سنسوری روم

سنسوری روم چیست؟(  snoezelen room )

یکی از درمان های پیشرفته در حیطه کاردرمانی سنسوری روم یا(  snoezelen room ) می باشد. سنسوری روم شامل دستگاه هایی جذاب و موثر برای بالابردن برخی عملکردهای ذهنی و جسمی کودکان است. استفاده از تکنولوژی بر پایه علم توانبخشی عصب شناختی برای درمانگران این امکان را فراهم میکند تا با توجه به اهداف درمانی و آموزشی ای که برای کودک در نظر گرفته اند در محیطی جذاب با محرک های حسی متنوع به مداخلات درمانی می پردازد.

اتاق حسی است که به طور خاص طراحی شده و تجربه‌ای کنترل‌شده و فراگیر حسی را برای افراد فراهم می‌کند. این اتاق‌ها نه تنها برای آرامش و کاهش استرس استفاده می‌شوند، بلکه به عنوان ابزارهای درمانی برای اختلالات مختلف پردازش حسی، ناتوانی‌ها و شرایط شناختی نیز به کار می‌روند.

در اینجا نحوه استفاده اتاق حسی از حواس ما به رایج‌ترین شکل آورده شده است:

تحریک بصری: عناصر بصری در اتاق‌های حسی اغلب شامل نورپردازی جذاب و تحریک‌کننده، مانند چراغ‌های LED قابل تنظیم یا تصاویر پروژکتور با الگوها و رنگ‌های آرامش‌بخش هستند. این محرک‌های بصری می‌توانند به ایجاد محیطی آرام و از نظر بصری دلپذیر کمک کنند.

تحریک شنیداری: اتاق‌های حسی شامل صداها و تجربیات شنیداری مختلفی هستند. موسیقی ملایم، صداهای طبیعت، دستگاه‌های نویز سفید، یا حتی صداهای ملایم و ریتمیک مانند امواج اقیانوس می‌توانند آرامش را تقویت کرده و استرس را کاهش دهند.

تحریک لمسی: تجربیات لمسی در اتاق‌های حسی ضروری هستند. سطوح نرم و بافت‌دار، پتوهای راحت، پتوهای سنگین، اسباب‌بازی‌های مخملی، یا پنل‌های لمسی روی دیوارها می‌توانند احساسات آرامش‌بخش را فراهم کنند. تعامل قادر است نیازهای لمسی را شخصی‌سازی کند تا عناصری مانند آب، شن، مواد خاصی را که یک شرکت‌کننده خواهد داشت، ایجاد کند.

تجهیزات حسی تعاملی: بسیاری از اتاق‌های حسی شامل تجهیزات حسی تخصصی مانند لوله‌های حباب‌ساز، چراغ‌های فیبر نوری، پروژکتورها با تصاویر تعاملی، و دستگاه‌های پاسخ‌دهنده به صدا هستند. این عناصر اکتشاف و تعامل را تشویق می‌کنند و مشارکت حسی را افزایش می‌دهند.

تحریک حس عمقی (حرکت): اتاق‌های حسی ممکن است شامل تجهیزاتی باشند که فعالیت بدنی را ترویج می‌کنند، که به آگاهی ما از موقعیت بدن و حرکت مربوط می‌شود. فعالیت‌هایی مانند تاب خوردن، گهواره‌ای شدن، یا استفاده از جلیقه‌های فشاری می‌توانند این تحریک را فراهم کنند و به افراد کمک کنند تا احساس ثبات بیشتری داشته باشند و کنترل بیشتری بر بدن خود داشته باشند.

برنامه های طراحی شده در این اتاق با هدف بهبود مهارت های ارتباطی، افزایش تحمل کاری و دستورپذیری، بهبود توجه و تمرکز، افزایش سرعت پردازش، کنترل حرکات اضافه، کاهش رفتارهای کلیشه ای، بهبود هماهنگی حرکات درشت و ریز، بهبود مهارت های تعادلی و تقویت حس وستیبولار، آموزش مفاهیم پایه به کمک نرم افزار دیجیتالی، بهبود حساسیت شنیداری…. انجام می گیرد.

در ادامه در مورد این دستگاه ها توضیحاتی میدهیم.

دستگاه های سنسوری روم

ترکینگ بینایی( visual Tracking )

این دستگاه به شکل یک استند طویل است که بر روی آن استوانه هایی شفاف به صورت عمودی و در اندازه های مختلف کوتاه و بلند وجود دارد .این استوانه ها توسط کنترل میتوانند با توالی خاصی و با سرعت متفاوت روشن و خاموش شوند.

 

 

اهداف: بهبود هماهنگی چشم و دست، تعقیب بینایی، بالابردن سطح تحمل کودک و همچنین ثبات بینایی(به این صورت که هر میله روشن شد تا 10 یا 20 و… بشماریم بعد کودک میله را بردارد)، سرعت پردازش کودک (هرمیله روشن شد بلافاصله آن را بردارد و اسم میوه یا حیوان یا شغل بگوید).

 

پگ بورد ( light selective pegboard )

 

شامل یک صفحه سوراخ دار و استوانه هایی  با  اشکال هندسی دایره، مربع و مثلث در اندازه و قطرهای مختلف وجود دارد که با دکمه هایی به رنگ های مختلف روشن میشوند.

• این دستگاه چند هدف مهم را به طور هم زمان دنبال میکند:
• شناخت رنگ ها و ترکیب آنها
• شناخت اشکال هندسی
• درک ابعاد بزرگ و کوچک، کوتاه و بلند
• تقویت حرکات ظریف دست و دقت بینایی هماهنگی دو نیمکره مغز.
• توجه شنیداری، بینایی و سرعت عمل به طور مثال به کودک میگوییم: هروقت اشکال هندسی قرمز شدند دایره را بردار، هروقت سبز شدند مربع را بردار.

 

تخته بلک لایت( Black light )

یک تخته سیاه مانند تخته وایت برد است ولی با این تفاوت مهم که توسط نوری بی خطر به اسم بلک لایت روشن میشود وبا ماژیکی مخصوص بر روی آن میتوان نقاشی کشید و تمرینات ترسیمی انجام داد.

این دستگاه برای کودکان به خصوص کسانی که از مهارت نوشتن و نقاشی گریزانند بسیار جذاب است همچنین در مهارت های تعقیب بینایی، توجه بینایی و هماهنگی چشم و دست مورد استفاده قرار می گیرد.

 

بالانس بیم هوشمند( Balance beam )

به شکل یک مستطیل طویل به طول 2 متر و عرض 17 سانی متر برروی زمین قرار دارد و دارای هشت رنگ مختلف و هشت جنس مختلف از نرم به زبر میباشد، که علاوه بریادگیری رنگها به تقویت حواس لامسه کودک نیز کمک میکند.

عملکرد این دستگاه به دو صورت میباشد: اول به این شکل که با راه رفتن و قدم گذاشتن رو هر رنگ، نور حباب متصل به دستگاه نیز به آن رنگ در می آید و دیگراینکه حباب به هر رنگی درآمد کودک باید پایش را روی رنگ مشابه بگذارد و در صورت درست تشخیص دادن کودک دستگاه بوق میزند.

از اهداف این دستگاه میتوان به بهبود مهارت تعادلی، تحریک حسی کف پا، هماهنگی چشم و پا ، توجه بینایی، مچینگ رنگ ها و… اشاره کرد.

 

تیلت برد( Mechatronic tilt board )

صفحه ای گردان است که کودک روی آن مینشیند و یا می ایستد، سرعت و شیب حرکت دستگاه با کنترل قابل تنظیم می باشد.

مهمترین هدف این دستگاه بهبود وضعیت تعادلی کودک ، تحریک رفلکس های تعالی مچ پا و رفلکس های حفاظتی و نا امنی جاذبه ای و تقویت حس وستیبولارمیباشدو همچنین هماهنگی چشم و دست، مثلا درمانگر از کودک میخواهد که هروقت به سبد توپ رسید توپی که در دست دارد را به داخل سبد پرتاب کند و هرچه سرعت بیشتر باشد به بالارفتن سرعمل کودک کمک میکند

 

سوِییچ صوتی( sound switch )

دارای یک گوی بزرگ و یک میکروفون است که کودک با صحبت کردن به وسیله میکروفون باعث روشن شدن گوی با رنگهای مختلف میشود و در صورت صحبت نکردن گوی دوباره خاموش میشود. این دستگاه برای کودکانی که اعتماد به نفس کمی در صحبت کردن و شعرخواندن دارند باعث ترغیب و ایجاد انگیزه میشود و همچنین برای کودکانی با مشکلات گفتاری جهت تولید صوت ، اصلاح گفتار ،کنترل بی ربط گویی کودک، درک بلندی صدا و حتی تقلید آوا ها در درمان کودکان اوتیسم بسیار مورد استفاده است.

برج گردان( rotary bulding )

برج گردان از پرکاربردترین وسیله ها در تمرینات بینایی میباشد، دارای یک صفحه گردان است که بر روی آن سه شکل دایره، مربع و مثلث به صورت شیشه ای قرار دارد که با چرخش، رنگ آنها عوض میشود و قطعات بزرگ و کوچک اشکال هندسی را داراست که کودک طبق الگوی درمانگر قطعات را در جای مورد نظر میگذارد. از اهداف این دستگاه افزایش تمرکز بینایی، تعقیب بینایی، هماهنگی چشم و دست ، حافظه بینایی، ادراک بینایی، توالی بینایی میباشد.

 

سنسوری پنل( sensory panel )

صفحه ای بر روی دیوار است که دارای شکلهای مختلف بزرگ و کوچک در جنسهای مختلف و همچمنین منبعی نوری و صوتی میباشد. رنگ نور تغییر میکند و کودک نور را در صفحه پیدا میکند و با فشار دادن آن جمله ای در مورد آن رنگ پخش خواهد شد.

 

مکعب هوشمند

مکعبی که هر وجه آن دارای یک رنگ میباشد و سنسورهایی که در داخل آن گذاشته شده است تا با پرتاب  کودک هر وجهی در بالا قرار گیرد اتاق به آن رنگ تغییر نور می دهد.

اهداف: شناخت رنگ ها، هماهنگی چشم و دست،هماهنگی چشم و پا. تحمل کاری، حافظه فعال، کنترل حرکتی، ایجاد ارتباط

 

پرژکتور سایه ساز( umbra maker )

شامل یک پرچکتور می باشد که توانایی پخش تصاویر و ساخت سایه اشیا و اشکال و حروف بر روی دیوار را دارا می باشد. این دستگاه به درک فضایی کودک، توانایی تشخیص وتمیز او، تقلید حرکات بدنی، بهبود مهارت های مهاری کمک می کند.

در بخش دیجیتالی این اتاق بالغ بر 700 تمرین به صورت گام به گام برای کودکان اتیسم، بیش فعالی و نقص توجه، اختلال یادگیری، درمان کودکان فلج مغزی، سندروم های ژنتیکی، اختلالات رفتاری وکودکان اضطرابی، اختلال پردازش حسی، تاخیر کلامی و حرکتی ….. کاربرد دارد.

سوالات متداول:

1.درمان سنسوری روم برای چه کودکانی مناسب است؟

از سنسوری روم در درمان بسیاری از اختلالات کودکان می توان استفاده نمود. کودکان با اختلال اوتیسم، بیش فعالی و نقص توجه، کودکان با اختلال پردازش حسی، اختلالات یادگیری و مشکلات حافظه و استدلال می توانند از برنامه های درمانی این اتاق استفاده نمایند.

2.در سنسوری از چه مدالیته های حسی استفاده می شود؟

در اتاق حسی از محرک های حس بینایی، شنوایی، لامسه، حس عمقی و تعادل، بویایی به صورت متنوع و با شدت های مختلف استفاده می شود تا با کمک آنها یکپارچگی حسی و تعدیل حواس را در کودکان ایجاد نمود.