زبان نمی تواند مانعی برای آنها باشد.
پذیرش و تطابق با لکنت در درمان لکنت زبان
برای کودک/بزرگسال که واکنش‌های احساسی به لکنتش را تجربه میکند،موفقیت طولانی مدت و نهایتاً به توانایی او برای یادگیری زندگی با این حقیقت که او لکنت می کند،بستگی دارد. این به این معنی نیست که او از پیشرفت روانی گفتارش منصرف نخواهد شد.همچنین به این معنا نیست که او نیاز دارد تا این حقیقت که او لکنت می کند را دوست داشته باشد،بلکه نیاز به رسیدن به «توقف در جنگیدن» با لکنتش را دارد تا جایی که وجود گاهگاه لکنت زبان را بپذیرد و با شدیدتر شدن لکنت،یاد بگیرد تا با موفقیت از عهده لکنتش برآید. بسیاری از شیوه ها برای تغییر تنش موجود در لکنت زبان به کودک/بزرگسال کمک می کند تا زندگی آسان تر با لکنت زبان را یاد بگیرد. هرچند ممکن است این شیوه‌ها به اندازه کافی به کودک برای غلبه کامل بر نگرانی اش درباره لکنت زبان کمک نکند. و نیاز باشد که به جنبه های شناختی و عاطفی تجربه لکنت کودک،نوجوان مستقیم تر پرداخته شود. در این بخش،به استراتژی های خاص طراحی شده به منظور کمک به کودک/بزرگسال در جهت رسیدن به پذیرش می پردازیم.
1-چگونه می‌توانم از مناسب بودن یک مرکز برای درمان لکنت زبان کودکم اطمینان حاصل کنم؟
بهتر است مراکزی را انتخاب کنید که دارای متخصصان گفتاردرمانی با تجربه در زمینه کودکان باشند. همچنین، مراجعه به مراکزی که محیطی دوستانه و حمایتی برای کودکان فراهم میکنند، بسیار مهم است.
2-آیا مرکز دکتر صابر برای بزرگسالان مبتلا به لکنت زبان نیز خدمات ارائه میدهد؟
بله، این مرکز خدمات تخصصی برای بزرگسالان نیز دارد. روشهای درمانی برای بزرگسالان ممکن است شامل گفتاردرمانی، روان‌درمانی و تمرینات ویژه باشد.
