کاردرمانی در اضطراب

  اضطراب را می­توان به عنوان هراس از خطر و وحشت همراه با بی قراری، تنش، تاکی کاردی (افزایش ضربان قلب) و تنگی نفس که دلیل مشخصی ندارد، تعریف کرد. DSM-IV، 5 دسته اصلی را ترسیم می­کند: 1. اختلالات پانیک 2. اختلالات فوبیا 3. اختلال وسواس فکری 4. اختلال استرس پس از سانحه 5. حالات اضطرابی. مرکز بازی درمانی و رفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه کاردرمانی در اضطراب و درمان اضطراب در کودکان فعالیت می نماید. تیم تخصصی کاردرمانی گفتاردرمانی و روانشناسی در جهت بهبود کودکان اضطرابی به صورت تخصصی فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علت اضطراب بر اساس فرضیه

– روانکاوی: اضطراب، از ترس­های دوران کودکی ناشی می­شود.

– یادگیری: پاسخ مشروط به محرک­های مرتبط با تنبیه یا ناشی از یک کشمکش

– یادگیری اجتماعی: ایجاد اضطراب پس از وضعیت­های مهم کودکی

– رفتار شناختی: پریشانی از الگوهای تفکر ناسازگار مانند الگوهای تفکر غیر واقعی و تفکر خود شکن خودکار

نشانه ­های اضطراب

– شکایات روانشناختی: پریشانی ذهنی، نگرانی، وحشت، اندوه ذهنی

– علائم جسمی: تعریق، تنگی نفس، نبض سریع، لرزش

ارزیابی کاردرمانی در اضطراب

حیطه­ ها

– ADL، IADL

– ارزش­های مولد بودن، وظایف، مهارت­ها

– علاقه­ها و مهارت­های اوقات فراغت

– مهارت حل مسئله

– مدیریت زمان

– عملکرد وظیفه

– مهارت­های اجتماعی

ابزارهای ارزیابی اضطراب در کودکان

– چک لیست

– ساختار فعالیت

– خود ارزیابی فعالیت­ها

– مقیاس زندگی مستقل

5 دسته­ی اصلی:

1. اختلال پانیک

– با حملات راجعه پانیک ناگهانی مشخص می­شود، که حداقل یکی از موارد زیر مشاهده می­شود:

* نگرانی دائمی از داشتن حمله­ای دیگر

* نگرانی از عوارض حمله یا پیامدهای آن

* تغییر در رفتار در ارتباط با حملات

-حمله پانیک بازه­ی زمانی پراکنده­ای از ترس شدید (10 دقیقه) است که 4 مورد از این علامت­ها در آن وجود دارد: تپش، تعریق، لرزش، کوتاه شدن تنفس، احساس خفگی، درد قفسه سینه، ترس از مرگ، ترس از دست دادن کنترل، سرگیجه

الف) بدون آگرافوبیا (ترس از مکان­های شلوغ)

ب) همراه با آگرافوبیا- علائم حمله پانیک همراه با ترس شدید از قرار گرفتن در مکان عمومی یا خارج از خانه

2. اختلال فوبیا

– ترس مداوم که افراطی با بدون دلیل است، از حضور یا انتظار شی یا وضعیتی خاص

– قرار گرفتن در معرض محرک فوبیا پاسخ اضطراب فوری را تحریک می­کند

– فرد تشخیص می­دهد که ترس بی دلیل یا بیش از حد است

– با اضطراب یا پریشانی شدید از شرایط جلوگیری می­شود و یا شرایط تحمل می­گردد

– اجتناب، پیش بینی، یا پریشانی در وضعیت ترس با روال عادی، عملکرد شغلی یا فعالیت­های اجتماعی با ناراحتی مشخص نسبت به داشتن فوبیا، اختلال ایجاد می­کند.

3. اختلال وسواس فکری

الف) وسواس

– افکار مکرر، تکانه­ها، تصاویری که در برخی از مواقع در هنگام اختلال تجربه می­شوند، که ناخوانده یا نامناسب هستند و سبب اضطراب یا استرس شدید می­شوند

– افکار/ تکانه/ تصاویری که بیش از حد نگران کننده نیستند/ مشکلات زندگی واقعی

– تلاش­های فردی برای نادیده گرفتن یا سرکوب فکر/ تکانه/ تصویر

– فرد تشخیص می­دهد که همه این­ها محصول ذهن اوست

ب) فکری

– رفتار تکراری یا عملکرد ذهنی که فرد احساس می­کند به انجام آن سوق می­یابد

– اقدامات با هدف جلوگیری یا کاهش پریشانی اما به روشی واقع گرایانه مرتبط نیستند

– این اقدامات افراطی یا بدون دلیل تشخیص داده می­شوند

4. اختلال استرس پس از سانحه

– مواجهه فرد با حادثه وقتی این دو مورد مشاهده می­شود:

* تجربه/ مشاهده/ روبرو شدن با رویداد واقعی/ تهدید به مرگ یا آسیب جدی

* پاسخ شامل ترس شدید، درماندگی یا وحشت

– این واقعه آسیب زا مجدداً تجربه می­شود: یادآوری­های مکرر یا سرزده، رویاها، فعالیت یا احساس اینکه انگار این رویداد در حال تکرار است.

– پریشانی روانی شدید

– اجتناب مداوم از محرک­های مرتبط با تروما

– تداوم علائم افزایش برانگیختگی

5. حالات اضطرابی

الف) اختلال استرس حاد

– فرد در معرض یک واقعه آسیب­زا یا تهدید کننده زندگی قرار گرفته است (سوء استفاده جنسی، حمله فیزیکی، آتش سوزی، سیل، زلزله، جنگ)

– علائم تجربه­ی فردی که باعث کاهش پاسخگویی عاطفی می­شود

– رویدادهای آسیب­زا ممکن است به عنوان اختلال استرس پس از سانحه مانند فلش بک­ها و رویاها دوباره تجربه شوند

– ممکن است فرد سعی کند از ارتباط با تروما خود داری کند

– گذشتن حداقل 2 روز و حداکثر یک ماه از رخداد تروما ممکن است منجر به تشخیص جدی­تر اختلال استرس پس از سانحه شود

ب) اختلال اضطراب عمومی

– نگرانی بیش از حد برای یک دوره 6 ماهه مربوط به گذشته یا رویدادهای مورد انتظار، روابط، از دست دادن­ها وغیره.

– به مشکل بر می­خوردن افراد برای کنترل نگرانی

– تجربه کردن بی قراری، خستگی، مشکل در توجه و تمرکز، اختلال در خواب، غذا خوردن و برانگیختگی جنسی، تحریک پذیری و فشار عضلانی

ج) اختلال اضطراب اجتماعی

– ترس از موقعیت­های اجتماعی یا اجرای عمومی

– خجالتی یکی از احساساتی است که با اضطراب عملکرد همراه است

– با شروع مداخله در عملکرد (مدرسه، کار، روابطف فعالیت­ها) به یک مشکل اساسی تبدیل می­شود.

 

اتاق تعدیل حسی؛ محیط امن برای تنظیم استرسی

در کودکان مضطرب، واکنش‌های بیش‌حسی یا کم‌حسی در مواجهه با صدا، نور یا لمس شایع است. اتاق تعدیل حسی، فضایی با ابزارهایی مانند چراغ‌های آرامش‌بخش، بادکنک‌های نرم، گوی‌های رنگی و تشک‌های فشاردار ایجاد می‌کند تا کودک در پناه آن بتواند تحریک‌های محیطی را تنظیم کند. این فضا با کاهش تنش حسی، احساس ایمنی را تقویت کرده و از بار استرس‌آور اضطراب می‌کاهد. کاردرمانگر با هدایت کنترل‌شده در این اتاق، مهارت مدیریت هیجان کودک را رشد می‌دهد. افزودن عبارت «اتاق سنسوری»، «تنظیم حسی» و «کاردرمانی اضطراب» ضمن جلب کاربر، از دیدگاه سئو نیز مفید است.

 

 مهارت‌های خودتنظیمی در اضطراب

بخش دیگری از کاردرمانی در اضطراب کودکانه بر تقویت مهارت‌های خودتنظیمی متمرکز است. خودتنظیمی شامل توانایی شناسایی احساسات، اجرای استراتژی‌های خنثی‌سازی یا آرامش و بازگشت به تعادل هیجانی است. کاردرمانگر به کودک کمک می‌کند تا با روش‌هایی مانند تنفس عمیق، شمارش یا تصویرسازی، اضطراب پیش از آزمون یا مواجهه با موقعیت استرس‌زا را کاهش دهد. این مهارت در زندگی روزمره، مدرسه و ارتباطات اجتماعی بسیار مؤثر است و باعث می‌شود کودک مستقل‌تر عمل کند. برای سئو، کلمات کلیدی «خودتنظیمی کودک»، «کنترل اضطراب کودکان»، و «کاردرمانی هیجانی» را گنجانده‌ام.

مداخله کاردرمانی در اضطراب

مراقبت از خود

– برنامه آموزش رفتاری عملکردی برای افزایش عملکرد به وسیله­ی کاهش علائم مرتبط با آن فعالیت طراحی شده است

– فعالیت درجه بندی شده/ آنالیز فعالیت

 سیستم حسی

– آموزش آرامش، تنفس، ریلکس پیشرونده عضله، تجسم فکری، تمرین اتوژنیک (دستورات کلامی خود هدایت شده)

شناختی

– تغییرات آموزشی و سبک زندگی (مدیریت استرس، ورزش، حل و فصل تعارض بین فردی، افزایش مدت استراحت، کاهش مصرف محرک، تغییر نگرش به کمال گرایی، نیاز به کنترل و نیاز به رضایت)

– رویکردهای شناختی

– مدیریت زمان

روان شناختی

– آموزش جرات ورزی

– آموزش مهارت­های اجتماعی

– فعالیت­های بیانی (صنایع دستی)

– روزنامه نگاری

محیطی

– برنامه­ی پویایی و ورود مجدد به جامعه

 

سوالات متداول:

1-کاردرمانی چطور اضطراب کودکان را مدیریت می‌کند؟
کاردرمانی با فراهم کردن محرک‌های حسی هدفمند مثل نوسان، فشار ملایم یا فعالیت‌های حرکتی، به کودک کمک می‌کند تا پاسخ‌های فیزیولوژیک اضطراب را کنترل و آرامش را بازمی‌یابد.

2- نقش خانواده در انجام تمرین‌های کاردرمانی چیست؟
والدین باید پس از آموزش، تمرین‌ها را در محیط خانه ادامه دهند، شرایط مناسب برای انجام فعالیت‌ها فراهم کنند و با بازخورد مثبت مشارکت کودک را تقویت کنند.