علت ناآرامی کودک
برای والدینی که به تازگی پدر و مادر شده اند تشخیص علت گریه و بد قلقی کودکان همیشه یک سوال بزرگ بوده است. مخصوصا زمانی که تجربه اول شما باشد. شناخت علت نا آرامی کودک و درمان آن کمک بزرگی به خانواده می کند. رفتار نا آرام کودک موجب عصبانیت والدین و عدم رسیدگی مناسب به نیازهای کودک مخصوصا تغذیه و خواب او می گردد. و این امر موجب اختلال در رشد صحیح کودک می شود. عللی نظیر گرسنگی، کمبود خواب، درد، اضطراب ، هراس شبانه و… می تواند موجب نا آرامی کودک گردد. مرکز توانبخشی کودکان دکتر صابر در زمینه رفتاردرمانی و روانشناسی کودکان در کنار خدمات دیگر توانبخشی نظیر ماساژ درمانی کودکان گفتاردرمانی و کاردرمانی و… به والدین مشاوره می دهدو شما را در جهت بهبود ارتباط با فرزندتان یاری می رساند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علل شایع ناآرامی در کودکان و نوزادان
ناآرامی در کودکان و نوزادان یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که والدین با آن مواجه می‌شوند. این ناآرامی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که شناخت دقیق آنها برای درمان موفق ضروری است. یکی از شایع‌ترین علل ناآرامی نوزادان، گرسنگی است؛ وقتی کودک احساس گرسنگی کند، معمولاً بی‌قرار شده و گریه می‌کند تا نیاز خود را اعلام کند. علاوه بر این، خستگی و اختلال در الگوی خواب نیز از عوامل مهم بی‌قراری به شمار می‌رود. نوزادانی که به اندازه کافی نمی‌خوابند یا کیفیت خوابشان پایین است، اغلب تحریک‌پذیر و بی‌قرار هستند. درد یکی دیگر از علل رایج ناآرامی است؛ این درد می‌تواند ناشی از کولیک، دندان درآوردن یا حتی عفونت‌های مختلف باشد. همچنین برخی کودکان به دلیل حساسیت‌های حسی مانند نور زیاد، صداهای بلند یا تغییرات ناگهانی محیطی، دچار ناآرامی می‌شوند. به همین دلیل بررسی دقیق علائم و شرایط کودک بسیار اهمیت دارد تا علت اصلی شناسایی و برطرف شود. والدین می‌توانند با دقت به رفتار و علائم کودک، به موقع به این مسائل پی ببرند و در صورت نیاز از مشاوره تخصصی استفاده کنند. به طور خلاصه، ناآرامی کودکان معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل فیزیولوژیکی و روانی است که باید هر کدام به دقت ارزیابی و درمان شوند تا کودک آرامش و سلامت بیشتری داشته باشد.
تأثیر بی‌قراری بر کودکان
بی‌قراری می‌تواند پیامدهای قابل توجهی برای رفاه کلی کودک داشته باشد. برخی از تأثیرات احتمالی عبارت‌اند از:
-
چالش‌های تحصیلی: کودکان بی‌قرار ممکن است در تمرکز در کلاس، انجام تکالیف و پیروی از دستورالعمل‌ها دچار مشکل شوند که می‌تواند منجر به عملکرد تحصیلی ضعیف و افزایش ناامیدی کودک و معلمان شود.
-
مشکلات اجتماعی: بی‌قراری می‌تواند بر تعاملات اجتماعی کودک نیز تأثیر بگذارد. کودکانی که نمی‌توانند آرام بنشینند یا روی مکالمه‌ها تمرکز کنند، ممکن است در برقراری و حفظ دوستی‌ها مشکل داشته باشند و توسط همسالان خود به‌عنوان مزاحم یا بی‌توجه شناخته شوند.
-
سلامت عاطفی: بی‌قراری مداوم می‌تواند بر سلامت عاطفی کودک تأثیر بگذارد. احساس ناامیدی، اضطراب و عزت نفس پایین ممکن است در کودک ایجاد شود، به‌ویژه اگر مرتباً برای رفتار خود مورد سرزنش قرار گیرد یا نتواند انتظارات را برآورده کند. این چرخه‌ای از احساسات منفی ایجاد می‌کند که بی‌قراری را تشدید می‌کند.
-
سلامت جسمانی: در برخی موارد، بی‌قراری می‌تواند بر سلامت جسمی کودک نیز تأثیر بگذارد. برای مثال، کودکانی که دائماً در حال حرکت هستند ممکن است بیشتر در معرض حوادث و آسیب‌ها قرار بگیرند. همچنین کیفیت پایین خواب ناشی از بی‌قراری می‌تواند منجر به خستگی و سایر مشکلات سلامتی شود.
نقش کاردرمانی حسی در مدیریت ناآرامی کودکان
کاردرمانی حسی یکی از روش‌های تخصصی و بسیار موثر در مدیریت ناآرامی کودکان است که به ویژه برای کودکانی که حساسیت‌های حسی یا اختلالات پردازش حسی دارند، کاربرد فراوانی دارد. بسیاری از کودکان ناآرام به دلیل اینکه نمی‌توانند محرک‌های محیطی مانند صدا، نور، لمس یا حرکات مختلف را به درستی پردازش کنند، دچار بی‌قراری و اضطراب می‌شوند. کاردرمانگر حسی با استفاده از تمرینات و فعالیت‌های هدفمند به کودکان کمک می‌کند تا واکنش‌های خود را نسبت به محرک‌های مختلف تنظیم کرده و به تدریج با محیط اطراف سازگار شوند. این نوع درمان ممکن است شامل بازی‌های حسی، ماساژهای خاص، و فعالیت‌های حرکتی متنوع باشد که به بهبود عملکرد سیستم عصبی و هماهنگی حسی کمک می‌کند. در واقع کاردرمانی حسی به کودک می‌آموزد که چگونه بهتر با محیط خود ارتباط برقرار کرده و کمتر دچار اضطراب و ناآرامی شود. نتایج مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که کاردرمانی حسی دریافت می‌کنند، بهبود قابل توجهی در توجه، خواب، و کنترل هیجان خود خواهند داشت. بنابراین، این روش درمانی نه تنها به کاهش ناآرامی کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش کیفیت زندگی کودک و خانواده نیز می‌شود. والدین و مربیان می‌توانند با همکاری کاردرمانگر، فعالیت‌های حسی مناسب را در خانه و مدرسه نیز ادامه دهند تا تاثیر درمان به حداکثر برسد.
مشکلات و ناراحتی‌های دندان درآوردن
یکی از دلایل عمدة کودکان بزرگ‌تر برای گریه، دندان درآوردن است که معمولاً در شش یا هفت ماهگی شروع می‌شود. در این هنگام، درست پیش از بیرون آمدن دندان‌ها، ورم لثه‌ها ممکن است روزهای متمادی موجب ناراحتی کودک شود. شما می‌توانید با در اختیار گذاشتن اشیای قابل جویدن- اسباب‌بازی‌های مخصوص دورة دندان درآوردن، یک نوار چرمی، یک حوله سردشده، یک تکه نان قندی فریزشده (به محض شروع به نرم شدن، آن را از کودک بگیرید) به آرامش کودک کمک کنید. می‌توانید برای مکیدن یک بطری آب یخ در اختیار او قرار دهید (اگرچه گاهی مکیدن موجب شدیدتر شدن درد می‌شود). یا سعی کنید لثه‌ها را ماساژ دهید. بی‌حس‌کننده‌های جدید مانند انواع ژل‌ها، واقعاً ارزش ندارند که برای استعمال آنها محتمل زحمت شوید. این داروها طعم بسیار بدی دارند و فقط چند ثانیه موثرند.
کودکانی که درحال درآوردن دندان هستند، بیشتر بدقلقی و گریه می‌کنند و از خواب بیدار می‌شوند و این شرایط در بعضی کودکان سخت‌تر از بقیه است. موریا می‌گوید: «برای مدتی، کودکم، هارلی، هرشب حدود ساعت ۲ از خواب بیدار می‌شد و مثل جن‌زده‌ها جیغ می‌زد. بدن او سفت و منقبض می‌شد و گویی از شدت درد درحال مرگ بود. هنگامی که این مسئله را با پزشک متخصص کودکان در میان گذاشتم، آن را به‌صورت یک تشنج شرح دادم. پزشک آن را با اختلال مغزی مثلاً صرع مرتبط دانست و بنابراین دستور الکتروانسفالوگرام (نوار مغزی) داد. اما آزمایش، فعالیت مغزی غیرعادی را نشان نداد. معلوم شد دلیل واقعی «تشنج» هارلی دندان درآوردن بوده است».
تأثیر رژیم غذایی بر رفتار کودکان
رژیم غذایی کودکان نه تنها بر رشد جسمی بلکه بر سلامت روانی و رفتار آنها نیز تاثیرگذار است. مطالعات علمی نشان داده‌اند که مصرف مواد غذایی ناسالم مانند غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی‌های شیرین، و افزودنی‌های مصنوعی می‌تواند باعث تحریک‌پذیری، ناآرامی و کاهش تمرکز در کودکان شود. همچنین کمبود مواد مغذی مهم مانند آهن، ویتامین D، و امگا-۳ می‌تواند مشکلات رفتاری را تشدید کند. به طور مثال، کمبود آهن در کودکان ممکن است باعث خستگی، کاهش توجه و بی‌قراری شود. برای داشتن کودکی آرام و متمرکز، رژیم غذایی باید متعادل، شامل میوه‌ها، سبزیجات تازه، غلات کامل و منابع پروتئینی سالم باشد. حذف یا کاهش مصرف غذاهای شیرین و فست‌فودها نیز نقش مهمی در بهبود رفتار کودکان دارد. علاوه بر این، آب کافی و تنظیم وعده‌های غذایی به موقع نیز به حفظ سطح انرژی و خلق‌وخو کمک می‌کند. والدین باید آگاه باشند که رفتار و خلق کودک تحت تاثیر مستقیم کیفیت تغذیه او قرار دارد و در صورت مشاهده ناآرامی‌های مکرر، بررسی رژیم غذایی یک گام مهم در مسیر اصلاح رفتار است. همکاری با متخصص تغذیه کودک می‌تواند به تدوین برنامه غذایی مناسب کمک کند.
مرا ترک نکن!
اضطراب جدایی دلیل دیگری برای اشک‌های کودکان بزرگ‌تر است. در حدود هشت ماهگی کودک هشیاری کافی برای درک زمانِ از خانه خارج شدنِ شما دارد، اما درکی از بازگشت شما ندارد و بنابراین گریه می‌کند- حتی زمانی که برای لحظه‌ای از نظرش دور می‌شوید. این واکنش وقتی که فقط برای نوشیدن لیوانی آب به آشپزخانه مي‌روید، واقعاً چالش‌برانگیز است. (ناامید نشوید؛ زمانی که او خزیدن را یاد بگیرد و بتواند شما را از اتاق به اتاق تعقیب کند، اوضاع بهتر می‌شود).
منبع: daffodilscdc.com
سوالات متداول:
1- چگونه می‌توان محیط خانوادگی را برای کودک آرام‌تر کرد؟
ایجاد روتین‌های منظم، کاهش تنش‌ها، و افزایش تعامل مثبت بین اعضای خانواده می‌تواند به ایجاد محیطی آرام برای کودک کمک کند.
2- چه عواملی می‌توانند باعث ناآرامی در نوزادان شوند؟
عوامل مانند گرسنگی، خستگی، درد، یا نیاز به تماس فیزیکی می‌توانند باعث ناآرامی در نوزادان شوند. شناخت این نیازها و پاسخ‌دهی مناسب می‌تواند به آرامش نوزاد کمک کند.