اضطراب را میتوان به عنوان هراس از خطر و وحشت همراه با بی قراری، تنش، تاکی کاردی (افزایش ضربان قلب) و تنگی نفس که دلیل مشخصی ندارد، تعریف کرد. DSM-IV، 5 دسته اصلی را ترسیم میکند: 1. اختلالات پانیک 2. اختلالات فوبیا 3. اختلال وسواس فکری 4. اختلال استرس پس از سانحه 5. حالات اضطرابی. مرکز بازی درمانی و رفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه کاردرمانی در اضطراب و درمان اضطراب در کودکان فعالیت می نماید. تیم تخصصی کاردرمانی گفتاردرمانی و روانشناسی در جهت بهبود کودکان اضطرابی به صورت تخصصی فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علت اضطراب بر اساس فرضیه
– روانکاوی: اضطراب، از ترسهای دوران کودکی ناشی میشود.
– یادگیری: پاسخ مشروط به محرکهای مرتبط با تنبیه یا ناشی از یک کشمکش
– یادگیری اجتماعی: ایجاد اضطراب پس از وضعیتهای مهم کودکی
– رفتار شناختی: پریشانی از الگوهای تفکر ناسازگار مانند الگوهای تفکر غیر واقعی و تفکر خود شکن خودکار
نشانه های اضطراب
– شکایات روانشناختی: پریشانی ذهنی، نگرانی، وحشت، اندوه ذهنی
– علائم جسمی: تعریق، تنگی نفس، نبض سریع، لرزش
ارزیابی کاردرمانی در اضطراب
حیطه ها
– ADL، IADL
– ارزشهای مولد بودن، وظایف، مهارتها
– علاقهها و مهارتهای اوقات فراغت
– مهارت حل مسئله
– مدیریت زمان
– عملکرد وظیفه
– مهارتهای اجتماعی
ابزارهای ارزیابی اضطراب در کودکان
– چک لیست
– ساختار فعالیت
– خود ارزیابی فعالیتها
– مقیاس زندگی مستقل
5 دستهی اصلی:
- اختلال پانیک
– با حملات راجعه پانیک ناگهانی مشخص میشود، که حداقل یکی از موارد زیر مشاهده میشود:
* نگرانی دائمی از داشتن حملهای دیگر
* نگرانی از عوارض حمله یا پیامدهای آن
* تغییر در رفتار در ارتباط با حملات
-حمله پانیک بازهی زمانی پراکندهای از ترس شدید (10 دقیقه) است که 4 مورد از این علامتها در آن وجود دارد: تپش، تعریق، لرزش، کوتاه شدن تنفس، احساس خفگی، درد قفسه سینه، ترس از مرگ، ترس از دست دادن کنترل، سرگیجه
الف) بدون آگرافوبیا (ترس از مکانهای شلوغ)
ب) همراه با آگرافوبیا- علائم حمله پانیک همراه با ترس شدید از قرار گرفتن در مکان عمومی یا خارج از خانه
- اختلال فوبیا
– ترس مداوم که افراطی با بدون دلیل است، از حضور یا انتظار شی یا وضعیتی خاص
– قرار گرفتن در معرض محرک فوبیا پاسخ اضطراب فوری را تحریک میکند
– فرد تشخیص میدهد که ترس بی دلیل یا بیش از حد است
– با اضطراب یا پریشانی شدید از شرایط جلوگیری میشود و یا شرایط تحمل میگردد
– اجتناب، پیش بینی، یا پریشانی در وضعیت ترس با روال عادی، عملکرد شغلی یا فعالیتهای اجتماعی با ناراحتی مشخص نسبت به داشتن فوبیا، اختلال ایجاد میکند.
- اختلال وسواس فکری
الف) وسواس
– افکار مکرر، تکانهها، تصاویری که در برخی از مواقع در هنگام اختلال تجربه میشوند، که ناخوانده یا نامناسب هستند و سبب اضطراب یا استرس شدید میشوند
– افکار/ تکانه/ تصاویری که بیش از حد نگران کننده نیستند/ مشکلات زندگی واقعی
– تلاشهای فردی برای نادیده گرفتن یا سرکوب فکر/ تکانه/ تصویر
– فرد تشخیص میدهد که همه اینها محصول ذهن اوست
ب) فکری
– رفتار تکراری یا عملکرد ذهنی که فرد احساس میکند به انجام آن سوق مییابد
– اقدامات با هدف جلوگیری یا کاهش پریشانی اما به روشی واقع گرایانه مرتبط نیستند
– این اقدامات افراطی یا بدون دلیل تشخیص داده میشوند
- اختلال استرس پس از سانحه
– مواجهه فرد با حادثه وقتی این دو مورد مشاهده میشود:
* تجربه/ مشاهده/ روبرو شدن با رویداد واقعی/ تهدید به مرگ یا آسیب جدی
* پاسخ شامل ترس شدید، درماندگی یا وحشت
– این واقعه آسیب زا مجدداً تجربه میشود: یادآوریهای مکرر یا سرزده، رویاها، فعالیت یا احساس اینکه انگار این رویداد در حال تکرار است.
– پریشانی روانی شدید
– اجتناب مداوم از محرکهای مرتبط با تروما
– تداوم علائم افزایش برانگیختگی
- حالات اضطرابی
الف) اختلال استرس حاد
– فرد در معرض یک واقعه آسیبزا یا تهدید کننده زندگی قرار گرفته است (سوء استفاده جنسی، حمله فیزیکی، آتش سوزی، سیل، زلزله، جنگ)
– علائم تجربهی فردی که باعث کاهش پاسخگویی عاطفی میشود
– رویدادهای آسیبزا ممکن است به عنوان اختلال استرس پس از سانحه مانند فلش بکها و رویاها دوباره تجربه شوند
– ممکن است فرد سعی کند از ارتباط با تروما خود داری کند
– گذشتن حداقل 2 روز و حداکثر یک ماه از رخداد تروما ممکن است منجر به تشخیص جدیتر اختلال استرس پس از سانحه شود
ب) اختلال اضطراب عمومی
– نگرانی بیش از حد برای یک دوره 6 ماهه مربوط به گذشته یا رویدادهای مورد انتظار، روابط، از دست دادنها وغیره.
– به مشکل بر میخوردن افراد برای کنترل نگرانی
– تجربه کردن بی قراری، خستگی، مشکل در توجه و تمرکز، اختلال در خواب، غذا خوردن و برانگیختگی جنسی، تحریک پذیری و فشار عضلانی
ج) اختلال اضطراب اجتماعی
– ترس از موقعیتهای اجتماعی یا اجرای عمومی
– خجالتی یکی از احساساتی است که با اضطراب عملکرد همراه است
– با شروع مداخله در عملکرد (مدرسه، کار، روابطف فعالیتها) به یک مشکل اساسی تبدیل میشود.
مداخله کاردرمانی در اضطراب
مراقبت از خود
– برنامه آموزش رفتاری عملکردی برای افزایش عملکرد به وسیلهی کاهش علائم مرتبط با آن فعالیت طراحی شده است
– فعالیت درجه بندی شده/ آنالیز فعالیت
سیستم حسی
– آموزش آرامش، تنفس، ریلکس پیشرونده عضله، تجسم فکری، تمرین اتوژنیک (دستورات کلامی خود هدایت شده)
شناختی
– تغییرات آموزشی و سبک زندگی (مدیریت استرس، ورزش، حل و فصل تعارض بین فردی، افزایش مدت استراحت، کاهش مصرف محرک، تغییر نگرش به کمال گرایی، نیاز به کنترل و نیاز به رضایت)
– رویکردهای شناختی
– مدیریت زمان
روان شناختی
– آموزش جرات ورزی
– آموزش مهارتهای اجتماعی
– فعالیتهای بیانی (صنایع دستی)
– روزنامه نگاری
محیطی
– برنامهی پویایی و ورود مجدد به جامعه