اختلال دیکته نویسی در دوره ابتدایی یا مشکل املا در کلاس اول دبستان از مشکلات مهم والدین با کودکان است. در درمان اختلال دیکته نویسی در دوره ابتدایی ابتدا باید ریشه مشکلات املا نویسی کلاس اول را مورد بررسی قرار داد. اختلالات ادراک بینایی، مشکلات تمییز شنیداری و اختلالات هماهنگی حرکتی در حرکات ظریف از مواردیست که در اختلال املا نویسی باید مورد نظر قرار گیرد. بهترین مرکز درمان اختلال یادگیری در تهران زیر نظر دکتر صابر به تشخیص و درمان اختلال دیکته نویسی در کودکان به صورت کاملا تخصصی مشغول می باشد. اتاق پردازش شنیداری، اتاق تاریک بینایی، بخش آموزش دبستان، سنسوری روم از بخش های پیشرفته این مرکز می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
مراحل رشد یادگیری املا و مشکلات کودکان ناتوانی یادگیری
کودکان چند مرحله متمایز را پشت سر می گذارند تا به پیشرفتی عمومی در املا برسند.
سرعت پیشرفت در میان کودکان اختلال یادگیری بستگی به توانایی هجی کردن آنها دارد و با هم متفاوت است، اما تمام کودکان این مرحل را به ترتیب معینی طی میکنند.
غلط های املایی کودکان بازتاب مرحله ای از تحول است که در آن قرار دارند. کودکان طی دوره سنی معینی هر یک از مراحل هجی کردن را پشت سر می‌گذارند.
مراحل و نیز دوره سنی و ویژه های ملازم با آنها در زیر ذکر می شود:
- مرحله اول : نوشتن پیش آوایی (۱ تا ۷ سالگی) کودکان در این مرحله خط خطی می کنند، تصویر ها را تشخیص می دهند، نقاشی می کنند، از نوشته ها تقلید می کنند و یاد می گیرند حروف را بازند.
- مرحله ۲ : به کار بردن نام حروف آغاز راهبردهای آوایی (۵ تا ۹ سالگی) کودکان سعی می کنند از تصاویر واجی استفاده کنند، اما دانش آنها در این زمینه محدود است. آنها املایی ابداعی با حروف می سازند (به عنوان مثال میخام به جای می‌خواهم، میرم به جای می روم یا خاهر به جای خواهر کودکان در این مرحله شاید بتوانند املای واژه های دیداری را درست بنویسند.
- مرحله ۳: کارکرد الگوهای نوشتاری کلمه(۶تا۱۲سالگی)تلاش‌های نوشتاری در این مرحله قابل خواندن، قابل تلفظ، قابل تشخیص و تشبیه نوشته های مرسوم است. هر چند دقیق نیست (به طور مثال ادار به جای اداره یا زرف به جای ظرف). بیشتر کلمات دیکته ابداعی کودک از قواعد شاخص‌های حروف صدادار کوتاه و بلند تبعیت میکند.
- مرحله ۴ : کاربرد درنگ های هجایی و واژه های چند هجایی (۱۸ تا ۱۸ سالگی) دانش آموزان در نوشتن واژه های چند هجایی خطاهایی می‌شوند. غلط های دیکته ابداعی در درنگ های هجایی، علامت شوا و قواعد هنجار گریز (به طور مثال پرندگان به جای پرنده گان) دیده میشود. اصطلاح شوا به هجاهای بدون تکیه دارد و خطاهای رایج املا نظیر cottin به جای cotton را منعکس می کند.) شکل واژه های دیداری چند هجایی هنگام نوشتن املا ممکن است به خاطر بیاید یا نیاید.
- مرحله ۵ : پرورش چشم اندازه پخته به املا (۱۰ سالگی تا بزرگسالی) در این مرحله املاء ابداعی از دید کودک غلط است. مشکلات املایی بسیاری از افراد، حتی اگر از قواعد پیروی کنند، در این مرحله نیز ادامه می‌یابد زیرا با استثناهایی که در زبان انگلیسی وجود دارد، افراد باید یاد بگیرند که از منابع پشتیبان نظیر واژه‌نامه‌ها، بررسی کردن املا نوشته با رایانه و حجی کننده های الکترونیکی استفاده کنند. (آموزش دهنده املا فرانکلین از منابع یادگیری فرانکلین نمونه ای از حجی کننده های الکترونیکی است.
راهبردهای خودپرسش‌گری برای اختلال املا نویسی
راهبردهای یادگیری شناختی در مورد نوشتن املا فعالیتهایی نظیر خود پرسشگر خود هدایتگری است. وانگ گزارش میکند که خود پرسشگری به دانش آموز دچار اختلال یادگیری کمک میکند. راهبردهای نوشتن حفظی کلمات را یاد بگیرند. در این راهبرد به دانش آموزان یاد داده میشود سؤال هایی را که روی کارتهای ویژۀ یادآوری نوشته شده است از خودشان بپرسند:
مثال موردی: شنیدن حقیقتی هولناک در مورد نوشتن
برخی از کودکانی که از املای ابداعی سود میجویند وقتی بفهمند قواعد خشک درسته نویسی را زیر پا گذاشته اند به شدت ضربه میخورند. کارلا بعد از دوهفته که از نیم سال اول سال تحصیلی درکلاس سوم میگذشت از مادرش خواست او را به کلاس دیگری منتقل کند. دلیل کارلا این بود که معلم فعلی او معلم خیلی خوبی نیست. موقعی که مادرش از او توضیح بیشتری خواست، کارلا گفت که معلم کلاس سوم فعلی او فکر میکند. یک کلمه را فقط به یک صورت میتوان نوشت.
- آیا این کلمه را بلدم؟
- در این کلمه جند بخش شنیدم؟( تعدادشان را بنویس).
- من باید این کلمه را حفظ بنویسم.
- آیا تعداد بخشها را درست شمردم.
- الف) اگر تعداد بخشها را درست شمرده باشم به املای کدام بخش شک دارم؟ باید زیر آن بخش را خط بکشم و سعی کنم دوباره کلمه را بنویسم. خب، حالا یعنی این کلمه از نظز من درست نوشته شده است؟ اگر درست است دیگر نباید به آن دست بزنم. اگر هنوز به نظر درست نمیسد، باید زیر آن بخشی را که به آن مطمئن نیستم خط بکشم و سعی کنم آن را دوباره بنویسم.
5 –ب) اگر تعداد بخشهای کلمه را درست ننوشته باشم، باید دوباره این کلمه را در ذهنم تکرار کنم. بخش جاافتاده را پیدا کنم. بعد دوباره به مرحلۀ 2 برگردم.
- وقتی دیکته را تمام کردم به خودم میگویم که دانشآموز خوبی هستم. تلاش زیادی کردم و املای کلمه را نوشتم.
اختلال دیکته نویسی و درمان آن
در اینجا راهبردهایی برای درمان مشکل املا نویسی ارائه می شود:
درک و حفظ شنیداری صدای حروف: امکان تمرین در زمینه ادراک شنیداری صدا های حروف را برای کودک با اختلال یادگیری فراهم آورید،دانش آوایی و تحلیل ساختاری آنها را تقویت کنید و مهارت های تعمیم دهی آواها را گسترش دهید.
درک و حفظ دیداری حروف: با آموزش تجسم دیداری واژه به کودکان با مشکلات املا نویسی کلاس اول برای تحکیم ادراک و حافظه دیداری در اختلال یادگیری کمک کنید. مطالب بهتر است روشن و مختصر باشد و به دانش آموز با اختلال دیکته کمک کند تا بر آن فعالیت متمرکز شود. برای افزایش سرعت و تقویت حافظه از نرم افزار رایانه ای هجی کردن نیز می توان سود جست.
روشهای چند حسی در املا نویسی: وقتی به دانش آموزان با اختلال دیکته نویسی گفته می شود که برای نوشتن دیکته به مطالعه بپردازند،غالباً نمی‌دانند چه کارهایی باید بکنند. در اینجا رویکردهایی چند حسی با استفاده از حس های دیداری،شنیداری،حرکتی و بساوایی ارائه می شود.
معنی کردن و تلفظ: از دانش آموزان اختلال دیکته نویسی بخواهید به کلمه نگاه کنند،آن را تلفظ کنند و در جمله ای به کار ببرند.
تصویر سازی: از کودکان با مشکل املا نویسی بخواهید کلمه را ببینند و آن را بیان کنند. از آنها بخواهید هر یک از هجا های آن کلمه را به زبان آورند،آن کلمه را هجا به هجا بیان کنند،آن کلمه را به طور شفاهی هجی کنند و سپس با انگشت آن کلمه را ردگیری کنند یا با انگشت در هوا آن کلمه را بنویسند.
یادآوری: در درمان اختلال دیکته نویسی از دانش آموزان بخواهید به کلمه نگاه کنند و سپس چشم هایشان را ببندند و آن را در ذهن خود مجسم کنند. از آنها بخواهید آن کلمه را به طور شفاهی هجی کنند. سپس چشم های خود را باز کنند و به آن کلمه نگاه کنند و ببینند آن را درست تجسم کرده اند یا نه. (اگر اشتباه کرده باشند باید این فرآیند را تکرار کنند.)
نوشتن کلمه: در درمان مشکل املا از دانش آموزان بخواهید کلمه را از حفظ بنویسند، آن را با منبع یا کتاب مقایسه کنند. و سپس بررسی کنند تا مطمئن شوند که هر حرف را خوانا نوشته اند.
تسلط: از دانش آموزان با اختلال املا نویسی بخواهید روی کلمه را بپوشانند و آن را بنویسند. اگر درست نوشتند مجدداً روی آن را بپوشانند و دو دفعه دیگر نیز آن را بنویسند.
روش فرنالد درمان اختلالات دیکته نویسی در دوره ابتدایی
این روش رویکردی چند حسی است و برای تدریس خواندن و نوشتن و همچنین املا از آن استفاده می شود. این روش به طور خیلی خلاصه شامل مراحل زیر است:
به دانش آموزان اختلال دیکته نویسی گفته می شود که قرار است واژه ها را به روش جدیدی که موفقیت آن ثابت شده است یاد بگیرند. ضمن اینکه معلم کلمه ای را روی قطعه کاغذی به ابعاد ( 25* 10 ) سانتی متر می نویسد. دانش آموزان با مشکل املا آن را تماشا می کنند و معلم کلمه را تلفظ می کند.
دانش آموزان اختلال دیکته با انگشت آن کلمه را ردگیری می کنند،چند بار آن را می خوانند و سپس ضمن تکرار آن را روی قطعه کاغذی دیگر می نویسند. دانش آموزان با مشکلات املا نویسی کلاس اول، آن کلمه را از حفظ بدون اینکه به نسخه اصلی نگاه کنند مینویسند. هرکس کلمه را غلط نوشت مرحله ج را تکرار میکند. هر کلمه را درست نوشت آن را در جعبه بایگانی قرار می دهد. از واژه هایی که در جعبه بایگانی قرار می گیرند بعداً برای نوشتن داستان ها استفاده می شود.
این روش ردگیری پرزحمت در مراحل بعدی برای یادگیری واژه ها مورد نیاز نیست. وقتی معلم کلمه را می نویسد،دانش آموزان اختلال دیکته نویسی با نگاه کردن به او آن کلمه را یاد می گیرند،آن را می گویند و می نویسند. سپس در مرحله بعد،دانش آموزان با مشکلات املا می توانند فقط از طریق نگاه کردن به کلمه آن را بنویسند. سرانجام آنها فقط با نگاه کردن به کلمه آن را یاد می گیرند.
روشهای « آزمون- مطالعه- آزمون» در مقابل « مطالعه-آزمون» در مشکل املا کلاس اول
دو رویکرد رایج برای تدریس دیکته نویسی در کلاس درس وجود دارد: «آزمون-مطالعه- آزمون» و « مطالعه- آزمون» در روش آزمون – مطالعه- آزمون معمولاً در آغاز هفته پیش آزمونی از دانش آموزان با مشکل املا گرفته می شود. بعد دانش آموزان فقط واژه هایی را که در پیش آزمون غلط نوشته‌اند مطالعه میکنند. اجرای این روش در مورد دانش آموزان اختلال دیکته، بزرگتری که توانایی های املایی نسبتاً خوبی دارند مفیدتر است، زیرا آن ها نیازی ندارند که واژه هایی را که بلدند مطالعه کنند. روش مطالعه- آزمون برای دانش‌آموزان خردسالتر و کسانی خوب است که در املا ضعیف اند و در پیش آزمون تعداد زیادی از واژه‌ها را غلط نوشته اند. روش مطالعه- آزمون به آنها امکان می دهد قبل از امتحان به مطالعه تعداد معدودی واژه برگزیده بپردازند.
نوارها و مراکز شنیداری: درس های املا را میتوان به راحتی روی نوارهای سنتی ضبط کرد. بعد از رسیدن دانش آموزان اختلال دیکته نویسی به سطحی که بتوانند خودشان مستقلاً کار کنند ، آنها میتوانند درسهای املای خود را در آزمایشگاه ویژه گوش کردن تکمیل کنند. گوشی امکان آموزش انفرادی را فراهم می آورد با قطع محرک های شنیداری از پرت شدن حواس دانش‌آموزان جلوگیری می کنند.
املای برنامه ریزی شده: املای برنامه‌ریزی شده با ارائه مطالب در چندین مرحله کوچک برای فراهم کردن امکان تقویت فوری و رسیدن به مرحله خود آموزی طراحی شده است.
فرهنگ های با غلط های املایی رایج: این فرهنگ ویژه کسانی است که در املا ضعیف اند. در این فرهنگ واژه ها با غلط های املایی رایج به ترتیب الفبا مرتب شده اند.
فرهنگ های تندنویسی: بزرگسالان دچار نارساخوانی متوجه شده اند که فرهنگ های ویژه منشی های تندنویس ابزار مفیدی هنگام نوشتن املا هستند. این فرهنگ ها برخلاف بیشتر فرهنگ های معمول واژه را با کلیه پسوند هایی که امکان دارد با املای اشتباه نوشته شود، ارائه می کند.
هجی کنندگان الکترونیکی و کنترل رایانه ای املا : دانش آموزان باید یاد بگیرند چگونه از این وسایل کمکی هنگام نوشتن سود جویند.
رویکردهای چند حسی در املا نویسی
استفاده از چند حسی به یادگیری نوشتن واژه ها از حفظ کمک میکند. در یادگیری چند حسی از حس های بینایی، شنوایی، حرکتی و بساوایی در یادگیری استفاده میشود. دو رویکرد چند حسی در مورد اختلال املا نویسی عبارت است از روش چندحسی و روش فرنالد که در بخش راهبردهای تدریس املا در همین فصل به آنها پرداخته میشود.
دو نظریه دربارۀ انتخاب کلمه در تدریس املا
برای انتخاب واژه هنگام تدریس املا دو رویکرد مختلف وجود دارد: رویکرد زبانشناختی و رویکرد بسامد واژه.
رویکرد زبان شناختی برای املا نویسی : رویکرد زبانشناختی چنین استدلال میکند که چون املای انگلیسی امریکایی کاملاً قاعده مند است پس برای آموزش دیکته نویسی باید از روشی سود جست که در آن قواعد آواشناختی، صرفی و نحوی یا الگوی واژه ها تأکید میشود. این رویکرد را همچنین میتوان رویکرد آوایی یا رویکرد خانواده- واژه به املا نامید، زیرا کلمه هایی را برای تدریس تعمیم دهی های آوایی، تحلیل ساختاری و الگوهای زبان شناختی انتخاب میکند.
رویکرد زبان شناختی در تدریس املا نویسی برقواعد زیربنایی بین عناصر آوا شناختی و صرفی دارد. تحلیلی اساسی در مورد هفده هزار واژه صورت گرفته و نشان داده است که وقتی بر واقعیتهای آوایی جایگاه حروف در هجاها، تکیۀ هجاها و مقیدکننده های درونی موجود در رسمالخط توجه کافی مبذول شود در 90 درصد دفعات صدای واجها از الگوهای املایی پیشبینی پذیر پیروی میکنند.(هانا، هاجز و هانا، 1971).
معلمها برای آموزش دیکته نویسی میتوانند از الگوهای زبانشناختی استفاده کنند و یا انتخاب واژه ها به دانش آموزان کمک کنند تا الگوهای زیربنایی زبان شناختی را کشف کنند. برای نمونه، به هنگام تدریس الگوی دیکتۀ واج« اوی»، معلم باید با انتخاب واژه هایی نظیر موی، روی، خوی و کوی به یادگیرندگان کمک کند تا به تعمیم دهی آواها بپردازند. تدریس املا نویسی را میتوان با آموزش آواها همراه کرد تا آواها و مهارتهای تحلیل واژه در خلال درس املا تمرین شوند.
رویکرد بسامد واژه در اختلال دیکته نویسی
در رویکرد بسامد واژه از واژه هایی در تدریس املا استفاده میشود که بیشتر از سایر الگوهای آواشناختی کاربرد دارند. ضابطۀ انتخاب کلمه بسامد کاربرد آن، استمرار و چندکاره بودن آن است. مجموعۀ واژه های پرکاربرد املایی از طریق بررسی های گستردۀ نوشته های کودکان و بزرگسالان مشخص و انتخاب شده است
( فیترجرالد، 1951). درواقع تعداد نسبتاً کمی واژه کاربرد زیاد دارند. ( رینزلند 1945) برآورد زیر را از واژه های املایی مورد نیاز ارائه داده است:
بیش از 60 درصد نوشته های کودکان دورۀ ابتدائی از 100 واژه تشکیل میشود.
بیش از 82 درصد نوشته های کوددکان دورۀ ابتدایی از 500 واژه تشکیل میشود.
بیش از 89 درصد نوشته های کودکان دورۀ ابتدایی ازاژ 1000 واژه تشکیل میشود.
بیش از 95 درصد نوشته های کودکان دورۀ ابتدایی از 2000 واژه تشکیل میشود.
در زبان انگلیسی تعدادی از واژه ها به مراتب بیشتر از واژه های دیگر کاربرد دارند. درواقع، 265 واژه مشتقات تکراری آنها حدود 95 درصد نوشته های کودکان مدارس ابتدایی تشکیل میدهد. 3500 واژۀ پایه نیازهای کودکان دورۀ ابتدایی را رفع میکند. فیتزجرالد، 1955) ، 60 درصد نوشته های ما از یکصد واژهای تشکیل میشود که در یک جدول آمده است.
رویکرد بسامد واژه در مورد اختلال دیکته نویسی براین نظر استوار است که استثناهای موجود در قواعد املایی آنقدر زیاد است که در پربسامدترین واژه ها نیز دیده میشود و این امر یادگیری الگوها و قواعد املایی را برای یادگیرندگان مبتدی دشوار میسازد. نمونه هایی از رابطۀ بیقاعده بین واجها( صداهای گفتاری) و نویسه ها( نمادهای نوشتاری) را به آسانی میتوان ذکر کرد. جورج برنارد شاو، یکی از طرفداران اصلاح خط، گفته است که واژۀ fish را به صورت ghoti هم میتوان نوشت: gh همان صدای ف در کلمۀ o, cough صدای ای در کلمۀ women وit صدای ش در کلمۀ nation است.
تناقض های زیادی در املای زبان انگلیسی وجود دارد. به طور مثال در تعمیم دهی آوایی واژۀ natural را میتوان به صورت pnatchurile نوشت.
معلمی متوجه این نکته شد که دانش آموزان املای واژۀ awful را به شکلهای غیر offle,offel,awfull, offul می نویسند. هریک از این نوشته ها از نظر رونویسی آوایی صداهای شفاهی واژۀ درست است.
اهمیت دستخط در املا نویسی
در مدارس معمولاً نوشتن به سه روش مختلف آموزش داده می شود: 1) نوشتن کتابی( نوع چاپی)، 2) شکسته نویسی( گاهی خط تحریری هم گفته می شود) و 3) صفحه کلیدی( یا تایپ کردن). اگرچه کاربرد رایانه در مدارس امریکا روز به روز رایج تر می شود، نوشتن با دست را همیشه و همه جا مهارتی ضروری می دانند. معلم ها هنوز برای بررسی مطالبی که دانش آموزان یادگرفته اند از روی دست نوشتۀ کودکان قضاوت می کنند. در موقعیت های زیادی در زندگی بزرگسالان پیش می آید که نوشتن با دست ضرورتی اجتناب ناپذیر محسوب می شود. دست نوشته از عینی ترین مهارت های ارتباطی است. می توان آن را مستقیماً مشاهده، ارزشیابی و نگهداری کرد و امکان حفظ همیشگی آن را فراهم آورد. فرایند نوشتن با دست فرایندی است پیچیده و به مهارت ها و توانایی های زیادی وابسته است. نوشتن به ادراک صحیح الگو های نمادی ترسیمی نیاز دارد. عمل نوشتن مستلزم مهارت های دیداری و حرکتی صحیح الگو های نمادی ترسیمی نیاز دارد. عمل نوشتن مستلزم مهارت های دیداری و حرکتی بسیار زیادی است که به دیدن با چشم، هماهنگی حرکات چشم، هماهنگی حرکات ظریف چشم و دست و مهار عضلات بازو، دست و انگشتان نیاز دارد. نوشتن هم چنین مستلزم داشتن حافظۀ دقیق دیداری و حرکتی از حروف و واژه های نوشتاری است. دستخط بی نهایت بد را گاهی نارسانویسی در اختلال دیکته نویسی می نامند. این عارضه ممکن است منعکس کنندۀ اشکالات زیربنایی دیگری باشد. دستخط بد ممکن است بازتابی از مشکلات حرکتی ظریف باشد؛ یعنی کودک قادر نباشد جنبش های حرکتی لازم برای نوشتن یا رونویسی کردن از روی حروف یا شکل های نوشتاری را به نحوی مؤثر انجام برای نوشتن یا رونویسی کردن از حروف یا شکل های نوشتاری را به نحوی مؤثر انجام دهد. دانش آموز ممکن است قادر نباشد درون داد اطلاعات دیداری را به برونداد جنبش های ظریف حرکتی تبدیل کند؛ یا ممکن است در فعالیت هایی که مستلزم داوری هایی حرکتی و فضایی است، مشکل داشته باشد. مشکلات نارسانویسی در برخی از دانش آموزان وقتی نمایان می شود که نمی توانند تکلیف دیداری فاصلۀ دور، یعنی حرف یا واژه ای را از روی تخته سیاه، به تکلیف دیداری فاصلۀ نزدیک، یعنی نوشتن آن روی کاغذ، تبدیل کنند. برخی دیگر دچار کمبود هایی زیربنایی هستند که در کارآمدی نوشتن آن ها اختلال ایجاد می کند. این کمبود ها ممکن است مربوط به ضعف مهارت های حرکتی، نقص ادراک دیداری حروف و واژه ها و اشکال در به خاطر سپاری نقش های دیداری باشد. آموزش ضعیف نیز ممکن است به بدخط نوشتن منتهی شود.
نوشتن با خط کتابی در املا نویسی
آموزش نوشتن در کودکستان، که معمولاً کودکان نوشتن حروف الفبا را در آنجا آغاز می کنند، یا خط کتابی شروع می شود، نوشتن با خط کتابی در کلاس اول، دوم و سوم نیز معمولاً ادامه می یابد. نوشتن با خط کتابی محاسن خاصی دارد: یادگیری آن راحت است زیرا فقط از خطوط دایره ای و مستقیم تشکیل می شود و از طرف دیگر شکل حروف به اشکال حروف متونی که از روی آن ها خوانده می شود، نزدیک تر است. بعضی از مربیان معتقدند تا زمانی که خط کتابی مجاز و خواناست ضرورتی ندارد که صرفاً برای سریع نوشتن دانش آموز به نوشتن با خط شکسته متوسل شد. برای بسیاری از کودکانِ دچار ناتوانی های یادگیری نوشتن با خط کتابی راحت تر از شکسته نویسی است.
شکسته نویسی در املا نویسی
در شکسته نویسی در زبان انگلیسی حروف به یکدیگر متصل می شوند. با آنکه تدریس شکسته نویسی را در مدارس تا کلاس پنجم به تعویق می اندازند ولی تبدیل خط کتابی به شکسته مشخصاً از کلاس سوم شروع می شود. در دوره های گذشته به هنگام آموزش نوشتن بر تزئینات نگارشی تأکید می شد اما امروزه هدف تدریس دست نوشته عملکردی است. شکسته نویسی محاسن خاصی دارد: مشکلات داوری فضایی دانش آموزان را به حداقل می رساند و کلیت و پیوستگی موزونی دارد که خط کتابی فاقد آن است. افزون براین، خطا های وارونه نویسی در شکسته نویسی( خط شکسته) واقعا از بین می رود. به هرحال بسیاری از دانش آموزانِ دچار ناتوانی های یادگیری پس ازفراگیری خط کتابی مشکلی می توانند آن را خط شکسته تبدیل کنند. شکل دیگری از دست نوشته نظام نوشتاری دی نیلیان است. این نظام به دانش آموزان کمک می کند تا شکسته نویسی را راحت تر یاد بگیرند. نظام دی نیلیان شیوه ای ساده شده از خط شکسته است که در آن اشکال حروف خط کتابی همان اشکال پایه ی حروف خط شکسته را دارند. بیشتر حروف خط کتابی در این نظام با چرخشی دنباله دار نوشته می شود که نوعی خط متصل کتابی را ایجاد می کند و دانش آموز مجبور نیست مداد خود را از روی کاغذ بلند کند. دانش آموزانِ دچار ناتوانی های نوشتن می توانند خط کتابی را با این شکل تعدیل یافته به آسانی به خط شکسته تبدیل کنند.
1-چطور اختلال دیکتهنویسی را از بی‌دقتی تشخیص دهیم؟
اشتباهات مکرر در نوشتن کلمات مشابه و بدون توجه به آموزش نشان‌دهنده اختلال است.
2-از چه سنی میتوان اختلال دیکتهنویسی را تشخیص داد؟
از پایان کلاس اول ابتدایی به بعد تشخیص دقیقتری ممکن است.