گفتاردرمانی تاخیر کلامی
رشد گفتار عبارت است از روند پیشرفت طبیعی عملكرد از یک مرحله ی ابتدایی و پایین، به مرحله ای پیچیده تر و همانند عملکرد افراد بزرگسال. گفتاردرمانی تاخیر کلامی باید نسبت به حوزه های مراحل مختلف رشد که می توانند روی پیشرفت مورد انتظار گفتار و زبان، در درمان تاثیر بگذارند، آگاهی داشته باشند. کودکان با تاخیر کلامی پس از مراجعه به گفتار درمانی باید توسط دکتر متخصص مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته و علت تاخخیر کلامی در آنان مشخص گردد. سپس برنامه درمانی مناسب توسط متخصص گفتاردرمان ارائه می گردد. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی تاخیر کلامی در کودکان فعالیت می نماید. گفتاردرمانی کودکان در منزل از خدمات پیشرفته این مرکز می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علل مختلفی موجب اختلال در گفتار و تاخیر کلامی می شود.اختلال حرکتی کل بدن، به دلیل ایجاد اشکال در اجرای فعالیت های حرکتی کاملاً ظریف زبان، لبها، وكام برای تولید درست واج ها، می تواند روی تولید نیز تاثیر بگذارد. به همین قیاس، بیمار مبتلا به نقص در عملکرد شناخت نیز ممکن است در درک و حفظ و نگهداری مفاهیم مربوط به معناشناسی، صرف، نحو، واجشناسی، و اجرای عملی مهارت ها با مشکل مواجه شود. به همین دلیل، عقیده بر این است که، اطلاعات درباره ی پنج حوزه از رشد، در ارتباط با تأثیرات آن ها روی درمان گفتار و زبان کودک در حال رشد مهم می باشد، و بیشتر این حوزه ها روی عملکرد فرد بزرگسال نیز تأثیر می گذارند. این پنج حوزه از رشد عبارتند از : برقراری ارتباط، شناخت، حرکت، خودیاری / دارای توانایی تطبیق، و حوزه های اجتماعی- عاطفی.
گفتاردرمانی در تاخیر رشد کلامی
عقیده بر این است که، چنانچه گفتاردرمانی تاخیر گفتار آگاهی کاملی درباره ی رشد جنبه های مختلف عملکرد داشته باشد، به نفع بیمار خواهد بود. بنابراین، به جای پیشنهاد این که گفتاردرمان هر جنبه از حوزه های مختلف رشد را بیاموزد، توصیه میکنیم که، گفتاردرمانی تولید گفتار با مراحل رشد، وابسته به حوزه های مختلف رشد آشنا شود. مراحل رشد، آن دسته از «شاخص ها» یا مهارت هایی هستند که، سطح عملکرد بیمار را در مقایسه با سطح سن مورد نظر در حوزه های عملکرد نشان می دهند. مراحل رشد، مخصوص مهارت های حرکتی، شناخت، توانایی تطبيق / خودیاری، برقراری ارتباط، و مهارت های اجتماعی- عاطفی است. به عنوان مثال، اگر از بیمار انتظار داشته باشیم که در سن ۶ ماهگی غان و غون انجام داده باشد، ولی در مقابل، او در سن ۲ ماهگی غان و غون کرده باشد، گفتاردرمانی«شاخصی» درباره ی این مهارت (غان و غون کردن) دارد که نشان می دهد، این کودک در ارتباط با رشد مورد نظر، مهارت غان و غون را ۴ ماه زودتر از سن مورد نظر انجام داده است. این نمونهای از کودکی است که، مهارتی را بالاتر از سطح سن مورد نظر در این حوزه از عملکرد نشان داده است. بالاتر از سطح سن مورد نظر به این معنی است که، این کودک زودتر از مرحلهی رشد مورد نظر، به این مرحله رسیده است. یعنی پیش از آنچه که انتظار داشتیم. این وضعیت گویای این است که، این کودک در این حوزه، در سطح عملکردی بالاتری از میانگین قرار دارد. در مثالی دیگر، اگر از بیماری انتظار داشته باشیم که در سن ۶ ماهگی مستقلاً بنشیند، ولی او در سن ۱۲ ماهگی مستقلاً بنشيند گفتاردرمانی شاخصی درباره ی مهارت نشستن دارد که نشان می دهد، این کودک در ارتباط با رشد مورد نظر، مهارت نشستن را ۶ ماه دیرتر از سن مورد نظر انجام داده است. این کودک، در این حوزه از عملکرد، در سطح پایینتری از سن مورد نظر قرار دارد، یعنی دیرتر از آنچه که انتظار داشتیم. این وضعیت گویای این است که، این کودک در این حوزه، در سطح عملکردی پایینتری از میانگین قرار دارد. نباید فراموش کنیم که، مهارت های پیش از هنگام در یک حوزه، به عنوان مثال، غان و غون کردن پیش از موعد در مثال پیشین، الزاماً بیان کنندهی این نیست که کودک در سایر حوزه های عملکردی هم مهارت های پیشرفتهای داشته باشد. به همین قیاس، پایین بودن مهارت های یک بیمار از سطح سنی مورد نظر در یک حوزه از عملكرد، الزاماً به این معنی نیست که سایر مهارت های بیمار نیز پایینتر از سطح سنی مورد نظر هستند. به عنوان مثال، چنانچه کودکی دیرتر از سن مورد انتظار بنشیند، ممكن است مهارت های گفتار و زبان او متناسب با سن او ظاهر شوند.
گفتاردرمان اختلال تاخیر کلامی شخص متخصصی است که مسئول ارزیابی و تشخیص مهارت های گفتار و زبان میباشد. از این رو، از او انتظار می رود تا درباره ی مراحل رشد برقراری ارتباط، از تبحر و مهارت برخوردار باشد. با این وصف، از گفتاردرمان انتظار نداریم تا در سایر حوزه های (شناخت، حرکت، خودیاری / توانایی تطبیق، و حوزه های اجتماعی- عاطفی) از تبحّر و تخصص برخوردار باشد. در حقیقت، هنگامی که مهارت های بیمار در حوزه هایی غیر از گفتار و زبان، پایینتر از سطح مورد انتظار باشد، گفتاردرمان باید به طور مناسب، بیمار را برای ارزیابی به متخصص دیگری معرفی نماید. در مورد بیمارانی که در چندین حوزه با استعداد به نظر می رسند، ولی در حوزه های دیگر در سطح پایینتری قرار دارند نیز ممکن است لازم باشد که بیمار در مورد حوزه های اخیر، به متخصص مربوطه معرفی شود. اگرچه از گفتاردرمان ها انتظار نداریم تا در تمامی حوزه های رشد از تبحر برخوردار باشند، ولی به منظور افزایش کارآیی در ارائه ی خدمات گفتار و زبان به بیماران، گفتاردرمان ها را تشویق
میکنیم تا علاوه بر تبحر در آسیب شناسی گفتار و زبان، دربارهی عملکرد شناخت، حرکت، خودیاری / توانایی تطبیق، و مهارت های اجتماعی- عاطفی، اطلاعات جامعی کسب کنند. در بخش های زیر ، هر یک از این پنج حوزه ی رشد به طور مختصر شرح داده می شوند.
علائم هشداردهنده تأخیر کلامی
تأخیر کلامی یکی از اختلالات رشدی شایع در کودکان است که می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلاتی در رشد زبانی، شناختی یا حتی شنوایی کودک باشد. تشخیص به‌موقع این تأخیرها اهمیت بالایی دارد، زیرا هرچه مداخله درمانی زودتر آغاز شود، احتمال جبران عقب‌ماندگی‌های زبانی بیشتر خواهد بود. والدین به عنوان نزدیک‌ترین افراد به کودک، نقش اساسی در شناسایی علائم هشداردهنده دارند. یکی از نشانه‌های اصلی تأخیر کلامی، عدم شروع به گفتن کلمات معنی‌دار تا سن ۱۸ ماهگی است. اگر کودکی در این سن هنوز قادر به بیان حداقل چند کلمه ساده مانند “مامان” یا “بابا” نیست، این می‌تواند یک زنگ خطر باشد. همچنین، اگر کودک در دو سالگی نتواند جملات دو کلمه‌ای ساده بسازد یا از زبان برای بیان خواسته‌ها و احساسات خود استفاده نکند، باید مورد ارزیابی گفتاردرمانی قرار گیرد.
از دیگر علائم هشداردهنده می‌توان به درک ضعیف زبان، ناتوانی در دنبال کردن دستورات ساده، نداشتن تماس چشمی مؤثر هنگام صحبت کردن، و بی‌تفاوتی نسبت به صداها یا کلمات اطراف اشاره کرد. گاهی کودک صداهایی نامفهوم تولید می‌کند، اما این صداها ثبات ندارند و به گفتار منسجم تبدیل نمی‌شوند. این حالت نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های تأخیر کلامی باشد.
گاهی والدین تصور می‌کنند که کودکشان فقط دیر زبان باز کرده و نیازی به نگرانی نیست، در حالی که برخی از اختلالات جدی مانند اوتیسم، اختلالات شنوایی یا اختلالات رشدی عصبی نیز با تأخیر کلامی خود را نشان می‌دهند. بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است کودک توسط متخصص گفتاردرمانی یا پزشک اطفال ارزیابی شود.
در مجموع، توجه به روند رشد زبانی کودک، مقایسه آن با جدول‌های رشد استاندارد و همکاری با متخصصان حوزه گفتار و زبان می‌تواند به شناسایی به‌موقع اختلال و آغاز درمان کمک کند. گفتاردرمانی زودهنگام در اغلب موارد می‌تواند به کودک کمک کند تا به روند طبیعی رشد کلامی بازگردد و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری شود.
سوالات متداول:
1-چگونه گفتاردرمانگر تأخیر کلامی را تشخیص می‌دهد؟
گفتاردرمانگر با استفاده از آزمون‌های استاندارد رشد زبانی، ارزیابی تعاملات گفتاری و بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی کودک، وضعیت گفتاری او را ارزیابی می‌کند.
2-آیا تمرین در خانه هم بخشی از گفتاردرمانی است؟
بله، والدین نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارند. گفتاردرمانگر معمولاً تمرین‌هایی را برای انجام در منزل به والدین آموزش می‌دهد تا فرآیند درمان تسریع شود.
برچسب‌ها:تاخیر, گفتاردرمانی, گفتاردرمانی کودکان