مشکل املا نویسی در کودکان| مشکلات دیکته نویسی| درمان اختلال دیکته با کاردرمانی

مشکل املا نویسی در کودکان بعد از ورود به کلاس اول به تدریج دیده می شود. مثلاً ‌مشکل قرینه یا وارونه نویسی بیش تر در کودکان کلاس اولی دیده می شود. دلیل اصلی این مشکل این است که کودک هنوز دست چپ و راست خود را به خوبی نمی شناسد و یا سمت چپ و راست صفحه را نمی تواند به خوبی تعیین کند. اختلال‌ های یادگیری و مخصوصا مشکل املا نویسی در کودکان جز شایع‌ ترین مشکلات کودکان دبستانی است. در صورتی که بتوانیم با استفاده از بازی‌ های ساده، حساسیت شنیداری و حافظه دیداری کودکان را قبل از ورود به مدرسه و در سال های ابتدایی تحصیلی به حد کافی تقویت نماییم، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که شاهد مشکلات کمتری در یادگیری کودکان مخصوصا املا نویسی کودکان در دوره دبستان باشیم. کلینیک تخصصی کاردرمانی دکتر صابر تحت نظر بهترین دکتر تشخیص اختلال یادگیری با جمعی از متخصصین در حیطه درمان مشکل املا نویسی کودکان و درمان اختلال دیکته با کاردرمانی تلاش می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

آزمون های تشخیص مشکل املا نویسی در کودکان

آزمون­ های غیر رسمی و ابتکارات خود معلم ­ها برای ما بسیار سودمند است. ارزیابی مبتنی بر برنامۀ درسی نیز روشی برای کسب اطلاعات دربارۀ املا پیشنهاد می ­کند که مستقیماً با آموزش رابطه دارد. آزمون غیر رسمی کوچکی را می ­توان با انتخاب واژه­ هایی از فهرست واژه­ های پر بسامد درست کرد. می­ توان از دانش ­آموز خواست که املا نویسی واژه­ های فهرست شدۀ خاص کلاس ­های گوناکون را روی کاغذ بنویسد. هرجا که املای سه واژه را غلط نوشت آزمون متوقف می­ شود. سطح املا نویسی کودکان در حد کلاسی است که املای نوشته شده با واژه ­های معمول در آن فقط دو غلط داشته باشد. آزمون­ های گزینش تشخیصی برای نارساخوانی رشدی، آزمونی است که برای طبقه­ بندی انواع خطا های املا نویسی کودکان طراحی شده است. خطا های املا نویسی را می­ توان در سه مقوله طبقه­ بندی کرد:

-نارساخوانی ناشی از نارسا آوایی( خطا های املا نویسی کودکان بازتاب نادرست هجی کردن آوا ها). در خطا های املا نویسی این مقوله هرچند حروف درسته نوشته می­ شود اما در جای غیر مأنوس قرار می­ گیرد، نظیر نارجن به جای نارنج،فیک به کیف، یا استان به جای انسان، این خطا بازتاب اشکال اولیه در هماهنگی صدا و نماد است. دانش ­آموزانِ دچار این مشکل عمدتاً از طریق تجسم دیداری می­ خوانند و می­ نویسند.

-نارساخوانی ناشی از نا واضحی( خطا های املا نویسی بازتاب خطا های معادل آوایی). خطا های املا نویسی این مقوله شامل اشتباهاتی نظیر گُش به جای گوش، نویی به جای نوعی، اشتماعی به جای اجتماعی، دران به جای دوران، و دسگاه به جای دستگاه است. این خطاها بازتاب اشکال اولیه در توانایی درک و یادآوری کل واژه به منزلۀ یگ گشتالت است. دانش ­آموزانِ دچار این مشکل عمدتاً از طریق فرایند تحلیل آوایی می­ خوانند و می­ نویسند.

-نارسایی ناشی از نارسا آوایی و ناواضحی( نوع مختلط که بازتاب هردو خطاست). دانش­ آموزان که هر دو نوع خطا را مرتکب می­ شوند مورد های حادتر را تشکیل می­ دهند.

بعضی از آزمون­ های رسمی املا، آزمون ­های املای انفرادی اند و بقیه بخشی از مجموعه آزمون­ های درکی پیشرفت تحصیلی به حساب می­ آیند. جدول 13-5 برخی از آزمون­ های رایج املا نویسی کودکان را نشان می ­دهد.

جدول 13-5 آزمون ­های املا

اهمیت دست­خط در املا نویسی

در مدارس معمولاً نوشتن به سه روش مختلف آموزش داده می­ شود: 1) نوشتن کتابی( نوع چاپی)، 2) شکسته ­نویسی( گاهی خط تحریری هم گفته می­ شود) و 3) صفحه کلیدی( یا تایپ کردن). اگرچه کاربرد رایانه در مدارس امریکا روز به روز رایج ­تر می­ شود، نوشتن با دست را همیشه و همه ­جا مهارتی ضروری می­ دانند. معلم ­ها هنوز برای بررسی مطالبی که دانش ­آموزان یادگرفته­ اند از روی دست­ نوشتۀ کودکان قضاوت می ­کنند. در موقعیت­ های زیادی در زندگی بزرگسالان پیش می ­آید که نوشتن با دست ضرورتی اجتناب­ ناپذیر محسوب می­ شود. دست نوشته از عینی­ ترین مهارت­ های ارتباطی است. می توان آن را مستقیماً مشاهده، ارزشیابی و نگه­داری کرد و امکان حفظ همیشگی آن را فراهم آورد. فرایند نوشتن با دست فرایندی است پیچیده و به مهارت ­ها و توانایی­ های زیادی وابسته است. نوشتن به ادراک صحیح الگو های نمادی ترسیمی نیاز دارد. عمل نوشتن مستلزم مهارت های دیداری و حرکتی صحیح الگو های نمادی ترسیمی نیاز دارد. عمل نوشتن مستلزم مهارت­ های دیداری و حرکتی بسیار زیادی است که به دیدن با چشم، هماهنگی حرکات چشم، هماهنگی حرکات ظریف چشم و دست و مهار عضلات بازو، دست و انگشتان نیاز دارد. نوشتن هم چنین مستلزم داشتن حافظۀ دقیق دیداری و حرکتی از حروف و واژه­ های نوشتاری است. دست­خط بی ­نهایت بد را گاهی نارسانویسی در اختلال دیکته نویسی می­ نامند. این عارضه ممکن است منعکس کنندۀ اشکالات زیربنایی دیگری باشد. دست­خط بد ممکن است بازتابی از مشکلات حرکتی ظریف باشد؛ یعنی کودک قادر نباشد جنبش ­های حرکتی لازم برای نوشتن یا رونویسی کردن از روی حروف یا شکل ­های نوشتاری را به نحوی مؤثر انجام برای نوشتن یا رونویسی کردن از حروف یا شکل­ های نوشتاری را به نحوی مؤثر انجام دهد. دانش آموز ممکن است قادر نباشد درون داد اطلاعات دیداری را به برون­داد جنبش­ های ظریف حرکتی تبدیل کند؛ یا ممکن است در فعالیت­ هایی که مستلزم داوری­ هایی حرکتی و فضایی است، مشکل داشته باشد. مشکلات نارسانویسی در برخی از دانش ­آموزان وقتی نمایان می­ شود که نمی ­توانند تکلیف دیداری فاصلۀ دور، یعنی حرف یا واژه ای را از روی تخته سیاه، به تکلیف دیداری فاصلۀ نزدیک، یعنی نوشتن آن روی کاغذ، تبدیل کنند. برخی دیگر دچار کمبود هایی زیربنایی هستند که در کارآمدی نوشتن آن­ ها اختلال ایجاد می­ کند. این کمبود ها ممکن است مربوط به ضعف مهارت­ های حرکتی، نقص ادراک دیداری حروف و واژه­ ها و اشکال در به خاطر سپاری نقش ­های دیداری باشد. آموزش ضعیف نیز ممکن است به بدخط نوشتن منتهی شود.

نوشتن با خط کتابی در املا نویسی

آموزش نوشتن در کودکستان، که معمولاً کودکان نوشتن حروف الفبا را در آنجا آغاز می ­کنند، یا خط کتابی شروع می­ شود، نوشتن با خط کتابی در کلاس اول، دوم و سوم نیز معمولاً ادامه می ­یابد. نوشتن با خط کتابی محاسن خاصی دارد: یادگیری آن راحت است زیرا فقط از خطوط دایره ­ای و مستقیم تشکیل می­ شود و از طرف دیگر شکل حروف به اشکال حروف متونی که از روی آن­ ها خوانده می­ شود، نزدیک ­تر است. بعضی از مربیان معتقدند تا زمانی که خط کتابی مجاز و خواناست ضرورتی ندارد که صرفاً برای سریع نوشتن دانش ­آموز به نوشتن با خط شکسته متوسل شد. برای بسیاری از کودکانِ دچار ناتوانی­ های یادگیری نوشتن با خط کتابی راحت ­تر از شکسته­ نویسی است.

شکسته نویسی در املا نویسی

در شکسته نویسی در زبان انگلیسی حروف به یکدیگر متصل می­ شوند. با آن­که تدریس شکسته ­نویسی را در مدارس تا کلاس پنجم به تعویق می ­اندازند ولی تبدیل خط کتابی به شکسته مشخصاً از کلاس سوم شروع می ­شود. در دوره­ های گذشته به هنگام آموزش نوشتن بر تزئینات نگارشی تأکید می­ شد اما امروزه هدف تدریس دست نوشته عملکردی است. شکسته ­نویسی محاسن خاصی دارد: مشکلات داوری فضایی دانش ­آموزان را به حداقل می ­رساند و کلیت و پیوستگی موزونی دارد که خط کتابی فاقد آن است. افزون براین، خطا های وارونه ­نویسی در شکسته ­نویسی( خط شکسته) واقعا از بین می­ رود. به هرحال بسیاری از دانش ­آموزانِ دچار ناتوانی­ های یادگیری پس ازفراگیری خط کتابی مشکلی می­ توانند آن را خط شکسته تبدیل کنند. شکل دیگری از  دست نوشته نظام نوشتاری دی نیلیان است. این نظام به دانش ­­آموزان کمک می ­کند تا شکسته نویسی را راحت­ تر یاد بگیرند. نظام دی نیلیان شیوه ­ای ساده­ شده از خط شکسته است که در آن اشکال حروف خط کتابی همان اشکال پایه­ ی حروف خط شکسته را دارند. بیشتر حروف خط کتابی در این نظام با چرخشی دنباله­ دار نوشته می­ شود که نوعی خط متصل کتابی را ایجاد می­ کند و دانش ­آموز مجبور نیست مداد خود را از روی کاغذ بلند کند. دانش ­آموزانِ دچار ناتوانی­ های نوشتن می­ توانند خط کتابی را با این شکل تعدیل یافته به آسانی به خط شکسته تبدیل کنند.