گفتاردرمانی در ام اس می تواند به افراد مبتلا به این بیماری کمک کند تا در مدیریت مشکلات ارتباطی یا مسائلی همچون بلع، کمتر با مشکل مواجه شوند. گفتاردرمانی در ام اس از طریق استراتژی هایی برای بهبود گفتار و بهبود کیفیت صدای فرد کمک کننده است. گفتاردرمانی در ام اس می تواند شامل طیف گسترده ای از تکنیک ها و روش ها با توجه به نیاز فرد مبتلا باشد. برای تشخیص اختلال گفتاری بزرگسالان و همچنین گفتاردرمانی در ام اس در ابتدا باید مهارت های شناختی- ارتباطی بیمار به طور مختصر بررسی شوند تا در صورت نیاز به ارزیابی کامل آسیب شناس گفتار و زبان، اقدامات لازم صورت گیرد. غربالگری اختلالات شناختی- ارتباطی باید برای تمام بیماران مبتلا به ام اس انجام شود، و در شرایط ایده آل، تمام بیماران مبتلا به ام اس باید به آسیب شناس گفتار و زبان ارجاع داده شوند. حتی اگر بیمار مشکل ارتباطی خاصی را گزارش نکند نیز باید غربالگری نقایص شناختی-ارتباطی صورت گیرد، زیرا ممکن است بیمار تعریف صحیحی از مشکلات ارتباطی در ذهن خود نداشته باشد. در روند غربالگری، ابتدا باید با بیمار یا مراقبان وی مصاحبه شود و سوالاتی درباره مشکلات شناختی-ارتباطی بیمار در گذشته و در حال حاضر پرسیده شود. سپس تاریخچه پزشکی بیمار مرور می شود و اطلاعات مربوطه استخراج می گردد. سرانجام، در حین مکالمه با بیمار، علائم و نشانه های مربوط به عملکرد شناختی-ارتباطی وی ثبت می گردد. کلینیک تخصصی توانبخشی دکتر صابر، بهترین مرکز تشخیص و درمان ام اس در تهران، با تشخیص اختلال گفتاری بزگسالان مبتلا به ام اس و با انجام خدمات گفتاردرمانی در ام اس و همچنین گفتاردرمانی در منزل به بیماران مبتلا کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نتیجه تشخیص اختلال گفتاری بزرگسالان
باید نتیجه غربالگری را به صورت یکی از موارد زیر گزارش کرد:
- ارجاع به آسیب شناس گفتار و زبان جهت ارزیابی کامل
- ارائه توصیه هایی جهت کنترل عملکرد شناختی ارتباطی مراجع در فعالیت های روزمره
- در صورت عدم مشاهده مشکلات شناختی-ارتباطی در هنگام غربالگری، توصیه می شود در صورت تغییر با روند بیماری، علائم شناختی ارتباطی یک بار دیگر کنترل شوند.
البته باید محدودیت های غربالگری را در نظر گرفت. به عنوان نمونه، ممکن است نقایص خفیفی که تأثیر مخربی بر عملکرد فرد دارند، در محیط بالینی دیده نشوند.
ارزیابی گفتاردرمانی در ام اس و تشخیص
ارزیابی مشکلات شناختی-ارتباطی و گفتاردرمانی در ام اس با یک تاریخچه گیری کامل و مفصل آغاز می شود، تا بدین وسیله اطلاعاتی کامل در زمینه های پزشکی، سلامت، اجتماعی، تحصیلی و شغلی در اختیار آسیب شناس گفتار و زبان قرار گیرد. سپس اطلاعات بدست آمده به صورت منسجم ثبت می گردند. پس از گرفتن شرح حال برنامه ارزیابی بر اساس اطلاعات بدست آمده از تاریخچه گیری، غربالگری و نیمرخ احتمالی اختلال تنظیم می گردد. بهتر است ارزیابی در یک محیط طبیعی صورت گیرد تا نتایج موثق تری را در پی داشته باشد. ارزیابی در حالت معمول شامل موارد زیر می شود:
- توجه و تمرکز: توانایی حفظ تمرکز با وجود عوامل حواس پرت کن و بدون عوامل حواس پرت کن، و توانایی انتقال و تقسیم توجه به طور مناسب
- جهت یابی
- حافظه کلامی و یادگیری جدید: توانایی پردازش اطلاعات کلامی در تمامی مراحل حافظه کلامی
- سازمان بندی زبان شناختی: دسته بندی کردن، ارتباطات توالی و شناسایی ویژگی ها
- درک شنیداری و پردازش اطلاعات: سرعت، پیچیدگی، کارایی
- زبان شفاهی و گفتمان: واژه یابی، کاربرد واژه ها، ساختار جملات، تنظیم و ساختار بندی عقاید در محاوره
- درک خواندن و سرعت خواندن: خواندن کلمه، پاراگراف و متن
- توانایی نوشتن: نوشتن کلمه، پاراگراف و متن
- کاربرد زبان در اجتماع: محاوره، آغاز موضوع، حفظ موضوع، تغییر دادن موضوع، نوبت گیری، در نظر گرفتن نگرش مخاطب
- حل مسئله و منطق
- عملکرد های اجرایی و پردازش های فراشناختی: تنظیم اهداف، برنامه ریزی، شروع، کنترل، مدیریت زمان
- نگرش نسبت به ناتوانی و میزان تطابق با ناتوانی
- گفتار: تولید، روانی، صوت، نواخت، زمان بندی، تشدید
- ارتباط غیر کلامی: بیانات چهره ای، تون صدا، تماس چشمی، زبان بدن
- بررسی مشکلات همراه در زمینه های بینایی، شنیداری، ادراکی، درد، خستگی و غیره
پس از گردآوری اطلاعات فوق می توان نیمرخ فعلی بیمار را ترسیم نمود و تأثیر آسیب شناختی را بر توانایی های ارتباطی فرد مشخص کرد.
بررسی اختلال گفتاری بزرگسالان و بیماران ام اس
به منظور بررسی میانگین عملکرد روانی معنایی و اختلال گفتاری بزرگسالان و همچنین گفتاردرمانی در ام اس، از دو تکلیف استفاده می شود. قبل از اجرای آزمون یک نمونه (نامیدن سبزیجات) به عنوان راهنمای آزمون ارائه می شود. پس از انجام راهنمای آزمون و اطمینان از درک تکالیف توسط آزمودنی، آزمون اصلی اجرا می شود. در این آزمون از فرد خواسته می شود تا اسامی مربوط به دسته حیوانات را تا آنجایی که به یاد می آورد در مدت یک دقیقه نام ببرد. این آزمون، زیر آزمون نامیدن حیوانات از آزمون تشخیصی آفازی بوستون می باشد، که در سال ۱۹۷۲ توسط گود گلس و کاپلان طراحی شد. تکلیف دیگر نامیدن اسمی مربوط به دسته میوه ها در مدت یک دقیقه می باشد. زمان کل اجرای آزمون حدوداً ۲۰ دقیقه است. انتخاب دسته های حیوانات و میوه ها جهت ارزیابی عملکرد روانی معنایی به این علت است که این موارد به وفور در محیط طبیعی و اجتماعی یافت می شوند. جهت بررسی میانگین عملکرد روانی واجی، از سه تکلیف استفاده می شود. قبل از اجرای آزمون یک نمونه (نامیدن کلماتی که با حرف «م» آغاز می شوند). به عنوان راهنما ارائه می شود. در این تکالیف، از آزمودنی خواسته می شود تا در مدت یک دقیقه تا آنجایی که به یاد می آورد، کلماتی را بیان کند که با حروف “س “، “ف”، و “آ” آغاز می شوند. از آزمودنی خواسته می شود تا از اسامی خاص و واژه های یکسان با پسوند های مختلف استفاده نکند. خوشه بندی، توانایی تولید واژه هایی که با یکدیگر تشابه واجی یا معنایی دارند. خوشه بندی خزانه واژگان فرد را ارزیابی می کند. خوشه های واجی شامل موارد زیر می باشد:
- واژه های هم نام واژه هایی هستند که شکل نوشتاری آن ها متفاوت است (مانند خار، خوار).
- واژه های هم قافیه (مانند میدانی، میمانی)
- واژه هایی که تنها در یک واکه متفاوت هستند (مانند بور، بار)
- واژه های متوالی که دو حرف آغازین آن ها یکسان است (مانند انسان، انگار، انفاق)
خوشه های معنایی، گروه هایی شامل دو یا بیش از دو واژه متوالی است که به یک زیر مجموعه معنایی تعلق دارند، مانند حیوانات مزرعه، حیوانات خانگی، حیوانات درون باغ وحش، حیوانات آفریقایی، حیوانات آبی. پس از بیان دومین واژه از یک خوشه واجی یا معنایی شمارش آغاز می شود. در انتها میانگین اندازه خوشه ها در تمامی موارد اعم از موارد تکرار شده و یا خطا، محاسبه می گردد. انتقال توانایی جابجا شدن بین خوشه ها در یک حوزه معنایی یا واجی است. انتقال پردازش هایی را ارزیابی می کند که با هدف جستجو انجام می شوند. در این آزمون تعداد انتقال ها بين خوشه ها، در هر یک از حوزه های معنایی و واجی، شمرده می شود. شمارش تعداد انتقال ها با در نظر گرفتن تکرار ها، خطا ها و تک کلمات انجام می شود. برای مثال در نمونه «گربه، سگ، قناری، کوسه، نهنگ، موش»، دو انتقال (حیوانات خانگی به ماهی ها، و ماهی ها به جوندگان) صورت گرفته است.
