روش های متعددی برای درمان اختلال یادگیری مطرح شده اند که هر یک بر حیطه خاصی از مشکلات کودکان تاکید دارد. شناسایی و تشخیص صحیح بهتریثن روش درمانی در درمان کودکان با اختلال یادگیری نیازمند تخصص و ارزیابی دقیق کودک توسط دکتر اختلال یادگیری می باشد. مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر در زمینه درمان اختلالات یادگیری نظیر اختلال نوشتن، اختلال خواندن و ریاضیات به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. امکانات پیشرفته مرکز کاردرمانی اختلال یادگیری شامل اتاق تاریک بینایی، اتاق شنیداری، سنسوری روم و … موجب پیشرفت کودکان با اختلالات یادگیری و بهبود روند یادگیری آنان می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
راه های درمانی زیادی برای اختلال یادگیری وجود دارد. با توجه به ارزیابی های انجام شده، می توان مشکل زمینهای کودک را شناسایی نمود و متناسب با آن راهکارهای درمانی مناسب را اتخاذ نمود. در کتاب حاضر چندین راهکار درمانی ارائه شده است:
- روش چند حسی فرنالد
- روش ادراکی حرکتی کپارت
- روش یکپاچگی حسی آیرز
- روش دومن دلاكاتو
در روش چند حسی فرنالد، به کودکان داستان های خاصی که ویژه هر کدام از آنهاست گفته شده و آنقدر تکرار می شود که آن را خوب یاد بگیرند. بنابراین، دانش آموز دارای یک خزانه لغات انتخابی خواهد بود. در این روش کودکان لغت را می گویند. لغت نوشته شده را میبینند، روی آن با انگشت دست می کشند و آنرا ردیابی
می کنند، لغت را با استفاده از حافظه خود می نویسند، دوباره لغت را می بینند و آن را با صدای بلند برای معلم خود می خوانند. این روش، چهار مرحله را در یادگیری ایجاد می کند.
در روش درمان اختلال یادگیری ادراکی حرکتی، موضوع اصلی بر این نظر استوار است که رشد بهنجار ادراکی – حرکتی به کودک کمک می کند تا مفهوم با ثبات و قابل اعتمادی از جهانی که در آن به سر می برد به دست آورد. کودک بهنجار قادر است دنیای ادراکی – حرکتی استوارتری را در هنگام مواجهه با تکالیف درسی در سن ۶ سالگی ایجاد کند. در مقایسه با آن ها، کودکان دچار ناتوانی های یادگیری، دنیای ادراکی – حرکتی متزلزل و غیر قابل اتکایی دارند. این کودکان وقتی با امور نمادین روبرو می شوند به دلیل سوگیری ناقص به آنچه که کپارت آن را واقعیات جهان اطرافشان مینامد، به ویژه ابعاد مکان و زمان، با موانعی درگیر میشوند. برای فهم امور نمادین، کودک باید یاد بگیرد که مشاهدات دقیق تری را در مورد مکان و زمان انجام بدهد و آنها را با اشیاء و رخدادها مرتبط سازد. کودکان ناتوان در یادگیری، در سازماندهی کامل نظام های آمایش اطلاعاتی خود، در حدی که بتوانند از برنامه های تحصیلی استفاده کنند، ناتوان هستند و در نتیجه از نقطه نظر قوای حرکتی، ادراکی شناختی با اشکالاتی در سازماندهی مواجه می شوند. ناتوانی های ادراکی شامل نقایص موجود در هماهنگی بینایی – حرکتی، انحرافات بینایی، شنوایی و لامسه، ارتباطات فضایی و سایر متعلقات ادراکی می باشد. نظریه های ادراکی۔ حرکتی بیشترین تأکید در زمینه ی ناتوانی های یادگیری روی فعالیت های ادراکی- حرکتی بوده است. ادراک به عملیات روانشناختی برای کشف معنی یک احساس اطلاق می شود. ادراک، حرکات شنوایی، بینایی لامسه را سازماندهی، دارای ساختار و تعبیر و تفسیر می کند کودکانی که ناتوانی ادراکی دارند معمولاً برای تعبیر و تفسیر و پیدا کردن معنی محرکهای محیطشان دچار مشکل می شوند. از آنجا که اصطلاح «حرکت» به جابهجایی بدن اطلاق می شود، وجود ناتوانی در تحول حرکتی، می تواند باعث بروز مشکلات در یادگیری تکالیفی که به مهارت های حرکتی ظریف، هماهنگی دست – چشم و تعادل نیازمند هستند، گردد. این مشکلات می توانند حرکات را ضعیف کرده روی استفاده و کنترل ماهیچه ها اثر منفی بگذارند و یا توانند باعث ضعیف در هماهنگی عملکرد حرکتی و ادراکی شوند. انواع ناتوانی های ادراکی شامل موارد زیر می باشند که تمرینات هر دسته به تفصیل در کتاب حاضر مورد بررسی قرار گرفته اند:
– ناتوانی های افتراقی (بینایی، شنوایی، لامسه، جنبشی، حس پوستی و شکل – پس زمینه)
– مشکلات بندش (شنوایی، بینایی و ترکیب صداها)
– ناتوانی های بینایی- حرکتی (غلبه طرفی، جهت یابی، آگاهی از چپ – راست، هماهنگی بینایی- حرکتی)
– مشکلات سرعت ادراکی (بینایی – شنوایی)
– ناتوانیهای زنجیره سازی
– مشکلاتی در مورد وجوه ادراکی
– در جا ماندگی
در روش یکپارچگی حسی، این گونه بیان میشود که در این کودکان ممکن است اطلاعات حسی با دقت و به طور کافی پردازش نشود. این به نوبه خود بر کارایی عملکرد مغز تاثیر می گذارد چرا که عملکرد مناسب مغز به یکپارچگی خوب حواس بستگی دارد. بنابراین با هماهنگ کردن چشم و دست و کنترل حرکتی و ادراک بصری و فضایی و مسائل تعادلی المسی و توانایی بصری- حرکتی، و توانایی جهت گیری می توان گروهی از ناتوانی های نوشتن خواندن، هجی کردن، و اختلالات ریاضی را درمان کرد. هماهنگی حرکتی ظریف، مستقیماً به رشد و تکامل عضلات ظریف دست مربوط می شود که در انجام تکالیفی نظیر نوشتن، نخ کردن، سوار کردن مهره ها و پیچ ها و قیچی کردن، به کار برده می شود. انجام موفقیت آمیز همه ی این تکالیف موجب موفقیت در تحصیل و درمان اختلالات یادگیری میشود. به نظر میرسد هر چه کودکان در زمینه در یافت و پرداخت محرک های ورودی، کار آمدتر شوند در فهم و درک محیط و در نتیجه در بیان و توصیف خود تواناتر خواهند بود. در کتاب حاضر روش های درمانی براساس روش یکپاچگی حسی، به تفصیل مورد بحث قرار گرفتهاند.
روش اخری که در درمان اختلال یادگیری مورد بررسی قرار گرفته است روش دومن دلاكاتو است که نوعی روش سازماندهی مجدد اعصاب مرکزی می باشد. این روش توسط دلاكاتو برای ترمیم و اصلاح نارسایی های کودکان با نارسایی های یادگیری پیشنهاد شده است . وی معتقد است با این روش که مبتنی بر شناخت و سپس اصلاح فعالیت های حاصل از مغز و اعصاب می باشد می توان مشکل کودکان با نارسایی های یادگیری را که اغلب از نامنظمی سیستم اعصاب مرکزی ناشی می شود، مرتفع ساخت. رشد سیستم عصبی در افراد طبیعی که به تدریج ادامه می یابد، دارای نظم قابل پیش بینی است. در انسان، این رشد از مراحل پایین که از مشخصات حیوانات پستتر است شروع می شود و تا مراحل بالاتر که صرفاً مختص انسان است ادامه می یابد. اگر به دلایلی، مرحلهای از مراحل پیچیده رشد سیستم عصبی دچار وقفه شود، این تاخیر در مراحل بعدی رشد عصبی با فقدان فعالیت در مرحله رشد نیافته مشخص می گردد و ممکن است به صورت هایی همچون تأخیر در تکلم، لکنت زبان، نارساخوانی و … بروز نماید. روش های ترمیمی دلاكاتو در درمان اختلال یادگیری شامل تمرینات مختلف با تأکید بر خزیدن، چهار دست و پا رفتن، حركات تقاطعی دست و پا می باشد. وی معتقد است با برقراری نظم مجدد در سیستم اعصاب مرکزی و جبران مرحله رشد نیافته در آن، علائم مرضی نارسایی های ویژه در یادگیری نیز از میان
میرود و یادگیری فرایند طبیعی خود را باز می یابد.
مراحل درمان اختلال یادگیری به روش دومن دلاكاتو شامل موارد زیر می باشد:
- مرحله اول درمان دلاكاتو:
۱) خزیدن یک طرف ۵ دقیقه (حدود ۸۰ بار)
۲) الگوی مناسب خواب برای کودکان راست و چپ دست
۳) تمرین شنوایی
۴) تمرین بینایی
- مرحله دوم درمان و بازپروری دلاكاتو:
1) چهار دست و پا رفتن با الگوی تقاطعی
۲) تمرین شنوایی
۳) تمرین بینایی
- مرحله سوم درمان و بازپروری دلاکاتو:
۱) راه رفتن با الگوی تقاطعی
۲) تمرین شنوایی
۳) ترتیب بینایی
۴) هماهنگی عمومی
۵) جهت یابی
- مرحله چهارم: شامل باز پروری دلاکتو که درمان این مرحله شامل:
۱) برتری دست
۲) نوشتن
۳) پرتاب کردن
۴) برتری پا – برتری گوش – برتری چشمک