مشکلات حرکتی چیست|مشکلات حرکتی نوزادان|مشکل حرکتی کودکان|کلینیک پایا|کاردرمانی غرب تهران| دکتر صابر

یکی از مشکلات شایع در کودکان مشکلات حرکتی می باشد. مشکلات حرکتی به دلایل مختلف در کودکان رخ می دهد. اختلالات حرکتی مختلف نظیر فلج مغزی، مشکلات ارتوپدیک مانند پا پرانتزی، در رفتگی لگن، بد فورمی های ستون فقرات همه از دلایل مشکلات حرکتی کودکان می باشد. از دیگر موارد قابل ذکر تاخیر رشد حرکتی کودکان است که موجب تاخیر در راه رفتن در کودک می گردد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر به صورت تخصصی به بررسی مشکلات حرکتی نوزادان و ارائه تمرینات مناسب بر روی مشکل حرکتی کودکان فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مشکلات حرکتی چیست و شدت آن چگونه مشخص میشود؟

سیستم طبقه بندی عملکرد حرکتی درشت(Gross Motor Function Classification System ) یا ( GMFCS ) روشی است که غالباً کاردرمانگران برای توصیف عملکردی حرکات درشت کودکان فلج مغزی از آن استفاده می کنند. در این سیستم اختلال حرکتی کودک در پنج سطح تعریف شده و به طور خاص روی توانایی ها و محدودیت های کودک در سه حوزه نشستن،ایستادن و راه رفتن تاکید می گردد.

سطح یک ( GMFCS ) : کودک در منزل،مدرسه،بیرون منزل و اجتماع قادر به راه رفتن است. او می تواند بدون استفاده از نرده از پله ها بالا برود. کودک مهارت های حرکتی درشت از قبیل دویدن و پریدن را انجام می دهد ولی در سرعت حرکت،تعادل و هماهنگی حرکت مشکل دارد.

سطح دو ( GMFCS ) : کودک در اکثر محیط ها قادر به راه رفتن است. او با گرفتن نرده از پله ها بالا می رود. او ممکن است در راهپیمایی های طولانی دچار مشکل شده و هنگام راه رفتن روی زمین های ناهموار،سراشیبی ها،جاهای شلوغ یا فضاهای تنگ و محدود نیز دچار مشکلات تعادلی گردد. کودک مسافت‌های طولانی را با کمک دیگران یا با استفاده از وسایل (عصا و واکر) و تجهیزات کمکی چرخدار می‌پیماید.این کودکان برای انجام دادن مهارتهای حرکتی درشت مانند دویدن و پریدن از حداقل توانایی برخوردار هستند.

سطح سه ( GMFCS ) : کودک در اکثر فضاهای خانگی و داخل ساختمان با استفاده از ویلچر و واکر قادر به راه رفتن هست. او تحت نظارت و یا با کمک دیگران می تواند با گرفتن نرده از پله ها بالا برود. کودک مسافت های طولانی را با کمک وسایل کمکی چرخدار پیموده و ممکن است در مسافت های کوتاه خودش آن وسیله (ویلچر یا واکر چرخدار) را به جلو براند.

سطح چهار ( GMFCS ) : کودک در اکثر اماکن و فضاها برای جابجایی نیاز به تجهیزاتی دارد که یا با کمک دیگران(هل دادن)؛حرکت داده می شود و یا با استفاده از بطری کار می کنند. او ممکن است در داخل منزل با کمک دیگران،با استفاده از وسایل کمکی (ویلچر) باتری دار،و یا واکر های مخصوصی که کودک را به خوبی حمایت می‌کنند،قدم بردارد. او می‌تواند با کمک ویلچرهای دستی یا باطری دار در مدرسه،فضاهای بیرون و در اجتماع حضور پیدا کند.

سطح پنج ( GMFCS ) : کودک در تمامی فضاها و اماکن با کمک دیگران و نیز با استفاده از ویلچر دستی جا به جا می شود. توانایی این کودکان برای حفظ وضعیت های ضد جاذبه سر و گردن (مانند گردن گرفتن و کنترل سر) و نیز کنترل حرکات دست ها و پاها محدود است.

مشکلات حرکتی نوزادان

بررسی دقیق روند رشد نوزاد از این نظر بسیار حائز اهمیت می باشد که هر گونه تاخیر حرکتی در رشد کودک می تواند نشانه مشکلات حرکتی یا اختلالات رشد روانی در آینده نوزاد باشد. به همین علت تشخیص مشکلات حرکتی نوزاد توسط دکتر تاخیر حرکتی و برطرف نمودن آن ها در بهبود رشد حرکتی مناسب نوزادان نقش اساسی دارد. کاردرمانی جسمی در نوزادان به صورت تخصصی به درمان مشکلات حرکتی نوزادان می پردازد.

تمرینات کاردرمانی برای مشکل حرکتی کودکان

در اینجا به ارائه تمریناتی در جهت بهبود مشکلات حرکتی در کودکان می پردازیم که والدین نیز می توانند در منزل با فرزندان خود انجام دهند. هماهنگی حرکتی موجب بهبود مشکلات حرکتی کودکان می گردد. این امر نیاز به تکرار و تمرین فراوان دارد.

کودک با مشکلات حرکتی یک پا را جلو و پای دیگر را عقب قرار می دهد و دست مقابل پایی را که عقب قرار گرفته است را بالا نگه می‌دارد و سپس پای عقبی را از زانو خم کرده و بالا می آورد و همزمان دست مقابل را نیز پایین آورده و به زانوی پای مقابل میزند و پس از اصابت دست به زانو سریعاً پا به عقب برگشته (به حالت اولیه) و بالای سر قرار می گیرد و حرکت را به صورت پشت سر هم تکرار می کند. در این تمرین باید بعد از چند بار تکرار جای پاها عوض میشود.
کودک با مشکل حرکتی یک پا را جلو و پای دیگر را عقب قرار می دهد و زیر هر ران که خم می شود یکبار دست میزند (رسیدن دست ها به یکدیگر کفایت میکند.)
تمرین فوق را در حالیکه پاها در در راستای (عقب جلو نباشند) یکدیگر هستند را انجام دهد. در حالیکه ایستاده پاها را از ران خم می کند و زیر هر ران که خم می شود یکبار دست میزند (رسیدن دستها به یکدیگر کفایت می کند.)
کودک با مشکلات حرکتی در حالی که یک پا را عقب می گذارد،همزمان دست طرف مقابل را از جلوی سینه تا ۹۰ درجه بالا ( flex ) می آورد و سپس حرکت را برعکس می کند.
کودک با مشکلات حرکتی می ایستد پاهایش را شبیه رقص کردی یکی یکی در حالی که زانو ها صاف هستند با خم کردن رانها جلو می دهد و همزمان در جلوی بدن دست ها را به هم نزدیک و دور می کند،دست ها بهتر است نبرد درجه پا عرض شانه باز ( flex ) شده باشند و در جلوی بدن به یکدیگر نزدیک شوند.
کودک با مشکلات حرکتی می ایستد و سپس پاها را یکی یکی به سمت عقب بدن حرکت میدهد (پشت بدن می گذارد) در این حرکت نیز باید زانوها صاف و حرکت از ران صورت گیرد جهت راحتی و زیبایی تمرین بهتر است هنگام عقب گذاشتن پاها فقط پنجه یا نوک انگشت شست روی زمین قرار گیرد و همزمان با حرکت پاها دستهایی که به اندازه ی 90 درجه بالا آمده ( flex ) و در جلوی قفسه سینه (صورت)قرارگرفته‌اند به سمت عقب تا راستای شانه یا کمی عقب تر حرکت می کنند.توصیه می‌شود به این عقب رفتن یک پا دستها رو به عقب بیایند و برعکس.
کودک با مشکلات حرکتی در حالی که پاها جفت هستند،دست و پای یک طرف را همزمان از پهلو دور ( abd ) می کند و دوباره آن را سر جای اولیه قرار می‌دهد و سپس از طرف دیگر را دور میکند.
کودک با مشکل حرکتی در حالی که دست‌ها و پاها در حالت ایستاده کنار بدن میباشند،سپس یک دست به همراه پای مخالف را از پهلو دور ( Abd ) می کند و پس از برگرداندن اندامهای حرکت کرده و به جای اولیه،اندامهای دیگر را به همین صورت حرکت می‌دهد. در صورتیکه مراجعه کننده نمی تواند این تمرین را انجام دهد می تواند این تمرین را در یک دست و پای مخالف چند بار تمرین کند سپس سراغ بخش دیگر برود.
کودک با مشکلات حرکتی بخواهید پاها را کمی بیشتر از عرض شانه باز کند سپس خم شود و دست راست را به قوزک داخلی پای مخالف بزند و دست دیگر نیز باید به سمت بالا حرکت کند و یک زاویه ۱۸۰ درجه با دستی که به قوزک برخورد می کند پیدا کند و سپس حرکت را برعکس کند.
در وضعیت تمرین بالا بعد از اصابت هر دو دست با پای مخالف،دست ها در وسط هر دو پاها به زمین میخورد و بعد کمر را صاف میکند و بایستد. این تمرین ۴ مرحله دارد.
کودک با مشکل حرکتی می ایستد پاها را به اندازه عرض شانه باز می کند سپس پاها را یکی یکی از زانو خم کرده و به باسن میزند و همزمان دست ها را با هم از آرنج خم می کند.
کودک با مشکلات حرکتی می ایستد پای راست را از بغل به اندازه یک عرض شانه باز می کند و پای چپ را به پای راست میزند دوباره پای راست را باز میکند و با پای چپ دوباره به پای راست میزند به عبارت دیگر به اندازه دو قدم از پهلو به یکدیگر حرکت می کند. در انتها دوباره دو قدم به همان صورت،برمی‌گردد. در تمام مراحل فوق نیز باید دست ها را از آرنج بدون وقفه خم کند،این تمرین جز تمرینات سخت میباشد.
در تمرین فوق دستها کودک کنار بدن می باشند و با هر قدم همزمان از پهلو باز می شوند.
در تمرین فوق زمانی که مراجعه کننده به کنار میرود دست ها از پهلو باز میشوند و زمانی که به وسط می آید دست ها همزمان جلو بیایند این تمرین فوق العاده سخت میباشد.