روز: مارس 4, 2023

تفاوت اختلال یکپارچگی حسی و اوتیسم

اختلال یکپارچگی حسی و اوتیسم دو اختلال می باشند که در بسیاری از موارد با هم همپوشانی دارند. تشخیص صحیح تفاوت های اختلال یکپارچگی حسی و اوتیسم کمک بسزایی به نحوه درمان و روند پیشرفت بیماری دارد. جهت تشخیص صحیح این دو اختلال در کودکان ابتدا باید به بررسی علائم هر دو به صورت مجزا پرداخت. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه تشخیص اوتیسم و اختلال پردازش حسی و درمان های اساسی توانبخشی برای این کودکان فعالیت می نماید. تجربه 18 ساله این مرکز در زمینه کاردرمانی مشکلات حسی کودکان موجب تسریع روند درمان و بهبود علائم اختلال پردازش حسی در کودکان می گردد.

نام­های دیگر اختلالات یکپارچگی حسی:

SI problems/SI disorder/SI dysfunction / Sensory processing disorder

– در مشکل یکپارچگی حسی، گیرنده‌های حسی سالم هستند و مشکل از ساختارهای CNS و مسیرهای عصبی مرتبط به آن است. به عبارتی مشکل مرکزی است و محیطی نیست

-در کودکان ADHD پردازش حس لامسه نسب به کودکان سالم دچار مشکل است.

-کودکان با اختلالات یادگیری نسبت به کودکان سالم در پاسخ­های پاسچرال دچار مشکل هستند در حالیکه عملکرد گیرنده­ های محیطی طبیعی می­باشند. پاسخ­های پاسچرال تحت تاثیر یکپارچگی حواس وستیبولار، عمقی و بینایی هستند.

مشکلات SI به ۴ گروه تقسیم بندی می­شوند:

1. مشکلات تعدیل حسی

2.مشکلات درک و تمایز حس

3.مشکلات عملکردی دوطرفه وستیبولار

4.مشکلات پراکسی

مشکلات حسی در کودکان اختلال پردازش حسی و اوتیسم

بیش از80% کودکانASD و کودکان نقص توجه در تعدیل حسی اختلال دارند (یا بیش حسی دارند یا کم حسی).

کم حسی و مشکلات ثبت حسی

– تعریف ثبت حسی: سازماندهی دروندادهای حسی جهت استفاده از آن را ثبت حسی می گویند. در واقع قبل از اینکه از اطلاعات حسی به صورت عملکردی استفاده کنیم باید ابتدا در CNS ثبت شوند.

– در واقع در توجه انتخابی ثبت حسی صورت می گیرد که به صورت عملکردی اطلاعات حسی در CNS ثبت شده اند.

– کاردرمانگرها اصطلاح مشکل ثبت حسی را به فردی نسبت می دهند که حواس پرت ،است نمی تواند به محرکات محیطی مهم توجه کند و محرک مرتبط را ثبت کند این مشکل در کودکان ASD دیده می شود.  به عنوان مثال کودکی که از بین صدای درمانگر و صدای ماشین های درون ،ترافیک از صدای درمانگر آگاه نباشد در واقع صدای ماشین ها را ثبت حسی کرده است.

– زمانی که کودک به محرکی پاسخ نمی دهد یا متوجه آن نمی شود مهم است که مشکل آن را ادراکی یا شناختی نیز در نظر بگیریم و تنها مشکل ثبت حسی در نظر نگیریم به عنوان مثال کودکی که مشکل ادراک حس لامسه دارد ممکن است درونداد لامسه را ثبت کند اما در استرگنوزیس درک اشیا تنها با لامسه و بدون بینایی دچار مشکل باشد. در واقع درمانگر ممکن است تصور کند که کودک از وجود در ونداد لامسه آگاه نیست و او را کم حس لامسه خطاب کند. در صورتی که ممکن است از وجود محرک آگاهی داشته باشد اما قادر به درک اطلاعات پیچیده لامسه نباشد.

– کودکی که مشکل ثبت حسی دارد بازی نمادین و رشد زبانی اش محدود است به خصوص هنگامی که نتواند محرک دیداری و شنیداری را ثبت کند.

– معمولا در کودکان ASD مشاهده می شود که نسبت به محرکات بینایی و شنیداری بی توجه هستند اما نسبت به محرکات بی ربط توجه نشان می دهند و بسیار دقت می کنند. نکته کلیدی اینجاست که کودک از وجود محرکاتی که بی توجهی نشان می دهد، آگاه نیست این مفهوم مشکل ثبت حسی است.

ایمنی کودکانی که مشکلات ثبت حسی دارند باید بطور خارجی تامین شود زیرا برخی حس درد را ثبت نکرده و از موقعیت های خطرناک دوری نمی کنند و همواره نگرانی درباره امنیت آن ها وجود دارد یا ممکن است مزه ها و بوهای سمی را استشمام کنند.

– در موارد حاد مشکلات ثبت ،حسی سائق درونی و انگیزه انجام فعالیت های معمولی دوران کودکی را تحت تاثیر قرار می دهد.

بیش پاسخی

بیش پاسخی بیش حسی یا تدافع حسی ۲ بخصوص در حس لامسه منشا وراثتی دارد.

– اضطراب در کودکان بیش حس بسیار شایع است زیرا در اثر فعالیت غیر طبیعی آمیگدال بیش از حد برانگیخته هستند.

– کودکان نقص توجه و اوتیسم و کودکان با OCD اختلال وسواسی جبری بیشترین شیوع بیش حسی را به خود اختصاص می دهند

بر اساس گفته های ben-sasson و Green برای ارتباط بیش حسی و اضطراب ۳ تئوری وجود دارد:

1- اضطراب بیش حسی را به وجود می آورد

2- بیش حسی اضطراب را به وجود می آورد

3- هردو بر اثر ریسک فاکتورها به وجود آمده اند. مانند فعالیت غیر طبیعی آمیگدال

تفاوت اصلی بین SPD و اوتیسم: آیا این دو اختلال یکسان هستند؟

اختلال یکپارچگی حسی (SPD) و اوتیسم (ASD) دو شرایط مجزا هستند که گاهی به اشتباه با هم اشتباه گرفته می‌شوند. در حالی که هر دو می‌توانند بر پردازش حسی تأثیر بگذارند، تفاوت‌های کلیدی بین آنها وجود دارد.

1. تعریف و ماهیت اختلالات:

SPD: یک اختلال عصبی است که در آن مغز در دریافت و تفسیر اطلاعات حسی از محیط دچار مشکل می‌شود. این مشکل می‌تواند منجر به واکنش‌های بیش‌ازحد یا کمتر از حد به محرک‌هایی مانند صدا، نور یا لمس شود.

اوتیسم: یک اختلال رشدی گسترده است که بر ارتباطات اجتماعی، رفتارهای تکراری و علایق محدود تأثیر می‌گذارد. مشکلات حسی در اوتیسم وجود دارد، اما این تنها یکی از جنبه‌های آن است.

2. علائم اصلی:

در SPD، مشکلات عمدتاً حول محور پردازش حسی می‌چرخد (مثلاً نفرت از برخی بافت‌ها یا حساسیت به صدا).

در اوتیسم، علاوه بر مسائل حسی، چالش‌های اجتماعی (مانند مشکل در تماس چشمی یا درک احساسات دیگران) و رفتارهای تکراری نیز دیده می‌شود.

3. تشخیص و درمان:

SPD معمولاً توسط کاردرمانگران تشخیص داده می‌شود و درمان آن بر تمرینات یکپارچگی حسی متمرکز است.

اوتیسم نیاز به ارزیابی جامع‌تری توسط تیم متخصصان دارد و درمان آن ممکن است شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی و گاهی دارودرمانی باشد.

در حالی که SPD و اوتیسم ممکن است علائم مشترکی داشته باشند، اما شرایط متفاوتی هستند. SPD عمدتاً بر پردازش حسی تأثیر می‌گذارد، در حالی که اوتیسم طیف وسیع‌تری از چالش‌ها را شامل می‌شود. تشخیص دقیق توسط متخصصان می‌تواند به تدوین برنامه‌های درمانی مؤثرتر کمک کند.

آیا اختلال یکپارچگی حسی می‌تواند همراه با اوتیسم باشد؟

بله، اختلال یکپارچگی حسی (SPD) می‌تواند همراه با اوتیسم (ASD) وجود داشته باشد. در واقع، تحقیقات نشان می‌دهد که تا 90% از افراد مبتلا به اوتیسم، مشکلات پردازش حسی را نیز تجربه می‌کنند. اما این همبودی به چه معناست؟

1. همپوشانی علائم:

بسیاری از کودکان اوتیستیک به دلیل تفاوت‌های عصبی، واکنش‌های غیرمعمول به محرک‌های حسی نشان می‌دهند. این می‌تواند شامل:

حساسیت بیش‌ازحد به صداها یا نورها

اجتناب از لمس یا تماس با برخی بافت‌ها

جستجوی مداوم تحریکات حسی (مانند چرخیدن یا تکان دادن بدن)

2. تشخیص افتراقی:

تشخیص SPD در کنار اوتیسم می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا:

برخی علائم مشترک هستند (مثلاً پوشیدن لباس‌های خاص به دلیل حساسیت لمسی)

مشکلات حسی در اوتیسم ممکن است با چالش‌های اجتماعی پیچیده‌تر شود

3. رویکردهای درمانی ترکیبی:

برای کودکانی که هر دو شرایط را دارند، درمان معمولاً شامل:

کاردرمانی با تمرکز بر یکپارچگی حسی

برنامه‌های آموزشی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی

ایجاد محیط‌های سازگار با نیازهای حسی (مثل کاهش محرک‌های محیطی)

سوالات متداول:

1-تفاوت‌های رشدی بین کودکان مبتلا به اختلال یکپارچگی حسی و اوتیسم چیست؟
کودکان مبتلا به اختلال یکپارچگی حسی معمولاً در مراحل رشدی اولیه تأخیر ندارند، در حالی که در اوتیسم تأخیرهای رشدی شایع‌تر است.

2-آیا مداخلات درمانی برای اختلال یکپارچگی حسی و اوتیسم متفاوت است؟
بله، اگرچه هر دو ممکن است از کاردرمانی حسی بهره ببرند، اما اوتیسم نیاز به مداخلات گسترده‌تری مانند گفتاردرمانی و آموزش مهارت‌های اجتماعی دارد.