تعریف توجه و تمرکز در کودکان مشکل است. می‌توان آن را به صورت تعلق صریح ذهن به یک موضوع- تکلیف خاص تعریف کرد. اجزاء توجه شامل توانایی نگهداری توجه بر روی یک محرک در یک بازة زمانی، توجه انتخابی به یک محرک خاص، تقسیم توجه بین دو یا چند محرک و انتقال توجه از یک محرک به محرک دیگر است. توجه پیش‌نیاز حافظه است. اگر به یک گزینه توجه نشود، نمی‌توان آن را یاد گرفت. مرکز درمان نقص توجه و بیش فعالی دکتر صابر در زمینه تشخیص نشانه های عدم تمرکز در کودکان و درمان تخصصی نقص توجه و تمرکز در کودکان به صورت تیمی با بهره گیری از دانش گفتاردرمانان، کاردرمانان و روانشناسان مرکز مشغول به فعالیت می باشد. انجام تست عدم تمرکز به صورت تست های کامپیوتری و دستی به تشخیص دقیق نقص توجه در کودکان کمک می نماید. همچنین استفاده از تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر اتاق توجه شنیداری، اتاق تاریک توجه بینایی و… در بهبود مشکلات توجهی کودکان موثر می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نشانه های عدم تمرکز
ظرفیت توجه محدود است و به همین دلیل انسان نمی‌تواند در آن واحد چندین فعالیت مجزا را به خوبی انجام دهد و در صورت ارائة چندین تکلیف همزمان، توجه به اضافه بار مواجه شده و فرد دچار نقص توجه شده و در اجرای تکالیف ناتوان می‌سازد (نجاتی، گروسی فرشی، عشایری و اقدسی، ۱۳۸۷) . مغز سالم می‌تواند با این مشکل مقابله کند به نحوی که صرفاً اطلاعات خاصی را پردازش نموده و سایر اطلاعات را روند پردازش حذف نماید. تالاموس نقش اساسی در هدف قرار دادن اطلاعات خاص دارد. مواردی از اختلال در کودکان، به دلیل نقص در تشخیص توجه نشان داده شده است. به عنوان مثال، در اختلال نقص توجه – بیش‌فعالی، کودک نمی‌تواند از بین محرکهای متعدد یک محرک خاص را هدف قرار داده و پردازش نماید و دائماً درگیر همة محرک‌ها می‌شود. در اختلال اوتیسم، تشخیص توجه به محرک مناسب و مرتبط با زمینه صورت نمی‌گیرد و یک محرک غیرضروری و کم‌اهمیت ظرفیت توجهی فرد را اشغال کرده و فرد را از توجه به سایر محرکهای زمینه‌ای بازمی‌دارد (لیوتی و همکاران، 200۶) .
توجه به عملکردهای اجرایی اشتراک‌های زیادی با یکدیگر دارند و گروهی بر این عقیده‌اند که افتراق بین این دو ساختگی است. ساختارهای مغزی متعددی در ابعاد مختلف توجه درگیرند. افتراق بین توجه و کارکردهای اجرایی را می‌توان در ساختارهای مغزی درگیر در آن‌ها جستجو کرد. کارکردهای اجرایی به مجموعه عملکردهای قشر خلفی خارجی پیش پیشانی گفته می‌شود (نجاتی، صالحی نژاد و نیچه، 20۱۸) ولی ساختارهای درگیر در توجه پراکنده در کل مغز هستند. قطعة پس سری در توجه دیداری، قطعه‌های پس‌سری- آهیانه‌ای در توجه دیداری- فضایی و قطعة گیجگاهی (فاصله نواحی زبان آن) در توجه به محرکهای شنیداری نقش دارد. هماهنگی این ساختارها توسط مغز کمربندی قدامی، قشر پیشانی و ساختارهای زیر قشری (هسته‌های قاعده‌ای و تالاموس) صورت می‌گیرد (سیمرود کلیکمن، 200۹، برای مطالعه بیشتر صالحی نژاد، نژادی و حسین‌پور فرد، ۱۳۹۷ را ببینید).
توجه تواناییای است که به طور گسترده‌ای مستعد آسیب است. بسیاری از کودکان و نوجوانان با آسیب مغزی شدید در مراحل اولیة بهبود، مشکلات مهمی در توجه نشان می‌دهند. به ویژه برای کودکانی با صدمات شدید سر، ما مشکلات توجه به عنوان بهبود ادامه می‌یابد. کودکان با اختلالات صرعی و کودکان دارای اختلال ژنتیکی نیز مشکلات توجه را نشان می‌دهند.
برای تست نقص توجه کودکان چهار روش عمده وجود دارد:
- مصاحبة ساختاریافته با والدین.
- مقیاس‌های درجه‌بندی رفتاری معلم و والدین؛ کودک در مقیاس در شدت و فراوانی علائمی از قبیل توجه، بازداری، زمان واکنش و تنوع ساخت پاسخ‌ها با همسالان مقایسه می‌شود.
- مقیاس‌های قلم- کاغذی؛ با ارائه تکالیف نیازمند توجه تقسیم شده، پایدار، انتخاب و انتقالی عملکردهای توجهی کودک مستقیماً مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
- ارزیابی‌های رایانه‌ای، که با ارائة تکالیف توجهی برای هر یک از اجزاء توجه کارایی کودک را به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
