تاخیر در گفتار کودک اوتیسم همیشه نشانه اوتیسم نیست. البته این مشکل میان کودکان اوتیسم یک امر عادی است اما کودکانی که به اختلال طیف اوتیسم دچار نیستند نیز به این مورد دچار می شوند. کودکان به مرور زمان یاد می گیرند که چگونه تکلم کنند تا بهتر به برقراری ارتباط به دنیای اطراف خود بپردازند. تاخیر در گفتار و حرف زدن همیشه موجب نگرانی والدین کودک می شود اما نمی توان گفت مشکل تکلم کودکان حتما یکی از مشخصات اوتیسم است. بهتر روش برای از بین بردن نگرانی های خود در زمینه گفتار کودکتان مشاوره گفتاردرمانی است. یک متخصص گفتاردرمانی در ابتدا به کسب اطلاعات از شما و مشاهده وضعیت گفتاری کودکتان به تشخیص علت تاخیر گفتار و مشکلات تکلمی کودک می پردازد. در صورت مشاهده هر گونه مشکل، اختلال یا بیماری متخصص گفتاردرمانی برای شما توضیح می دهد که چه کارهایی باید انجام دهید تا مشکلات کودک برطذف گردد. اگر اختلال خاصی نظیر اوتیسم یا مشکلات ساختاری موجب بروز مشکلات تکلم شده باشد گفتاردرمان به شما توضیح می دهد که برای درمان اقدام نمایید. می توانید برای آگاهی بیشتر درباره تکلم کودکان اوتیسم و هم چنین بررسی وضعیت رشد ذهنی و ارتباطی کودکان اوتیسم به گفتاردرمانان مرکز کاردرمانی و گفتار درمانی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم در تهران، مراجعه فرمایید.
گفتار کودکان اوتیسم چگونه است؟
در اکثر موارد کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم که توانایی صحبت کردن دارند، چیز هایی می گویند که یا بی معنی است یا به صحبت های دیگران ارتباطی ندارد. یا به طور مثال احتمال دارد کودک کلماتی که شنیده است را مدام تکرار کند. مثال دیگر این است که تکلم کودکان اوتیسم ممکن است معمولی و پیش پا افتاده باشد. تکلم کودکان اوتیسم حتی ممکن است به صورت حرف زدن با صدای بلند یا با حالت آواز خواندن باشد. برخی از کودکان اوتیسم هم ممکن است پیش از 5 سالگی بتوانند کلمات را بخوانند اما آن چه که خوانده اند را درک نکنند. این ها نمونه ای از چالش هاییست که والدین کودکان اوتیسم با آن مواجه می شوند. برای بررسی دقیق گفتار کودکان اوتیسم در حوزه تکلم باید از تجربه و تخصص گفتاردرمانان استفاده نمود.
علائم اوتیسم
به جز مشکل تکلم کودکان اوتیسم، موارد زیر هم در دسته مشخصات کودکان اوتیسم قرار می گیرند:
-مشکلات به اشتراک گذاری احساسات: کودک اوتیسم نمی تواند احساسات خود را درست بیان کند و به همین علت در موقعیت هایی که ناراحت می شود با بی قراری و قشقرق واکنش نشان می دهد.
-مشکل در حفظ ارتباط چشمی: کودک نمی تواند با افراد مختلف ارتباط برقرار کند و به آنها نگاه کند.
-اختلالات پردازش حسی: مشکل در پردازش محرک های حسی در این کودکان موجب بیش حسی و کم حسی در حواس مختلف آنان می گردد مانند مشکل در پوشیدن لباس ها با جنس خاص، به هم ریختگی در وضعیت هایی که نور شدید وجود دارد، ممانعت از حمام رفتن و خیس شدن، حساسیت به صداهای پس زمینه مانند صدا فن یا صدای پنکه، مشکلات تغذیه ای و محدود بود غذاهایی که مصرف می کنند.
-مشکل در حفظ روابط دوستانه: کودکان اوتیسم مهارت های ارتباط اجتماعی را برای دوست یابی و برقراری رابطه نداشته و نیازمند آموزش در این زمینه هستند.
-حرکات تکراری: به علت مشکلات حسی رفتارهای کلیشه ای در این کودکان به فراوانی مشاهده می شود که شامل تکان دادن دست ها یا حرکات چرخشی در انگشتان، دور خود چرخیدن یا پریدن های مکرر می باشد. همچنین گفتار تکراری نیز در این کودکان مشاهده می شود.
-پایبندی بسیار سخت به یک سری رفتار ها: رفتارهای وسواس گونه و تکراری در این کودکان وجود دارد. کودک یک برنامه تکراری را برای روزمره انجام می دهد که تغییر آن موجب برانگیختگی کودکان اوتیسم می گردد.
-دغدغه های ثابت و تکراری: افکار تکراری و موضوعات محدود در رفتارهای این کودکان دیده می شود.
-عدم تمایل به تغییر
-اختلالات خواب: اغلب کودکان اوتیسم با اختلالات خواب رو به رو هستند. مشکلات به خواب رفتن این کودکان در بیشتر مواقع با دارو درمانی و ماساژهای آرام سازی و کنترل تغذیه قابل درمان است.
-اختلال در تعاملات اجتماعی: این کودکان در شروع یک ارتباط اجتماعی، ورود به مکان های جدید، دوست یابی، ادامه دادن یک مکالمه دوطفه و درک احساسات دیگران در وند گفت و گو دچار مشکل هستند.
درمان تکلم کودکان اوتیسم
اگر متخصص تشخیص دهد که کودک اوتیسم به اختلال در گفتار مبتلا است، به طور معمول کودک را به یک آسیب شناس گفتار و زبان یا همان متخصص گفتاردرمانی ارجاع می دهد. متخصص گفتاردرمانی با ارزیابی توانایی های گفتاری کودک، بهترین برنامه درمانی را متناسب با سن کودک، نوع اختلال گفتاری او، میزان شدت طیف اوتیسم کودک و یک سری موارد دیگر برای کودک تعیین می کند. خدمات گفتاردرمانی موجب پیشگیری از اختلالات گفتاری بیشتر، کنترل اختلالات و درمان آن می شود. در برخی موارد به منظور بهتر شدن نتایج گفتاردرمانی، یک سری تمرینات به پدر و مادر کودک داده می شود تا در منزل انجام دهند. تکنیک های گفتاردرمانی نظیر پکس، پی آر تی در تولید گفتار در کودکان اوتیسم موثر است. همچنین می توان با بهبود مهارت های درکی کودک با استفاده از کاردرمانی ذهنی و بهره گیری از ابزارهای نوین درمانی مانند اتاق شنیداری، سویچ صوتی و سنسوری روم در جهت بهبود مهارت های گفتاری کودکان اوتیسم اقدام نمود.
یک سری روش های درمانی دیگر برای بهبود تکلم کودکان اوتیسم وجود دارد از جمله: کتاب خواندن برای کودک، صحبت کردن پدر و مادر با کودک با صدای رسا، حرف زدن درست با کودک، تمرین با کودک، پر انرژی بودن و… .
سوالات متداول:
1.آیا تمام کودکان اوتیسم مشکل گفتار دارند؟
بله، یکی از علائم کودکان اوتیسم مشکلات گفتاری آنان می باشد. اما این مشکلات در هر کودک متفاوت است بعضی از کودکان اوتیسم توانایی صحبت کردن ندارند اما برخی دیگر کلام دارند اما به صورت نامفهوم و بی معنی صحبت می کنند. برخی دیگر که به اوتیسم سطح بالا شناخته می شوند توانایی صحبت کردن را دارند اما گفتار آنان ساده و مشکلات دستوری دارند.
2. برای درمان مشکلات تکلم کودکان اوتیسم چکار کنیم؟
از یک متخصص گفتاردرمانی کودکان کمک بگیرید. متخصص گفتاردرمانی کودکان اوتیسم با انجام تست های مختلف سطح گفتار کودک را بررسی نموده و بهترین برنامه درمانی را برای کودک شما فراهم می نماید در بسیاری از موارد نیاز است در کنار گفتاردرمانی درمان های کاردرمانی و رفتاردرمانی نیز برای بهبود مهارت های ذهنی کودکان اوتیسم نظیر توجه، حافظه و درک کودک انجام پذیرد تا روند تولید گفتار آنان بهبود بخشد.