با پیشرفت تکنولوژی و استفاده روز افزون از وسایل دیجیتالی، به دلیل بی توجهی والدین و یا عدم آگاهی آن ها کودکان زیر دو سالی که ساعات متوالی را با وسایل دیجیتال گذرانده و تعامل مفید با محیط، والدین و یا همسالان خود ندارند ممکن است علائم شبه اتیسم از خود نشان دهند. به این اختلال سندرم دیجیتال گفته میشود. دیجیتال بیبی به کودکانی گفته می شود که ارتباط کمی با همسالان برقرار می کنند. کلام این کودکان محدود یا به صورت کارتونی و تکراری می باشد. به علت عدم تعامل با محیط، دستگاه عصبی بطور طبیعی رشد نیافته و ضعف هوش کلامی ، تاخیرهای حرکتی و زبانی، ضعف در دامنه واژگان، کارکردهای اجرایی و همچنین مشکلات هیجانی، ارتباطی، اجتماعی و رفتاری در این کودکان همراه است. مرکز اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر در حیطه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم، شبه اوتیسم یا دیجیتال بیبی(سندروم دیجیتال) به صورت تخصصی فعالیت می نماید. از امکانات مرکز اوتیسم تهران می توان به کاردرمانی و گفتاردرمانی، رفتاردرمانی اوتیسم همچنین خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل اشاره نمود.
استفاده از کامپیوتر، تلویزیون و شیوع دیجیتال بیبی
کودکان برای رشد ذهنی و بدن خود نیاز به پریدن، دویدن، پرتاب کردن، گرفتن و در کل حرکت دارند. وقتی کودک زمان زیادی پشت تلویزیون یا کامپیوتر مینشیند ورزش بدنی ندارد. باید کودک حداقل یک ساعت در روز ورزش کند. کوهنوردی، دویدن، شنا و… به تقویت عضلات و ذهن کمک میکنند
عضلات قوی در کودک حس اعتدال و آرامش ایجاد کرده و منجر به موفقیت در مدرسه میشود. چه باور کنید و چه باور نکنید عضلات قوی شکم به دست خط خوب ارتباط دارد.
اگرچه شواهدی مبنی بر این که استفاده از رسانه های تصویری باعث اوتیسم می شود وجود ندارد، اما تعداد فزاینده ای از مطالعات، استفاده بیشتر روزانه از صفحه نمایش را با علائم دیجیتال بیبی بیشتر در اوایل کودکی مرتبط می دانند. اکثر مطالعات از تست های غربالگری اوتیسم استفاده کردند که با تشخیص اوتیسم یکسان نیست. بسیاری از کودکان ممکن است در یک تست غربالگری اوتیسم مردود شوند و به اوتیسم مبتلا نشوند؛ آن ها ممکن است مشکلات دیگری مانند ADHD اولیه، دیجیتال بیببی یا سایر تاخیرهای رشدی داشته باشند. مطالعات شواهد بیشتری هستند که نشان می دهد بهتر است در دوران نوزادی (تولد تا 18 ماهگی) از زمان زیاد صفحه نمایش خودداری شود. نوزادان در این سن مهارت های شناختی لازم برای یادگیری از صفحه نمایش را ندارند و این امر مانع فعالیت هایی می شود که مغز را می سازند، مانند صحبت کردن با نوزادان، بازی های رفت و برگشتی، آواز خواندن یا خواندن با هم. اگر استفاده از صفحه نمایش را به یک زمان قابل پیش بینی در روز کاهش دهید و هر شب نیم ساعت به خواندن برای فرزندتان اضافه کنید، این امر کمک زیادی به رشد فرزندتان می کند. دیجیتال بیبی وضعیتی است که شباهت هایی با اختلال طیف اوتیسم دارد، اما از چندین جهت متمایز است. دیجیتال بیبی با رفتارهایی مشخص می شود که ممکن است شبیه به رفتارهای مشاهده شده در افراد مبتلا به اوتیسم به نظر برسند، اما با بررسی دقیق تر، متفاوت هستند. یکی از ویژگی های کلیدی که دیجیتال بیبی را از اوتیسم متمایز می کند، نحوه تعامل افراد مبتلا به این وضعیت با گروه ها و رتبه های اجتماعی است. این رفتارها ممکن است با رفتارهای مشاهده شده در افراد مبتلا به اوتیسم اشتباه گرفته شوند، که اغلب در تعاملات اجتماعی به طور کلی مشکل دارند. تفاوت مهم دیگر بین دیجیتال بیبی و اوتیسم، نحوه پردازش اطلاعات حسی توسط افراد مبتلا به این وضعیت است. در حالی که افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است نسبت به برخی ورودی های حسی بیش حساس یا کم حساس باشند، افراد مبتلا به دیجیتال بیبی معمولاً این تفاوت های پردازش حسی را نشان نمی دهند. توجه به این نکته مهم است که در حالی که دیجیتال بیبی شباهتهایی با اوتیسم دارد، یک وضعیت متمایز است که به راهبرد های درمانی و حمایتی خاص خود نیاز دارد. درک تفاوت های بین این دو وضعیت برای ارائه مراقبت مؤثر به افراد مبتلا به دیجیتال بیبی کلیدی است.
تکنولوژی و کودکان شبه اوتیسم
تکنولوژی به طرز عجیبی در حال تغییر است. کودکان با اختلالات طیف اتیسم درک صحیحی از پیشرفتهای جدید تکنولوژی ندارند. تکنولوژی ممکن به روشهای متعدد برای کمک به برنامهریزی روزانه، سازماندهی فعالیتها و ارتباط برقرار کردن کمک کند. استفاده از کامپیوتر چون تعاملات بین فردی را کاهش میدهد باید محدود باشد و فقط نیم یا یک ساعت در روز و فقط برای سرگرمی استفاده شود.
اگر کودک از تکنولوژی در مدرسه به عنوان وسیله ارتباطی استفاده میکند کمک کنید که بتواند به طور مناسب از آن استفاده کند. کودکان با اختلالات طیف اتیسم خوششانس هستند که در زمانی زندگی میکنند که تکنولوژیهای متعددی جهت استفاده وجود دارد. یکی از این تکنولوژی های پرکاربرد در جوامع وسایل لمسی دستی مثل تبلت میباشد. این ابزار در دامنه وسیعی برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم استفاده میشود.
این کودکان از طرحهای همگانی (universal design) نیز برخوردار هستند. عناصر یا اجزای این طرحها شامل انعطافپذیری، سادگی، جامع بودن، تحمل خطا، تلاش جسمی پایین و تناسب فضایی-اندازه میباشند. این وسایل یا طرحها براحتی قابل استفاده هستند. بعضی از این ابزارها وزن کمی داشته و براحتی داخل کولهپشتی جا میگیرند. استفاده از صفحات لمسی زحمت زیادی ندارد. سایز صفحه و تصاویر صفحه ممکن است برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم که در زمینه مهارت حرکتی است تاخیر دارند و تغییر کند.
برعکس وسایل سخنگو که برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم با تاخیر گفتاری استفاده میشود ارزان، سبک و در دسترس میباشند. وسایلی که این کودکان استفاده میکنند نباید متفاوت با دیگران باشد. این مورد از انگ زدن به کودک جلوگیری میکند. اپلیکیشنهای متعددی وجود دارد که کمککننده هستند. شاید این اپلیکیشنها به عنوان ابزار کلینیکی ساخته نشدهاند اما خیلی سریع ارزش خود را برای والدین و کودکان پیدا میکنند. میتوانید از گفتار درمانگر برای انتخاب ابزارهای مفید برای مشکلات گفتاری کودک کمک و مشورت بگیرید.
چطور متخصصان میتوانند اوتیسم واقعی را از دیجیتال بیبی تشخیص دهند؟
تشخیص افتراقی بین اوتیسم واقعی و حالت شبه اوتیسم ناشی از استفاده افراطی از وسایل دیجیتال (دیجیتال بیبی) یکی از چالشهای مهم متخصصان در سالهای اخیر بوده است. این تمایز نیازمند ارزیابی جامع و چندبعدی است که عوامل مختلفی در آن نقش دارند. اولین و مهمترین نکته، گرفتن تاریخچه دقیق از زمان شروع علائم و سابقه استفاده از دستگاههای دیجیتال است. در موارد دیجیتال بیبی، معمولاً علائم پس از قرار گرفتن طولانیمدت در معرض صفحات نمایش ظاهر میشوند، در حالی که در اوتیسم واقعی، نشانهها از همان سالهای اول زندگی و پیش از استفاده قابل توجه از فناوریهای دیجیتال قابل مشاهده هستند. یکی از کلیدیترین شاخصهای تشخیصی، پاسخ به مداخلات است. کودکانی که علائم شبه اوتیسم ناشی از استفاده دیجیتال دارند، معمولاً پس از کاهش زمان استفاده از صفحه نمایش و افزایش تعاملات اجتماعی واقعی، بهبود قابل توجهی در مهارتهای ارتباطی و اجتماعی نشان میدهند. این در حالی است که کودکان مبتلا به اوتیسم واقعی، اگرچه ممکن است از مداخلات بهره ببرند، اما پیشرفت آنها تدریجیتر و نیازمند برنامههای درمانی فشردهتر و طولانیمدتتر است. ارزیابی مهارتهای اجتماعی و ارتباطی در محیطهای طبیعی نیز میتواند اطلاعات ارزشمندی ارائه دهد. کودکان با دیجیتال بیبی اغلب در محیطهای بدون استرس و با انگیزههای مناسب، تواناییهای اجتماعی بهتری نسبت به کودکان مبتلا به اوتیسم نشان میدهند. آنها ممکن است در برخی موقعیتها بتوانند ارتباط چشمی برقرار کنند یا از زبان بدن مناسب استفاده نمایند، در حالی که این مهارتها در اوتیسم واقعی به صورت پایدارتری دچار اختلال هستند.
تستهای استاندارد شده تشخیص اوتیسم نیز میتوانند در این تشخیص افتراقی کمک کننده باشند، اما تفسیر نتایج باید با احتیاط صورت گیرد. بسیاری از کودکان با دیجیتال بیبی ممکن است در برخی از این آزمونها نمراتی مشابه کودکان اوتیستیک کسب کنند، اما الگوی کلی عملکرد آنها معمولاً متفاوت است. برای مثال، در حالی که هر دو گروه ممکن است در مهارتهای ارتباط اجتماعی مشکل داشته باشند، کودکان دیجیتال بیبی اغلب در حوزههای دیگر رشد مانند تواناییهای شناختی پایه یا مهارتهای حرکتی درشت، عملکرد بهتری نشان میدهند.
در نهایت، ارزیابی پاسخ به محرکهای اجتماعی میتواند نقطه تمایز مهمی باشد. کودکان دیجیتال بیبی معمولاً نسبت به تعاملات انسانی پاسخگو هستند و میتوانند در صورت ارائه انگیزههای مناسب، در فعالیتهای اجتماعی مشارکت کنند، در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم واقعی اغلب در درک و پاسخ به نشانههای اجتماعی اساسی مشکل پایدار دارند. این تمایزها اگرچه ظریف هستند، اما برای تشخیص دقیق و ارائه مداخلات مناسب حیاتی میباشند.
منابع:
aap.org
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
brainwave.watch/pseudo
سوالات متداول:
1-آیا تشخیص دیجیتال بیبی نیاز به تخصص دارد؟
خیر، رابط کاربری سادهای دارد اما توصیه میشود ابتدا با متخصصان ما مشورت کنید تا برنامه مناسب کودک شما انتخاب شود.
2-چه علائمی در کودکان مبتلا به اوتیسم دیجیتال دیده میشود؟
کودکانی که بیشازحد در معرض صفحات نمایش قرار دارند ممکن است علائمی مانند کاهش تماس چشمی، پاسخ ندادن به اسم خود، ناتوانی در اشاره کردن، تاخیر در گفتار، گوشهگیری، رفتارهای تکراری یا وابستگی بیشازحد به تصویر یا انیمیشن از خود نشان دهند.
2 دیدگاه
پسرم از صبح تا شب سرش توی گوشی بود و تلویزیون. نه بازی میکرد و نه حرف میزد. هر کلینیکی میبردیمش میگفتن اوتیسم داره ولی وقتی شروع به درمانش میکردن هیچ تاثیری نمیذاشت. وقتی به کلینیک دکتر صابر اومدیم دکتر تشخیص دادن که دیجیتال بیبی هست نه اوتیسم. با شروع جلسات کاردرمانی و گفتاردرمانی هم پسرم و هم ما یاد گرفتیم چطور زمان استفاده از صفحه نمایش رو کم کنیم. الان به جای گوشی بیشتر باهاش وقت میگذرونیم و به اشتباه مون پی بردیم.
ممنون از دقت دکتر صابر که اختلال بچه ما رو به طور دقیق تشخیص دادن و باعث شدن بهتر بشه
دخترم فقط با تبلت و گوشی اروم میشد و چون من سرکار میرفتم و میذاشتمش پیش مامانم اونم به خاطر این که ساکت بشه همش بهش گوشی میداد. متاسفانه دخترم دیجیتال بیبی شد و من اوایل خیلی ناراحت بودم وقتی به مرکز دکتر صابر اومدیم درمانگرا بهش یاد دادن چجوری بازی ها رو جایگزین گوشی و تبلت کنیم. بعد از گذشت چندین ماه بالاخره وابستگیش به گوشی و تبلت کمتر شد و الان خداروشکر بهتره