حس درونی( خود آگاهی)

حس درونی چیست؟

حسی درون بدن است که پاسخ های قاعده ای و ضروری عملکرد هایی چون میزان ضربان قلب ، تنفس، فشار خون، گرسنگی، تشنگی ، دما و احساس دفع ادرار را تشخیص می‌دهد.حس درونی که بر اساس بدن انسان شکل گرفته است، یک کمیت بسیار عالی برای میزان هوشیاری است و تصویر ذهنی ما را از اینکه این دنیا را چگونه درک می‌کنیم ترسیم میکند و جایگاه ما را در دنیا تعریف می نماید. نقش بسیار ضروری در سطح انگیزه ، هیجانات ، احساسات و آگاهی از خود بازی دارد. هنگامی که پیام‌های حس درونی انگیزه ما را بالا می‌برند، می‌توانیم با قدرت به کارهایمان ادامه دهیم. برای مثال،مراجعی که نسبت به میزان ضربان‌قلب و میزان فشار خون خود آگاهی داشته باشد می‌تواند قضاوت کند که در چه مواقعی آهسته گام بردارد و همچنین نیازمند برخی فعالیت هاست تا پاسخهای احشایی خود را کاهش دهد.

حس درونی یک حالت فیزیولوژیکی و روان شناختی بیدار شدن یا تحریک اندام های حسی تا نقطه ادراک است. این شامل فعال سازی سیستمی در مغز است که سیستم عصبی خود مختار و سیستم غدد درون ریز را میانجی گری می کند و منجر به افزایش ضربان قلب و فشار خون و وضعیتی از هوشیاری حسی، میل، تحرک و واکنش پذیری می شود. حس درونی در زمینه ادراک حسی به حالت بیداری، هوشیاری و پاسخ گویی به محرک ها اشاره دارد. حس درونی می تواند تحت تاثیر عواملی همچون خواب، تجربیات قبلی و ورودی حسی از محیط قرار گیرد. حس درونی ارتباط نزدیکی با توجه و تمرکز دارد و می تواند بر نحوه درک و تفسیر اطلاعات حسی ما تاثیر بگذارد. حس درونی به عنوان قوه پذیرش درونی در نظر گرفته می شود. حس درونی به ما کمک می کند تا سیگنال های بدن مان را که از درون خودمان می آیند، درک و تفسیر کنیم. به عنوان مثال حس درونی به ما این امکان را می دهد تا از اتفاقاتی همچون ضربان قلب یا هضم غذا گرفته تا سرخ شدن یا گرفتگی عضلات را حس کنیم. حس درونی در تنظیم هوشیاری، توجه و پردازش اطلاعات تاثیر گذار است. این عامل برای تحریک برخی رفتارها مانند تحرک، جستجوی تغذیه، واکنش جنگ یا گریز و فعالیت جنسی حیاتی است. این احساسات می توانند از بدنی به بدن دیگر متفاوت باشند. در حقیقت حس درونی ما نحوه ارتباط بدن مان با نیاز های فیزیکی و حالات عاطفی ماست. بسیار مهم است که به یاد داشته باشیم بدن های ما منحصر به فرد هستند به این معنی که سیگنال های منحصر به فردی ارسال می کنند و احساسات متفاوتی نسبت به یک موضوع نشان می دهند. تفاوت در سطح حس درونی پایه باعث می ‌شود افراد یا برون ‌گرا یا درون ‌گرا باشند به این معنی که سطح حس درونی پایه آن ها یکسان است، اما پاسخ به تحریک متفاوت است.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اهمیت حس درونی

بین حس درونی (خود آگاهی) و توانایی عملکردی انسان ارتباط ناگسستنی وجود دارد. سطح بهینه ای از خود آگاهی در افراد وجود دارد و خود آگاهی بسیار کم یا بسیار زیاد می تواند بر توانایی های عملکردی تاثیر منفی بگذارد. سطوح بالای خود آگاهی منجر به محدود شدن توجه می شود که در طی آن دامنه نشانه ها از محرک و محیط کاهش می یابد. تضادها در خلق و خوهای مختلف از تغییرات فردی در سیستم های مغزی یک فرد ناشی می شوند. کشف این که چه چیزی به بدن شما کمک می کند تا بیشترین خود آگاهی را داشته باشد، می تواند بسیار کمک کننده باشد. کودکانی که به ورودی ‌های حسی حساس هستند، ممکن است دچار سردرگمی شوند، در حالی که کودکانی که واکنش‌ های کمتری نشان می ‌دهند، ممکن است منفعل به نظر برسند یا دائماً به دنبال تحریک باشند. عوامل زیادی بر خود آگاهی تاثیر می گذارند از جمله خواب، احساسات بدن همچون گرسنگی یا بیماری، استرس، محیط یا حتی تجربیات گذشته. معلمان و والدین می توانند با شناسایی محرک ها، از کودکان حمایت کنند.

مثال هایی از خود آگاهی

اگر فردی نسبت به تب کردن خود آگاهی داشته باشد، او می بایست نسبت به این تب گوش به زنگ باشد و اقدامات ضروری را برای بهتر شدن حال خود انجام دهد. در بیشتر مواقع بیشتر ما نسبت به ورودی‌های حس درونی آگاه نیستیم، ورودی هایی مانند اینکه سرعت ضربان قلب ما چقدر است یا اینکه سرعت تنفس ما بدون روی دادن حادثه خاصی که آن را افزایش دهد، چقدر است، برای افرادی که نسبت به چنین چیزهایی که به طور غیر ارادی رخ می‌دهد حساس شده اند (مثل ضربان قلب و تنفس) افزایش تعداد آنها تولید اضطراب در فرد می‌گردد.

خود آگاهی اغلب با حالات عاطفی مرتبط است به طوری که خود آگاهی شدید می تواند تجربیات عاطفی مثبت و منفی را تشدید کند. تپش قلب در یک موقعیت استرس زا، افزایش حساسیت به نور و صدا در یک محیط پر سر و صدا و شلوغ، افزایش حس بویایی هنگام تجربه یک حس قوی، همگی نمونه هایی از چگونگی تاثیر خود آگاهی بر حواس ما هستند.

خود آگاهی ارتباط بسیار نزدیکی با پردازش حسی دارد. وقتی ما یک محرک حسی مانند صدای بلند یا بوی تند را تجربه می کنیم، می تواند مجموعه ای از پاسخ های فیزیولوژیکی را ایجاد کند که سطح خود آگاهی را افزایش می دهد. افزایش خود آگاهی می تواند تجربه حسی ما را تقویت کند. به طور مثال اگر از قبل احساس اضطراب دارید، ممکن است شما را بیشتر از زمانی که آرام هستید، غافل گیر کند.

مشکلات پردازش سیری و گرسنگی می تواند در نتیجه مشکلات تغذیه و بیماری های خوراکی باشد، کودکان نمی‌توانند زمان دفع ادرار خود را به درستی تشخیص داده و آن را بگویند، این مرحله تا زمانی که کنترل اسفنکترهای خود را در مراحل رشدی به دست نیاورده‌اند اتفاق نمی‌افتاد چرا که آنها نمی توانند احساس اینکه چه زمانی باید به دستشویی بروند را متوجه شوند.

اگر در مورد مهارت های پردازش حس درونی کودک خود فکر می کنید باید نسبت به مواد زیر آگاه باشید :

• آیا کودک در فاصله های منظمی احساس سیری یا گرسنگی می کند ؟
• آیا می داند چه زمانی تشنه است ؟
• هنگام افزایش ضربان قلب در طی ورزش و یا فعالیت های فیزیکی چه اقداماتی انجام میدهد ؟
• آیا بدون وجود آگاهی نفس می‌کشد ؟
• آیا درد های روانی دارد ؟

منابع:

kelly-mahler.com

cambridge.org

en.wikipedia.org

griffinot.com

plannedparenthood.org

سوالات متداول:

1.حس درونی چیست؟

حس درونی یک حالت فیزیولوژیکی و روان شناختی بیدار شدن یا تحریک اندام های حسی تا نقطه ادراک است. حس درونی در زمینه ادراک حسی به حالت بیداری، هوشیاری و پاسخ گویی به محرک ها اشاره دارد.

2.چه عواملی بر خود آگاهی تاثیر می گذارند؟

عوامل زیادی بر خود آگاهی تاثیر می گذارند از جمله خواب، احساسات بدن همچون گرسنگی یا بیماری، استرس، محیط یا حتی تجربیات گذشته.