کودکان مبتلا به اوتیسم مشکلات متعددی در برقراری ارتباطات اجتماعی دارند، اما مطالعات اخیر نشان می دهد آن ها در حیطه حافظه و یادآوری هم مشکل دارند. همچنین محققان به این نتیجه رسیدند کودکان سن مدرسه مبتلا به اوتیسم در مقایسه با سایر هم سن و سالان خود، در مدیریت وظایف حافظه، مشکل بیشتری دارند. آن ها غالبا به سختی چهره ها را به یاد می آوردند و همچنین در یاد آوری کلمات و برخی دیگر از اطلاعات نیز با مشکل مواجه اند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با ارائه بهترین خدمات در حیطه اوتیسم و حافظه کودکان، کاردرمانی ذهنی اوتیسم، روش های تقویت حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، به این کودکان کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
ارتباط اوتیسم و حافظه کودکان
حافظه افراد دارای اختلال اوتیسم و روش های درمان اوتیسم به خصوص کاردرمانی ذهنی اوتیسم به طور وسیعی مورد مطالعه قرار گرفته است. این مطالعات توسط تحقیقات اولیه که اوتیسم را به یاد زدودگی پیوند داد، شروع شده است. این مقایسه توسط تحقیقات کالبدشناسی اعصاب حمایت شده است به خاطر شهرت اخیر تئوری آمیگدال اوتیسم، علاقه تازه ای را به خود جلب کرده است. شباهت ها و مقایسه های مطرح شده در سطح عصب شناختی قابل بحث است. بیماران مبتلا به یاد زدودگی به صورت بارز سه الگوی اختلال را نشان می دهند: حافظه فوری و کوتاه مدت سالم و نقص در حافظه بلندمدت، کاهش اثر تقدم در مقابل اثر تأخر طبیعی و منحنی یادگیری ثابت. اثر تقدم یعنی یادآوری بهتر اطلاعات مقدم که به دلیل انتقال اطلاعات به حافظه بلندمدت است و اثر تأخر مربوط به یادآوری اطلاعات پایانی به دلیل قرارگیری در حافظه کوتاه مدت است. این فرض مطرح شده که الگوی مشابهی در اختلال اوتیسم نیز وجود دارد.
علائم نقص در حافظه کودکان اوتیسم
در پاراگراف های آغازین مقاله اثرگذار کانر که در آن اختلال اوتیسم توصیف شده بود، حافظه فوق العاده بالای کودکان مطرح شده بود. مخصوصاً در مورد توانایی بالای آن ها در از بر خواندن لیست های طولانی موضوعات یا مطالب. محققان تجربی این مشاهدات را تأیید کرده اند. کودکان دارای اختلال اوتیسم در تکرار زنجیره کلمات و حافظه دیداری مانند گروه کنترل (از نظر سن عقلی) عمل می کنند. نکته دیگر مقایسه (شباهت) اوتیسم – یادزدودگی در اثر تقدم و تأخر است. در یادگیری کلمات، اثر تقدم نسبت به اثر تأخر در اختلال اوتیسم ضعیف تر است. این الگو از ویژگی های افراد مبتلا به یاد زدودگی به شمار می آید. حتی اگر در یادگیری از جملاتی استفاده شود که قسمت ابتدایی آن معنادار و قسمت بعدی آن بی معنی است، کودکان دارای اختلال اوتیسم تحت این شرایط نیز اثر تأخر قوی و اثر تقدم ضعیف نشان می دهند. چرا که اثر تأخر صرفاً به ساز و کارهای شنیداری متکی است، در حالی که یادآوری قسمت اول یک لیست مستلزم پردازش و رمزگردانی بعدی است. اثر تقدم کمتر رشد یافته در اختلال اوتیسم ممکن است به خاطر آسیب های سازمان دهی و رمز گردانی ثانویه باشد تا نقایص حافظه موضوعی. برتری در یادآوری موارد معنی دار نسبت به بی معنی که معمولاً در افراد عادی دیده می شود، در افراد دارای اختلال اوتیسم وجود ندارد. یعنی افراد دارای اختلال اوتیسم از نشانه های معنایی و نحوی که به دیگران در یادآوری مطالب کمک می کند، استفاده نمی کنند. به عنوان مثال، در کودکان دارای اختلال اوتیسم میزان یادآوری جمله های معنادار و جمله های بی معنی یکسان است. مطالعات اخیر درباره روش های درمان اوتیسم نشان دادند که کودکان دارای اختلال اوتیسم در استفاده از نشانه های معنایی در یادآوری ناتوان نیستند، اما به نظر می رسد در عمل نمی توانند از این توانایی استفاده کنند و از این راهبرد به صورت خودکار استفاده نمی کنند. با این وجود گروهی دیگر از محققین این نتایج را به دست نیاوردند و نشان دادند که کودکان دارای اختلال اوتیسم جملات معنی دار را بهتر از لیست کلمات بی معنی به یاد می آوردند، اگرچه به نظر می رسد کودکان دارای اختلال اوتیسم در یادآوری از معانی استفاده می کنند، به طور قابل توجهی از گروه کنترل، عقب ماندگان ذهنی و کودکان معمولی، عملکرد ضعیف تری دارند. مطالعات دیگر کاردرمانی ذهنی اوتیسم این الگو را تکرار کردند و نشان دادند که یادآوری لیست کلمات مرتبط و غیر مرتبط در افراد دارای اختلال اوتیسم یکسان است. در حالی که حافظه آن ها در مورد مواد بامعنا نسبت به گروه کنترل کارآمدی کمتری دارد.
نقص در حافظه کاری و اوتیسم
گروهی از محققین نشان داده اند که در اختلال اوتیسم نقص در حافظه کاری دیده می شود. حافظه کاری به عنوان توانایی حفظ اطلاعات در یک بازه زمانی برای هدایت پردازش های شناختی تعریف می شود و توسط قطعه پیشانی هدایت می شود. یک مطالعه اولیه درمان اوتیسم نشان داد که آزمودنی های دارای اختلال اوتیسم به طور معنا داری در مقایسه با گروه کنترل در تكالیف حافظه کاری آسیب دیده اند؛ اما در حافظه بازشناسی کوتاه مدت و بلندمدت، یادآوری نشانه ها یا توانایی یادگیری موارد جدید آسیبی ندارند. مطالعات جدید کمتر این نتایج را گزارش کرده اند. در یک تحقیق که توسط راسل و همکاران انجام شد افراد دارای اختلال اوتیسم و عقب ماندگی ذهنی نسبت به گروه همتا تفاوتی در حافظه کاری – کلامی نشان ندادند. مرور شواهد بیان می کند که اختلال اوتیسم یک اختلال اولیه (نخستین) در حافظه بلندمدت نیست. به نظر می رسد مشکل در مرحله رمزگردانی و سازماندهی است که به وسیله کاردرمانی ذهنی اوتیسم درمان می شود. اضافه بار باعث می شود که تکالیف حافظه خاص برای افراد دارای اختلال اوتیسم دشوار باشد. علاوه بر این، بستگان درجه یک کودکان دارای اختلال اوتیسم نیز نقص معنی داری در حافظه کوتاه مدت و کاری نشان داده اند.
میزان یادگیری کودکان اوتیسم
حافظه به نوع یادگیری نیز بستگی دارد، هر چند در یادگیری صریح و ضمنی کلمات، عملکرد کودکان با تحول طبیعی از کودکان دارای اختلال اوتیسم بهتر است، ولیکن نقص کودکان دارای اختلال اوتیسم در یادگیری ضمنی بیشتر است که توسط کاردرمانی ذهنی اوتیسم درمان می شود. بر این اساس در آموزش کودکان دارای اختلال اوتیسم پیشنهاد شده است از روش های یادگیری صریح بیشتر استفاده شود. همچنین یادگیری توالی حرکتی صریح نیز بیش از توالی حرکتی ضمنی در کودکان دارای اختلال اوتیسم دچار نقص شده است. با این وجود، در کودکان دارای اختلال اوتیسم نقص در حافظه حرکتی می تواند علت نقص در مهارت های حرکتی باشد.
کارکرد های اجرایی در کودکان اوتیسم
کارکرد های اجرایی مجموعه ای از فرایند هایی است که زمینه ساز رفتار های هدفمند خود نظارتی از قبیل توجه، برنامه ریزی، انعطاف پذیری شناختی و کنترل مهاری است. على رغم اتفاق نظر کلی در مورد مؤلفه های کارکرد اجرایی، در اکثر تقسیم بندی ها توانایی های شناختی، کنترل مهاری، حافظه فعال و انعطاف پذیری شناختی را به عنوان زیر مؤلفه های محوری کار کرد اجرایی در نظر می گیرند. شواهد متعددی در خصوص نقص عملکرد های اجرایی در اختلال اوتیسم وجود دارد که با کاردرمانی ذهنی اوتیسم درمان می شود. در جاماندگی رفتاری و تداوم در انجام فعالیتی که مناسب موقعیت نیست از علائم اختلال در عملکرد های اجرایی است. مهارت هایی غیر از عملکرد های اجرایی مثل زبان و هوش، ممکن است در نقایص عملکرد های اجرایی نقش داشته باشد. در یک مطالعه، یکسری از آزمون های عملکرد های اجرایی به کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا و گروه کنترل که کودکان دارای اختلال های زبانی بودند ارائه شد. تنها تفاوت مشاهده شده. خطا های در جاماندگی بیشتر در آزمون مرتب کردن کارت های ویسکانسین در گروه دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا بود که وقتی هوش کلامی به طور آماری کنترل می شد، از بین می رفت. علاوه بر این تفاوت های مهمی بین ضریب هوشی و عملکرد های اجرایی در افراد دارای اختلال اوتیسم گزارش شده است. در نهایت واضح است که نقایص عملکرد های اجرایی مختص اختلال اوتیسم نیستند و در بسیاری از اختلال های دیگر مثل اختلال نقص توجه – بیش فعالی، اختلال وسواس فکری – عملی، اختلال لكنت رشدی و افسردگی گزارش شده است.
