بیش حسی شنوایی در کودکان اوتیسم

بیش حسی شنوایی در اوتیسم یکی از علائم رایج می باشد. حساسیت بیش از حد به صدا هایی مثل صدای شرشر آب یا صدای هواگش و یا حساسیت نسبت به صدای موتور ماشین در این کودکان دیده می شود. بیش حسی شنوایی در کودکان اوتیسم موجب به هم ریختگی عصبی کودک و رفتار های تکانشی در او می شود. کودک اوتیسم برای رهایی از حساسیت گوش به صدا شروع به انجام رفتار های کلیشه ای مانند چرخش به دور خود یا چرخاندن اشیاء می شود. مرکز اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات درمانی روز دنیا در زمینه درمان اوتیسم در حیطه رفع حساسیت به صدا در کودکان اوتیسم به طراحی اتاق پردازش شنیداری پرداخته است در این اتاق کودک اوتیسم به صورت تدریجی با محرک های شنیداری مواجه شده و بیش حسی شنوایی و کم حسی شنوایی در او تعدیل می گردد.

بیش حسی شنوایی در کودکان اوتیسم یا حساسیت بیش از حد به صدا

سر و صداهای ناگهانی و مختلف کودک اوتیسم را به شدت آشفته می کند . این حساسیت به صدا همیشه باعث واکنش‌های تند کودک اوتیسم مانند پرتاب اشیاء یا زدن بچه ها می شود. این حساسیت بیش از حد به صدا برای کودکان این طیف غیرمعمول نیست، زیرا آنها در قبال بعضی از محرک ها واکنش بیش از اندازه و نسبت به بعضی دیگر واکنشی کمتر از حد معمول نشان می‌دهند. تحقیقات اخیر نشان داده است که کودکان اوتیستیک ممکن است یک صدای بلند را نشنیده بگیرند در حالی که صدای مچاله کردن یک کیسه زباله منجر به واکنشی ناهنجار شود و بیش حسی شنوایی ایجاد کند.

در طیف وسیعی از حوزه‌ های حسی از جمله پردازش شنوایی، افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است بیش‌ واکنشی یا کم‌ واکنشی نشان دهند. گزارش شده است که حساسیت بیش از حد به عنوان مشکلی که زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می ‌دهد، بیشتر از کم ‌واکنشی درک می ‌شود. مغز و سیستم عصبی به عنوان یک کنترل‌ کننده در نظر گرفته می شود که اطلاعات را از حواس دریافت می ‌کند، تصمیم می‌ گیرد چه چیزی مهم است و نحوه واکنش را انتخاب می ‌کند. اگر مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستید، ممکن است اطلاعات حسی را متفاوت پردازش کنید. ممکن است نتوانید مناظر یا صدا های نامربوط را فیلتر کنید. یا ممکن است برخی صدا ها، نور ها، بو ها یا بافت ‌ها را به شدت حواس ‌پرت ‌کننده یا ناراحت ‌کننده بیابید. تفاوت‌ های پردازش شنوایی در افراد مبتلا به اوتیسم در مورد درک حسی و پردازش محرک‌ های شنیداری مشاهده شده است. تفاوت‌ های ادراکی از جمله درک برتر زیر و بم صدا، شناسایی برتر نت ‌های موسیقی و پردازش محلی برتر محرک ‌های شنیداری در افراد اوتیسم در مقایسه با بزرگسالان عادی یافت شده است. مشخص شده است که افراد اوتیستیک دارای پردازش کلی دست ‌نخورده محرک ‌های شنیداری و تداخل کلی کاهش‌ یافته هستند، به این معنی که آن ها محرک‌ های شنیداری را در سطح نت موسیقی بهتر از پردازش یک ملودی پردازش می‌ کنند. علاوه بر توانایی ‌های تقویت ‌شده و سطوح مختلف پردازش، مشخص شده است که افراد اوتیستیک در مورد پردازش شنوایی نیز مشکلاتی دارند. در واقع، حساسیت بیش از حد شنوایی اغلب یک شاخص کلیدی اوتیسم است. حساسیت بیش از حد به محرک ‌های شنیداری در جمعیت مبتلا به اوتیسم تشدید می ‌شود و منجر به واکنش‌ های مبتنی بر حس مانند پوشاندن گوش ‌ها، گریه کردن یا فرار می ‌شود. به طور گسترده ‌ای شناخته شده است که یکی از ویژگی ‌های بارز افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، بروز رفتار های نا متناسب در پاسخ به محرک‌ های صوتی است. این پدیده اغلب به صورت هایپرآکوزیس، میسوفونیا و فونوفوبیا، در میان سایر ویژگی ‌ها، ظاهر می ‌شود. حساسیت بیش از حد شنوایی مشاهده شده در بیماران مبتلا به اختلال اوتیسم فاقد توضیح پاتوفیزیولوژیک قطعی است. برخی گمان می ‌کنند که حساسیت ‌های حسی ممکن است برخی رفتار های رایج در کودکان مبتلا به اوتیسم را تحریک کند، مانند غذا خوردن بسیار سخت‌ گیرانه یا فرار کردن.

علت حساسیت گوش به صدا چیست

دلیل حساسیت گوش به صدا در کودکان اوتیسم، عدم توانایی این کودکان برای نظم بخشیدن به داده های حسی و تفکیک محرک ها و پردازش آنهاست که به بیش حسی شنوایی معروف است. بورا فین و همکارانش در بوستون عقیده جالب توجهی را در باب علت بروز اوتیسم ارائه داده اند. (در حیوانات رفتار اوتیستیک می‌تواند به دلیل فقدان اطلاعات باشد، اما در کودکان اوتیستیک این رفتارها می‌تواند نتیجه عدم پردازش داده های حسی باشد. چنین کودکانی از سنین پایین به این سندروم مبتلا می‌شوند و در نتیجه فاقد تجارب ادراکی لازم برای ایجاد درک عمیق تر، گیرایی مفاهیم و یادگیری زبان هستند. این حساسیت بیش از حد به صدا با مشکل از پیش بررسی شده دیگری که بیانگر ناتوانی این کودکان در پذیرش محرک‌های همزمان و پردازش تک تک محرک‌های بصری یا شنیداری مرکب است، تشدید می‌شود.

فرد اوتیسم در صورت درمان حساسیت نسبت به صدا به عنوان یک بزرگ سال قادر خواهد بود تمام صداها را در یک فرودگاه شلوغ حذف کند و به مطالعه بپردازد، اما شاید هنوز قادر نباشد که صدای محیط را نادیده بگیرد و با تلفن صحبت کند.

 

مشکلات کودکان اوتیسم با حساسیت نسبت به صدا

مجموعه عوامل بیش حسی شنوایی و کم حسی شنوایی در یک کودک اوتیستیک منجر به بروز حرکات خود انگیخته مانند چرخش، ضربه به خود، یا فرار به دنیای درونی خویش به منظور فیلتر کردن محرک‌های بیرونی می شود. در غیر این صورت وجود محرک‌های همزمان در محیط برانگیختگی، قشقرق، فریاد و دیگر رفتارهای غیر معمول می‌شود. با وجود حساسیت به صدا،رفتارهای خود انگیخته موجب آرام شدن سیستم اعصاب مرکزی تعریف شده می‌شود. بعضی از دانشمندان معتقدند که کودکان اوتیستیک دارای سیستم عصبی بیش فعال هستند، در حالی که کودکان بیش‌فعال سیستم عصبی کند و آرامی دارند. یک کودک اوتیستیک خود را تحریک می‌کند تا آرام شود و کودک بیش‌فعال با فعالیت بیش از اندازه قصد فعال کردن سیستم عصبی منفعل خود را دارد.

بعضی از مربیان از حساسیت به صدا در کودکان سوء استفاده و از آن به عنوان عاملی برای تنبیه استفاده می‌کنند. این حساسیت فراوان به صدا در بزرگسالان مبتلا به اوتیسم هم دیده می‌شود. حتی ممکن است صداهای بلند ناگهانی مثل ترمز ماشین باعث یکه خوردن فرد شود. و اضطراب شدیدی در او به وجود ‌آورد. صداهای بلند و طنین دار مانند صدای موتور سیکلت برای فرد اوتیسم عذاب آورند.

درمان های توانبخشی نظیر اتاق پردازش شنیداری و اتاق سنسوری روم در رفع حساسیت نسبت به صدا در کودکان اوتیسم بسیار موثر می باشد و می تواند مشکلات بیش حسی شنوایی را تعدیل نماید.

راهکارهای عملی برای کاهش حساسیت شنوایی در کودکان اوتیسم

1. ایجاد محیط شنیداری ایمن

فضاهای آرام طراحی کنید: یک گوشه آرام در خانه با مبلمان نرم و عایق صوتی ایجاد نمایید

از پرده‌های ضخیم و فرش استفاده کنید تا انعکاس صدا کاهش یابد

محدود کردن منابع صوتی مزاحم: مانند خاموش کردن تلویزیون پس از استفاده

2. استفاده از ابزارهای کمک‌شنیداری

هدفون‌های حذف نویز: با مشورت کارشناس، هدفون‌های مخصوص انتخاب کنید

گوش‌گیرهای مناسب: انواع سیلیکونی یا فومی با اندازه کودک

دستگاه‌های تولید نویز سفید: برای پوشش صداهای ناگهانی

3. برنامه‌ریزی حسی پیشگیرانه

جدول زمانی فعالیت‌های پرسر و صدا: کودک را برای موقعیت‌های پرصدا آماده کنید

استفاده از تایمر بصری: برای نشان دادن مدت زمان باقی‌مانده در محیط پرسر و صدا

آماده‌سازی پیش از رویداد: توضیح اتفاقات پیش‌رو با تصاویر یا داستان‌های اجتماعی

4. تمرینات یکپارچگی حسی (تحت نظارت کاردرمانگر)

درمان تدریجی با صداها: شروع با صداهای آرام و افزایش تدریجی حجم صدا

بازی‌های شنیداری کنترل‌شده: مانند تشخیص منبع صدا یا دنبال کردن ریتم

فعالیت‌های سنگین جسمی: برای تنظیم سیستم عصبی قبل از مواجهه با صداها

5. راهکارهای رفتاری-شناختی

سیستم پاداش: برای تحمل تدریجی صداهای غیرمنتظره

کلمات رمز امن: ایجاد یک کلمه خاص که کودک با گفتن آن بتواند موقعیت را ترک کند

تکنیک‌های تنفسی: آموزش تنفس عمیق هنگام مواجهه با صداهای ناخوشایند

6. تغییرات محیط آموزشی

صندلی دور از منابع صوتی: مانند دور از درب کلاس یا سیستم تهویه

اجازه استفاده از وسایل کمک‌شنیداری در مدرسه

زمان‌های استراحت شنیداری بین کلاس‌ها

7. رژیم غذایی و مکمل‌ها (با نظارت پزشک)

کاهش محرک‌ها: مانند کافئین یا مواد غذایی حساسیت‌زا

مکمل‌های منیزیم: که ممکن است به کاهش حساسیت عصبی کمک کند

تأمین کافی امگا3: برای سلامت سیستم عصبی

وسایل کمک‌شنیداری برای کودکان اوتیسم

1-هدفون‌های حذف نویز (Noise-Canceling)

2-گوش‌گیرهای سیلیکونی نرم

3-گوش‌گیرهای فومی یکبارمصرف

4-گوش‌گیرهای سفارشی قالب‌گیری شده

5-دستگاه‌های تولید نویز سفید

6-هدفون‌های حساسیت‌زدایی (Desensitization)

7-سیستم‌های FM شخصی

8-گوش‌گیرهای ریتمیک (ضربان‌دار)

9-هدفون‌های Bone Conduction

10-گوش‌گیرهای هوشمند با فیلتر فرکانسی

 

منابع:

pmc.ncbi.nlm.nih.gov

aparkforautism.org

rsdjournal.org

سوالات متداول:

1-چگونه می‌توان کودک اوتیستیک را به استفاده از این وسایل عادت داد؟

با زمان‌بندی کوتاه شروع کنید (مثلاً 5 دقیقه در روز) و به تدریج افزایش دهید. می‌توانید از سیستم پاداش و بازی استفاده کنید.

2-چگونه گوش‌گیرهای سیلیکونی را تمیز و ضدعفونی کنیم؟

با آب ولرم و صابون ملایم شسته و کاملاً خشک کنید. از الکل استفاده نکنید چون ممکن است مواد سیلیکونی را خراب کند.