بازی درمانی کوتاه مدت ساختاری برای کودک بیش فعال

اختلال بیش فعالی و نقص توجه یکی از موارد بحث انگیز اختلالات دوره کودکی است. انواع متعددی از درمان‌ها سعی در مهار کردن این شرایط داشته اند که با موفقیت های محدودی همراه بوده اند. بازی درمانی در بیش فعالی، از فنون موفقیت‌آمیزی بوده است که علاوه بر آموزش فنون اداره زندگی به کودک او را درگیر فرآیند می کند. مشکلات شناختی و رفتاری دوران کودکی که به عنوان اختلالات توجه، تکانشگری و بیش فعالی طبقه ‌بندی شده برای بازی درمانگر چالش ایجاد می‌کند. این مشکلات شامل فقدان توجه ، تحریک مفرط ، بیش فعالی ، تکانشگری ، تحریک ‌پذیری و ناتوانی در به تاخیر انداختن ارضاء نیاز می باشد. این شرایط به لحاظ تشخیصی، اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه،  شناخته می‌شود که یکی از پیچیده ترین اختلالات دوران کودکی است. مرکز بازی درمانی در بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر یکی از مراکز مهم در حیطه بازی درمانی برای کودکان بیش فعال و رفتاردرمانی بیش فعالی می باشد که توسط متخصصین مجرب مرکز به ارائه خدمات بازی درمانی به کودکان بیش فعال می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بازی درمانی در کودکان بیش فعال

مشکلات رفتاری و بی قراری های کوکان بیش فعال بر تعاملات کودک در محیط خود تاثیر می گذارد و منجر به ناتوانی برخورد با نیازهای موقعیتی متناسب با سن می‌شود. کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه ، معمولاً مشکلات رفتاری را در منزل ، مدرسه و در اجتماع خودشان نشان می‌دهند. تعامل با همسالان ، پیشرفت تحصیلی و در مجموع، سازگاری کودک را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه اغلب برای والدین و معلمین خود اسرار آمیز هستند. رفتار پراکنده و غیر قابل پیش بینی آنها، فشار روانی مضاعفی را ایجاد می‌کند که منجر به عقاید غیرمنطقی می شود که اینها مشکلات انگیزشی و رغبتی هستند نه توانایی‌ها  با منشا فیزیکی. متخصصین بازی درمانی در بیش فعالی و نقص توجه با بررسی دقیق شرایط کودکان و استفاده از تکنیک های رفتار درمانی بیش فعالی در جلسات بازی درمانی به شکل گیری رفتارهای سالم و بهبود ارتباط کودک کمک می نمایند. بازی درمانی در کودکان بیش فعال یکی از درمان های اساسی و مفید برای این کودکان محسوب می شود.

مشکلات رفتاری و رفتار درمانی در بیش فعالی

اکثر کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه از لحاظ عاطفی نیز بی ثبات هستند، بدین معنی که به طور ناگهانی خلقشان تغییر می کند. بازی درمانی برای بیش فعالی در ابراز صحیح احساسات کودکان و بهبود به هم ریختگی عاطفی کودک موثر می باشد.

والدین اظهار می‌کنند که کودکشان چگونه به سرعت از خوب به بد و مجددا به خوب تغییر می‌یابد . بنابراین کودکانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی هستند، به نظر می رسد که علاوه بر داشتن مشکلات رفتاری، بسیار حساس بوده و به آسانی برآشفته می‌شوند. زندگی این کودکان آسان نیست و تا ۵ سالگی و شروع رفتن به مدرسه، احتمالاً بیش از هم سن و سالانش مورد تنبیه و حتی طرد قرار می گیرد و در هنگام شروع مدرسه، مشکلات نیز بروز می‌کنند و معلمان ممکن است از عدم ناتوانی آنها در آرام نشستن در کلاس و یادگیری درس انتقاد کنند.

اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه به طور قابل ملاحظه‌ای به شخصیت بارز کودک و مهارت‌های شناختی او  آسیب می زند. نقص در مهارت ها، منجر به بازخورد منفی در حوزه‌های مختلف محیطی آنها می شود.

برای مثال، کودک ممکن است احساس کند که هرگز هیچ کاری را درست انجام نمی دهد نارضایتی خانواده را ناشی از بروز رفتارهای منفی احساس می‌کند و ارتباطات مثبت یک طرفه را تجربه می کند، حال آنکه برای جبران موقعیت احساس درماندگی  می کند.

نقص مهارت ها منجر به سال ها رنج بردن از بازخورد منفی و فقدان تقویت مثبت و به طور همزمان ناتوانی در بر آورده نمودن خواسته های منطقی خانواده ها، دوستان و معلمین می شود. در نتیجه کودک در زندگی آسیب می بیند. متخصص بازی درمان کودکان بیش فعال باید به نشانگان اصلی این اختلال و اثر ثانویه ای که بر کودک و اعضای خانواده دارند بپردازند .

بسیاری از متخصصین از جمله : پزشکان، روانشناسان، مربیان، مددکاران اجتماعی، آسیب شناسان گفتاری و متخصص بازی درمانی کودکان بیش فعال با کودکان بیش فعال همراه با نقص توجه روبرو هستند.

سال‌های زیادی بود که هر یک از متخصصین به طور مجزا کار می کردند و تعاریف و عقاید خودشان را برای ارزیابی و مداخله گسترش می دادند. این رویکرد چند وجهی مستلزم آموزش والدین در ارتباط با واقعیت های مربوط به اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه و پیش آگاهی دادن در حد امکان، آموزش والدین به طور هفتگی، ارجاع به پزشک در صورت لزوم، مداخله در کلاس، آموزش مهارت‌های اجتماعی و بازی درمانی انفرادی است.

این رویکردها به کودک کمک می‌کند تا کنترل اختلال و ایجاد مهارت های مقابله با این مشکلات را در دست خود بگیرند. در این رویکرد کوتاه مدت سازمان یافته، والدین کودک، همکاردرمانگر می‌شوند و هنگام اتمام مداخله کوتاه مدت قادر به ادامه درمان هستند. به دلایل گوناگون، این امر همیشه امکان پذیر نیست. والدین باید به خاطر اهمیت مشارکتشان آموزش ببینند. زمانی که کودک ارجاع داده می‌شود، درمانگر غالباً با مشکلات پیچیده‌ای مواجه می‌شود که با مسائل مختلف اجتماعی و غیر اجتماعی درآمیخته است.

درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه

درمان بر مولفه های اصلی اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه یعنی توجه یعنی (فراخنای توجه کوتاه، تقریباً یک سوم همسالان) بیش فعالی (بی قراری، آرام نگرفتن، مشکل در یک جا نشستن (و تکانشگری (عمل قبل از تفکر، توانایی برنامه ریزی ضعیف و تحمل ناکامی پایین و…) متمرکز است.

اهداف درمان و ایجاد اعتماد به نفس در کودک در حوزه های خاصی از کمبود، افزایش توانایی آنها در تمرکز بر تکالیف، تشویق آنها بر نشان دادن خود کنترلی و آموزش به آنها برای در نظر گرفتن پیامد ها قبل از عمل کردن، متمرکز است. بازی درمانی از درمان های اساسی در حیطه اختلال بیش فعالی و نقص توجه است.

نتیجه:

بازی درمانی کوتاه‌مدت ساختاری به عنوان یک روش موثر و غیردارویی در مدیریت علائم بیش‌فعالی (ADHD) در کودکان شناخته شده است. این روش با ایجاد یک محیط کنترل‌شده و هدفمند، به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های خودکنترلی، تمرکز و تعامل اجتماعی را بهبود بخشند. دکتر صابر، با تجربه و تخصص خود در زمینه اختلالات عصبی-رشدی، از بازی درمانی به عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع خود استفاده می‌کند. او تاکید دارد که این روش نه تنها باعث کاهش علائم بیش‌فعالی می‌شود، بلکه به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر بیان کنند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند. با توجه به نتایج مثبت بازی درمانی کوتاه‌مدت ساختاری، این روش می‌تواند به عنوان یک ابزار مکمل در کنار سایر درمان‌ها مانند داروها، رفتاردرمانی و تغییرات رژیم غذایی مورد استفاده قرار گیرد. دکتر صابر معتقد است که ترکیب این روش‌ها با رویکردی شخصی‌سازی شده، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به ADHD و خانواده‌های آن‌ها کمک کند. در نهایت، بازی درمانی نه تنها یک روش درمانی، بلکه فرصتی برای لذت بردن و رشد کودکان در محیطی امن و حمایت‌گر است.

سوالات متدول:

1-آیا بازی درمانی کوتاه‌مدت ساختاری برای کودکان خجالتی نیز مفید است؟
بله، این روش به کودکان خجالتی کمک می‌کند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهند و راحت‌تر با دیگران تعامل کنند. دکتر صابر از بازی‌های گروهی کوچک برای تشویق کودکان خجالتی استفاده می‌کند.

2-چگونه دکتر صابر از بازی درمانی در روند درمانی خود استفاده می‌کند؟
دکتر صابر با ارزیابی دقیق نیازهای هر کودک، بازی‌های مناسب را انتخاب می‌کند و آن‌ها را در جلسات درمانی و همچنین به عنوان تکلیف خانگی به خانواده‌ها پیشنهاد می‌دهد. او بر این باور است که بازی درمانی باید بخشی از یک برنامه درمانی جامع باشد.