بهترین مرکز کاردرمانی برای پارکینسون زیر نظر دکتر صابر، دکتر توانبخشی پارکینسون به درمان توانبخشی بیماران می پردازد. کلینیک کاردرمانی در بیماران پارکینسون در تهران با در اختیار داشتن نیرو های متخصص در زمینه توانبخشی پارکینسون به درمان بیماران پارکینسون می پردازد، کاردرمانی جسمی در پارکینسون، کاردرمانی دست در پارکینسون و کاردرمانی تعادلی پارکینسون از بخش های مرتبط با درمان پارکینسون می باشد. از دیگر خدمات مرکز کاردرمانی پارکینسون کاردرمانی در منزل برای بیماران پارکینسون، مرکز درمان پارکینسون دکتر صابر به ارائه خدمات گفتار درمانی پارکینسون در منزل نیز می پردازد.
پارکینسون درمان دارد؟
یکی از سوالات رایج بیماران پارکینسون از پزشک متخصص این نکته می باشد که آیا پارکینسون درمان دارد؟ در جواب به این پرسش باید بیان کرد درمان های مختلفی برای بیماری پارکینسون مطرح شده است که هر یک در زمان و میزان مناسب خود تاثیر پذیر می باشند. اما با توجه به سیر پیشرونده بیماری پارکینسون هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد. در مورد درمان های پارکینسون می توان به استفاده از داروهای مشابه دوپامین برای جبران کاهش این ماده شیمیایی در مغز بیمار اشاره کرد که تاثیر خوبی بر کاهش علائم بیماران مخصوصا میزان لرزش بیمار دارند. در این میان می توان به الدوپا اشاره کرد که سطح دوپامین را در مغز تعدیل می کند. درمان های دیگر که در شرایط خاص مورد استفاده قرار می گیرند درمان جراحی می باشد که به تشخیص پزشک انجام می شود. یک درمان موثر و مهم برای بیماران پارکینسون که بهتر است از همان زمان های ابتدایی بروز علائم آغاز شود تا بتوان روند بیماری را کند نموده و عوارض آن را کاهش دهد، درمان توانبخشی می باشد. توانبخشی بیماران پارکینسون شامل کاردرمانی و گفتاردرمانی تخصصی می باشد. تمرینات کاردرمانی جسمی تعادلی و ذهنی برای بهبود روند تفکر و حافظه بیمار در کنار گفتار درمانی در حیطه بلع و گفتار، به بیماران کمک می کند تا با حداکثر توانایی های خود روند زندگی عادی خود را طی کنند.
مشکلات بیماران پارکینسون
مشکلات اصلی راه رفتن و تعادل که در بیمار مبتلا به پارکینسون تجربه شده شامل:
- درنگ در هنگام شروع که منجر به مشکل بودن مرحله ابتدایی برای شروع راه رفتن است.
- کشیدن پا بیمار پارکینسون هنگام راه رفتن که طول گام را کوتاه می کند.
- کندی، به همراه کاهش قابل توجه سرعت هنگام راه رفتن.
- شتابزدگی، که بالا رفتن سرعت در طول زمان منجر به توقف سخت و مشکل می شود.
- مشکلات بیمار پارکینسون هنگام تغییر مسیر و چرخش.
- انجماد، هنگام گام برداشتن پا.
- بی ثباتی پوسچرال، نقص در تعادل و کاهش تحمل در واکنش به افزایش خطر افتادن.
- دیسکنزیا، نوشتن غیر ارادی به دلیل عوارض جانبی ناخواسته داروها
- ترمور لرزش، نقص در کیفیت و روان بودن حرکات در حالت استراحت و شروع حرکات، اغلب دست ها را بیشتر از پاها درگیر می کند.
تحقیقات گسترده ای در حمایت از اثر کاردرمانی پارکینسون روی بهبود مشکلات تحرک و راه رفتن در افراد مبتلا به پارکینسون انجام شده است.
کاردرمانی برای بیماران پارکینسون
همه مهارتهای حرکتی که توسط فرد به خوبی یاد گرفته شدهاند ممکن است زمانی که بیان یک توانایی خاص مورد نیاز باشد، دچار توقف شود. هستههای قاعدهایی (که سوخت آنها از دوپامین تامین میشود) همراه با سایر مناطق مغزی، کنترل انتخاب مهارت حرکتی مورد نیاز و فعالسازی آن از طریق یک فرآیند مضاعف را برای مجوز دادن به مهارت عملکردی مطلوب، توالی حرکتی و انجام فعالیت در اختیار دارند.
برای مثال، به یک جابهجایی کوچک در منزلتان فکر کنید. که شامل اراده برای انجام حرکاتی چون بلند شدن از حالت نشسته، راه رفتن مستقیم به جلو، چرخیدن به گوشهها و پایین و بالا رفتن از پلهها میشود. هر یک از این اعمال توسط طرح حرکتی مجزا اداره میشوند. پردازش به کارانداختن این فعالیتها و تغییر هموار از یک طرح یا مهارت حرکتی به طرح و مهارتی دیگر نیاز به عملکرد کلید مانند دوپامین دارد. آمادهسازی شروع، تعیین توالی و زمان درست برای شروع فعالیتهایی که به خوبی توسط فرد آموزش دیده شده، همه و همه توسط هستههای قاعدهایی سازماندهی میشود. هستههای قاعدهایی است که اجازه میدهد توجهی آگاهانه بر روی ” کاری که مشغول انجام دادن آن هستیم ” داشته باشیم و شناخت مناسبی را از حرکات خود داشته باشیم؛ برای مثال، راه رفتن یا چرخیدن در داخل رختخواب یا انجام فعالتی خودکار بدون تكيه اساسي بر روی توجه فعال.
برای افراد سالم انجام همزمان پنج فعالیت یا بیشتر بدون تکیه بر توجه آگاهانه، امری دور از ذهن نیست. در مغزهای طبیعی، یک فاز کوتاه پیش از شروع فعالیت حرکتی وجود دارد ( به مدت 200/1 ثانیه) که در طی آن فعالیت از پیش آموخته شده ویژه آن یا توالی حرکتی مورد نیاز برای انجام صحیح آن قبل از اقدام کردن به آنها، آمادهسازی میشود. این اتفاق به طور عمده در گروهی از ساختارهای مغزی رخ میدهد که به طور عمده به منطقه هستههای قاعدهایی مرتبط است، از جمله مرحله پیش از شروع حرکت، حسی حرکتی و نواحی مکمل حرکتی که در قشر مغز جای گرفتهاند. مجموعهایی از مدارهای عصبی شکل تحریک مهاری یا “شتاب دهنده” و “ترمز مانند”، مکانیزمهای بازخورد، وجود دارد که با سرعت و در سطح ناخودآگاه عمل میکند. مرحلهی پیش عملیاتی عملکرد روان و هموار را تضمین میکند، به همراه آن تنظیم مناسب و قابل قبول درجهبندی فعالیت یا کاری را که اکنون به صورت یک فعالیت آموخته شده محسوب میشود، صورت میدهد. بسته به نیروی مورد نیاز و شرایط انجام عمل، انتخاب مخصوص یک دوک عضلانی به همراه گروه عضلانی ویژهای ممکن است برای مشارکت کردن در یک عملکرد مورد استفاده قرار گیرد. این مورد اجازه میدهد تا به درجات مختلفی از نیرو در طول عملکرد نیمه خودکار مهارتهای حرکتی یا در طی فعالیت دسترسی داشته باشیم.
در بیماری پارکینسون، عملکرد نادرست هستههای قاعدهایی مربوط به عدم دسترسی به هستههای قاعدهایی است که سبب مشکلاتی سازمان یافته، همراه با کاهش توانایی انتخاب خودکار، برنامهریزی، آمادهسازی، توالی و اجرا صحیح عملکرد مورد نظر، توالی مهارتهای حرکتی و حرکت میشود.
تغییرات عصبی شیمیایی در بیماری پارکینسون به نظر میرسد که سبب کاهش توانایی یادگیری شود و همچنین دریافت مفاهیم جدید و فرآیندهای جدید با پیشرفت بیماری پارکینسون مشکل میشود. اختلال در فرآیندهای اساسی که در بالا شرح داده شد میتواند شبیه “شکست خلبان خودکار هواپیما” تلقی شود. آنچه که در بیماران پارکینسون نمایان است، کاهش بیان فکر و حرکت، افزایش خطاها ( میزان آنها) و قواعد تخریب شدهای در انجام حرکات ارادی، که منجر به کاهش جریانهای حرکتی ساخته شده در طول انجام فعالیتهای حرکتی توسط بیماران پارکینسون میشود.
اصول درمان برای بیماران پارکینسون
دانش کنونی دربارهی نقش هستههای قاعدهای و عدم عملکرد صحیح آنها که در بیماران پارکینسون دیده میشود، بنیاد و اساسی را برای بکارگیری از راهبردهای درمانی شناختی و حسی در بیماریهای خاص فراهم میکند. افزایش دانش در مورد مغز و ماهیت بیماری پارکینسون از این مداخلات حمایت میکند و اقدامات بیشتر و برای تولیدات کاربردی و سطح بالایی از مستندات همچنان در جریان است.
برای داشتن یک کاردرمانی پارکینسون صحیح با افراد دارای پارکینسون بایستی سه کلید اصولی درک شود و در تمام طول مراحل درمان تا حد امکان گنجانده شود:
- توجه آگاهانه برای انجام مهارتهای حرکتی آموخته شده و توالی حرکتی انجام شده خودکار قبل ازشروع حمله پارکینسون مورد نیاز است. با استفاده از سطح بالایی از منابع توجه، بایستی در حین انجام یک فعالیت جدید استفاده شود که این مورد باعث میشود فعالیتهای فیزیکی توسط مکانیزمهای کنترل شده اداره شوند، که به طور موثر سبب دخالت کمتر مغز میشوند. استفاده از توجه متمرکز به نظر میرسد برای کاهش وابستگی به سیستمهای غیرکارامد موثر باشد، و افراد دارای بیماری پارکینسون را قادر میسازد تا کنترل مستقیمتری بر روی عملکردهای حرکتی داشته باشند.
- نسبت به ارزش تمرینهای چندگانه به جای یک کار چندگانه آگاهی داشته باشید. فعالیتهای چندگانه اجازه میدهد تا برنامههای حرکتی که به خوبی آموزش دیده شده به بهترین نحو اجرا شوند. این امر در واقع بسیار پیچیده است و بسیار وابسته به عملکرد صحیح هستههای قاعدهای در سیستم خلبان خودکار مغز است. یکی از مشخصههای متضاد پارکینسون قابل انعطاف بودن در برابر اثرات بسیاری از فعالیتهایی است که خواهان کمترین وابستگی به توجه و خاصیت خودکار بودن فعالیت است. برای مثال، در حالت ایستاده و حرف زدن، تعادل را تحت تاثیر قرار دهید یا حالت و وضعیت وی را بهم بزنید. مشکلات بلع قرص، خوردن و نوشیدن بهتر است به دلیل خطر افتادن یا مشکلات بلع، در حالت نشسته انجام شود.
آزمایش کوچکی توسط کانین و همکاران انجام شد که تمرینات چندگانه و همزمان را دارای ارزش علمی و پایدار برای بیماران سطح خفیف تا متوسط قلمداد میکند و این تمارين را پیشنهاد میدهد.احتی و حسی رها شدن از این نشانه ها به
٣. او را به استفاده از نشانههای شناختی و حسی رها شدن از این نشانهها به وسیلهی عملکرد حرکتی و ایدههای موجود، تشویق کنید. نشانهها در زمان واقعی اتفاق میافتد و عملکرد یک مکانیسم جبرانی است که با استفاده از مدارهای سطح بالاتر مغزی، دسترسی با وجود کمبود دوپامین عمل میکند. در طی دورهای از زمان (چندین سال در بسیاری از موارد) اثر روش انتخاب شده ممکن است کاهش پیدا کند. اگر چنان چه این اتفاق افتاد، فاز دیگری از آزمایش مورد نیاز خواهد بود و معمولاً از * مختلفی از تحریکات و نشانهها استفاده میگردد.
راهبردهای شناختی و تجربه حسی به نظر میرسد از مسیرهای جایگزین برای رسیدن به یک هدف استفاده کند. مکانیسم دقیقی که هنگام استفاده از روش جایگزین استفاده میکنیم همچنان ناشناخته باقی مانده است. اعتقاد بر این است که هدایت پیامهای عصبی از مناطق غیر پاتولوژیک مغزی هدایت میشود که همه آنها با هم ممکن است از هستههای قاعدهای عبور نکنند و از مدارهای عصبی از سطوح بالاتری از مغز استفاده شود مانند مسیرهایی که برای پاسخهای حفظ بقا و پاسخهایی در سطح واکنش خودکار وجود دارد. تجارب بالینی و سطح بالایی از اصول دانش این نظر را دارند که استفاده از راهبردهای شناختی و توجه حسی میتواند بسیار مفید باشد و میتوانید بسیار ارزان و ساده از آن استفاده کنید. از اینرو این موارد منابع مداخلهای بسیار ارزشمندی را برای کاردرمانگران فراهم میکنند که طی آن میتوانند افرادی با بیماری پارکینسون را مدیریت کنند همچنین گاهی اوقات ممکن است راهکارهایی یافت شود که بسیار برای افرادی که با فردی دارای پارکینسون سر و کار دارند، مفید است.
راهبردهای شناختی و تجربه حسی به نظر استفاده کند. مکانیسم دقیقی که هنگام این مانده است. اعتقاد بر این است که هدایت به حسی به نظر می رسد از مسیرهای جایگزین برای رسیدن به یک هدف که هنگام استفاده از روش جایگزین استفاده می کنیم همچنان ناشناخته باقی که هدایت پیامهای عصبی از مناطق غیر پاتولوژیک مغزی هدایت میشود که همه آنها با هم ممکن است از هستههای قاع استفاده شود مانند مسیرهایی که برای پاسخهایمان هستههای قاعده ایی عبور نکنند و از مدارهای عصبی از سطوح بالاتری از مغز تجارب بالینی و سطح بالایی از اصول دانش این نظرهایی که برای پاسخهای حفظ بقا و پاسخهایی در سطح واکنش خودکار وجود دارد.
و بالاتر از اصول دانش این نظر را دارند که استفاده از راهبردهای شناختی و توجه حسی میتواند بسیار مفید باشد و می توانید بسیار ارزان و ساده از آن استفاده کنید. از آن.. . . و بسیار ارزشمندی را برای کاردرمانگران فراهم میکنند که طی آن می توانند افرادی با بیماری پارکینسون با مدیریت کنند همچنین گاهی اوقات ممکن است راهکارهایی یافت شود که بسیار برای افرادی که با فردی دارای پارکینسون سر و کار دارند، مفید است.
در این قسمت مطالبی به کاردرمانگران توصیه شده است تا تحرک را در بیمار پارکینسون افزایش دهند:
- ترکیبی از تکنیک های نشانی ای درونی و بیرونی را باید در محیط فرد مبتلا امتحان کنید.
- تکنیک های نشانی ای مناسب که شناسایی شده، باید با خانواده و یا مراقبان در محیط شخص مبتلا تمرین شود و در موردش تبادل نظر شود.
کاردرمانگر ها باید فرد مبتلا به پارکینسون را تشویق کنند تا:
- تمرکز روی راه رفتن را تمرین کند از هر صحبت غیر ضروری در طول حرکت اجتناب کند.
- وقتی صحبت می کند توقف کند و چیز جامدی را بگیرد مثل یک دیوار یا چراغ برق، به منظور کمک به تعادل در حال صحبت کردن و ایستادن.
- روی گام پایش هنگام رفتن به گوشه یا چرخش برای نشستن تمرکز کند.
- قبل از تغییر جهت توقف کند، اگر این کار مشکل است. برای مثال رفتن از راهرو به داخل اتاق.
- راه رفتن در قوسی که تغییر جهت در یک ناحیه وسیع اتفاق بیفتد. این امن تر از یک چرخش ناگهانی است.
- بهینه سازی ثبات به صورت ایستادن با پاهایی که به اندازه عرض شانه باز شده و یک پا کمی از پای دیگر هنگام راه رفتن و بالا رفتن جلوتر باشد.
ملاحظات کاردرمانی در پارکینسون
- استفاده از کمکهای راه رفتن را بازنگری مانیتور کنند تا از شایستگی آنها مطمئن شوند و از افزایش خطر افتادن جلوگیری کنند.
- نیاز به ریل های نرده اضافی، ریلهای مارپیچی برای گوشه پله ها و ریل های (grab )، در پله ها یا در توالت را ارزیابی کند و اگر در مورد نیاز است،نصب آنها را بدون تاخیر ترتیب دهد.
- استفاده از ریل پایین راهرو ها برای عمل به عنوان یک نشانه بینایی و افزایش اثر در نظر داشته باشند (حتی اگر بی ثباتی یک مشکل نباشد.)
- نیاز به روشنایی اضافه را ارزیابی کنند، برای مثال چراغ شب خودکار، نور لمسی در تخت، و یا روشنایی خوب روی پله ها.
- بهبود جریان راه رفتن به وسیله کاهش تعدادی از موانع، شامل قالیچه ها و پادری ها، چینش دوباره مبلمان، و اگر امکان دارد به حداقل رساندن رنگ ها و بافت های متضاد روی کف.
- نیاز به نصب بالابر به جای پله ارزیابی شود (ازطریق ارزیابی ناتوانی و استطاعت مالی)،یا استفاده از آسانسور باید تحرک و جابجایی وخیم تر باشد.
کاردرمانی تعادلی در پارکینسون
سقوط برای بیماران پارکینسون عادی است، و بیشتر در مراحل انتهایی پیشرفت بیماری پارکینسون اتفاق میافتد. نقایص اصلی که به افتادن کمک میکنند شامل پوسچر بی ثبات، نقص در تعادل و کاهش واکنش ها نسبت به افتادن میباشند، اختلال در درک بینایی فضایی نیز ممکن است در بعضی از مراجعان موثر باشد. وقفه یا اختلال هنگام راه رفتن نیز میتواند منجر به افتادن شود. تمرکز روی فعالیت راه رفتن امن به طور خاص برای بیماران پارکینسون اهمیت دارد.در کاردرمانی تعادلی برای پارکینسون استفاده از ابزارهای جابجایی هرچند سبب راه رفتن میشود اما ادامه داشتن تعادل را مختل می کند. در کاردرمانی تعادلی پارکینسون به بیمار توصیه می شود این کارها را معمولا در پوزیشن ایستاده انجام دهند، مخصوصاً اگر از یک دست برای کمک به حفظ تعادل در هنگام راه رفتن استفاده کنند، مثلا هنگام شستن چیزی،چهارپایه های قابل نشستن ممکن است مفید باشد و خطر افتادن را در طول اجرای فعالیت کاهش دهد. داروی القا کننده دیسکنزیا می تواند مخصوصاً روی امنیت حرکات در طول فاز روشن اثر بگذارد.
دیسکینتیک ممکن است توسط رسم نمودار پیش بینی شود بدین منظور باید مدت زمان و با دوز داروی ضد پارکینسونی برای چند روز تا حداکثر دوز را به طور منظم تعیین کنند، یا الگوهای دوفازی که پدیدار می شود را رسم کنند. برنامه ریزی برای مقابله با دیسکینتیک، توجه به پوزیشنهای مفید مثل نشسته یا خوابیده، یا انجام فعالیت هایی مثل رقص یا راه رفتن است. همچنین، اجتناب از حرکت شدید شناخته شده تا حد امکان مورد توجه قرار گیرد. اگر افتادن اجتناب ناپذیر باشد،داشتن یک برنامه ریزی فعال برای واکنش به افتادن و ابزاری برای کمک میتواند سختی و زمان سپری شده در کف زمین را کاهش دهد. در کاردرمانی جسمی پارکینسون استفاده از یک وسیله هشدار دهنده مناسب مثل یک سوت، زنگ هشدار دهنده افتادن، تلفن همراه، یا سیستم هشدار هم در طول روز و هم شبانه باید تشویق شود. تجهیزات بررسی دستی، مثل بالابر متحرک یا بالا برنده مناسب به منظور بالا بردن کسی از کف زمین نیز ممکن است توسط کاردرمانی جسمی در پارکینسون فراهم شده باشد. در محل آموزش و تمرین همراه با افتادن و برخاستن از کف زمین استفاده از تکنیک های نشانه ای یا کارت های نشانه ای باید لزوما داده شود.
کاردرمانی تعادلی در بیماران پارکینسون
کمکی برای کار درمانگر تعادلی است تا خطر افتادن را در افراد مبتلا به پارکینسون کاهش دهند و توصیه شده است که:
- تمام توجه و تمرکز را روی راه رفتن باید بگذارد.
- هنگام انجام آیتم ها، استراتژی های تناوبی و یا تجهیزات باید شناسایی شود، مثل استفاده از جیب، کیف شانه ای مورب، کمربند های بدنی، یا کیف های خاص در هنگام راه رفتن.
- استفاده از چهارپایه و صندلی امن باید به عنوان ملزومات توسط کاردرمان تعادلی پارکینسون در نظر گرفته شود تا از ایستادن در طول فعالیت ها جلوگیری کند.
- استفاده از ریل های برقی باید به صورت آزمایشی و با دقت باشد، ( trolley ) های کوتاه ممکن است باعث تشدید خم شدن شود. ( trolley ) هایی با سبک سکوی بلند ممکن است مفید باشند، ولی ممکن است تمایل به افزایش سرعت راه رفتن تا جایی که باعث شتاب زدگی شود را تشدید کنند.
- زمان فاز دیسکینتیک مربوط به استفاده از داروها است و حرکات، کارها یا پوزیشن هایی که کمک به کاهش یا تشدید می کنند، حرکات غیر ارادی شناسایی شده همگی باید ثبت شود.
- توصیه کنید که باید روتین های تطابقی فعالیت های قراردادی در طول فاز دیسکینتیک فراهم شود.
- با یک افزایش سرعت اندک و همراه با ضربان منظم قلب راه بروید هنگامی که ممکن است دیسکینتیک راه رفتن را بهبود بخشد و احتمال افتادن کاهش یابد.
- وسایل مناسب بالابرنده هشدار دهنده در هنگام افتادن باید شناسایی شده باشد و بدون تاخیر فراهم شود.
- یک راه مناسب و امن برای بلند شدن از کف باید شناسایی شود و توسط کاردرمانی جسمی پارکینسون تمرین شود و در مکانی آزمایش شود و هر وسیله مورد نیاز بدون تاخیر فراهم شود.
جابجایی ها در کاردرمانی پارکینسون
جا به جایی از حالت نشسته به ایستاده از صندلی، توالت و کنار تخت معمولا در بیماران پارکینسون سخت است و اغلب نیاز به کمک فیزیکی در هنگام برخاستن است. به طور عمومی، المنتهای اختصاصی حرکت نیاز به بلند شدن از حالت نشسته برای اجرا است، ولی این سفارش اشتباه، گاهی اوقات منجر به افتادن های متوالی می شود. قبل از اینکه بیمار پارکینسون برخاستن را کاملا مدیریت کنند. استفاده از نشانه های زبانی با کلمات مناسب ممکن است سودمند باشد. خانواده مراقبان ممکن است احساس فقدان سرعت در هنگام انجام جابجایی ها کنند و ممکن است بخواهند تا کمک فیزیکی به مراجع کنند. آنها باید توسط متخصص توانبخشی پارکینسون دوباره توصیه شوند و به طور مناسب آموزش ببینند. استفاده از این رویکرد، ممکن است مراقب آن را برای دادن نشانه های زبانی به جای کمک فیزیکی توانا کند. به طور متناوب یا به علاوه استفاده از یک کارت نشانه می تواند خیلی سریع به کمک استراتژی حرکتی بیاید اگر به طور منظم یک فضای بینایی برای نشستن وجود داشته باشد. در پایین مثالی از یک کارت نشانه ای برای خواندن آرام یا حذف صدا به وسیله بیماران به پارکینسون یا صدای کم به وسیله مراقبان، برای کمک به بلند شدن از حالت نشسته آورده شده است. روشی برای برخاستن از یک صندلی دسته دار:
- اندام تحتانی خود را به جلوی صندلی حرکت دهید.
- کف پا را روی زمین قرار دهید، نزدیک به صندلی کنید و کمی از هم جدا کنید.
- دست ها در پوزیشن آماده فشار روی دسته صندلی قرار دهید.
- به جلو خم شوید، بینی جلوتر از انگشتان پا باشد و…
- پاها و دستها را به پایین فشار دهید….1و2 و 3 بلند شوید.
اگر شروع یک فعالیت مشکل باشد، تمرین ذهنی انجام عمل بدون اشکال و درگیر شدن چند حس ممکن درطول تصور متعاقباً به اجرای فعالیت کمک می کند. برای مثال یادآوری دقیق خاطره بلند شدن آسان از صندلی، از مدارهای عصبی اولیه یکسانی برای اجرای فعال آن فعالیت خاص استفاده خواهد کرد. در زیر مثالی از کارت نشانه همراه با دستورالعمل برای مراقبان آورده شده که با صدای بلند خوانده تا به شخص مبتلا به پارکینسون کمک کند از حالت نشسته بلند شود.
هنگامی که حس درگیر است، چگونه از یک صندلی ه دسته دار بلند شود:
- ابتدا، حرکت به سمت جلوی صندلی را تصور کنید.
- سپس، پاهایی که نزدیک به صندلی قرار گرفته و به آرامی از هم جدا می شود راتصورکنید.
- دست ها آماده برای فشار به دسته صندلی باشد.
- سپس احساس به پایین فشار دادن پاها و دست ها، و بلند شدن آسان و به پوزیشن ایستاده درآمدن را تصور کنید.
بعد از داشتن اجرای مختصر ازطریق عمل در ذهنتان… حالا آماده شوید برای عمل واقعی و 1 و 2 و 3 و بلند شوید ( یا از دیگر عبارات مناسب استفاده کنید.)
نیاز به تجهیزات برای جابجایی ها باید به طور شخصی توسط دکتر پارکینسون ارزیابی شوند و اگر مورد نیاز است در طول زمان، مورد آزمایش قرار گیرند. حذف کمک برای انجام، چالش بیشتری را در جابجایی ها می طلبد، برای مثال به وسیله تهیه بالابر صندلی یا دسته صندلی بالابر تاشو، یا به وسیله جایگزینی حمام با دوش در دسترس، باید برای اطمینان از امنیت جابجایی و کاهش فشار بر روی مراقبان یا مراقب مورد بررسی قرار گیرند.
برای کمک به درمانگر ها است تا جابجایی ها را در بیماران مبتلا به پارکینسون افزایش دهند. توصیه شده که:
- استراتژی های نشانه ای مناسب که شناخته شدهاند، تمرین شود و به طور مداوم به وسیله همه افراد خانواده یا مراقبان که کمک کننده جابجایی ها هستند، استفاده شود.
- استراتژی های نشانه ای مختلف استفاده شود که برای جابجایی های مختلف در محیط های مختلف مورد نیاز است.
- آماده سازی برای فعالیت به وسیله استفاده از تمرین ذهنی یا تصور حرکتی مورد توجه قرار گیرد که ممکن است در افرادی که مشکلات شروع عمل از حالت نشسته به ایستاده را دارند، مفید باشد.
- برای اطمینان از مناسب بودن ارتفاع سطح جابجایی، تجهیزات لازم توسط کاردرمان باید فراهم شود.
- هنگام بلند شدن از صندلی بدون دست ها ، چرخش 90 درجه به سمت جلو مد نظر است و باید به یک دست اجازه داده شود که در پشت صندلی قرار گیرد و حمایت ارائه دهد و کمک به بلند شدن کند.
- از توالت به شکل ایستاده باید اجتناب شود چون میتواند مشکلات را تشدید کنند. به همراه نشانه های حرکتی، شکل هایی که به کف یا کشو یا به دیوار ثابت شدهاند، ممکن است به صورت تناوبی استفاده شود.
- نیاز برای ثابت کردن ریل های ( grab ) به وسیله توالت و حمام / دوش باید مورد ارزیابی قرار گیرد و تجهیزات مورد نیاز بدون تاخیر نصب شود.
- اگر حمام یا دوش در سقف حمام واقع است، تجهیزات برای جلوگیری از افتادن به پایین حمام مثل یک تخته دوش پهن یا استحمام کننده گرداننده، باید مورد ارزیابی قرار گیرد و اگر مورد نیاز است بدون تاخیر فراهم شود.
- بالا برنده های مکانیکی حمام باید برای کسی که ارجح است یا به آن برای حمام نیاز دارد مورد توجه قرار گیرد.
- اگر یک دوش زاویه دار همراه با یک سینی مورد استفاده قرار گرفته، نظارت در حالی که پله ای بر لب دوش قرار دارد باید در نظر گرفته شود، به علاوه ریل های به دیوار چسبیده و صندلی دوش امن برای امنیت و بهینه سازی باید در نظر گرفته شود.
- اگر وان به دوش جایگزین شده، سطح دسترسی دوش با صندلی امن در یک ارتفاع مناسب (شاید به همراه دسته صندلی که ضمیمه شده)، و ریل های دستی، باید در صورت نیاز فراهم شود. در صورت لزوم درهایی با نیمه ارتفاع حمام، مراقب آن را برای کمک به شخصی که در حمام است، توانا می کند. این می تواند مبتنی بر ارزیابی ناتوانی و امکانات مالی فراهم شود.
جابه جایی در تخت با کمک توانبخشی در پارکینسون
تحرک داخل تخت اغلب در بیماران پارکینسون ناقص است و ممکن است گاهی اوقات قبل از تشخیص پارکینسون تجربه شود. دفعات زیاد ادرار در شب (شب ادراری) یا به هم ریختن ریتم مثانه، علت نیاز مکرر برای تخلیه مثانه در طول شب است که معمولا در بیماران مبتلا به پارکینسون این تجربه شده است. برای کسانی که به تنهایی زندگی می کنند، مشکلات تحرک داخل تخت شدیدی ممکن است پیش بیاید تا یک جابجایی داخل تخت داشته باشند، زیاد داریم در حالی که برای افرادی که با نیاز مکرر به کمک در شب هستند ممکن است علت استرس غیرقابل تحمل روی پدر و مادر یا مراقبان، همین موضوع باشد. افراد مبتلا به پارکینسون تمایل به رفتن به سراسر تشک در هنگام چرخش در داخل تخت دارند و در نتیجه ممکن است نیاز به فضای بیشتر از حد معمول داشته باشند. اگرچه یک تخت خواب عمود شونده یا بالابر تشک می تواند گاهی اوقات مفید باشد، مشکلات تحرک در داخل تخت باعث سختی و سفتی تنه و متعاقباً مشکلات غلت زدن گردد. مشکلاتی از این قبیل اغلب در توانبخشی پارکینسون در ادامه استفاده از این تجهیزات پدید می آید. افراد اغلب یافته اند که توجه به کشوی پایین تخت، یک تشک با افزایش ارتفاع تنها برای سر هایشان است و کمکی به آنها هنگام تلاش برای نشستن نمی کند. تکنیک هایی برای حرکت رو به جلوی سر در تخت، مثل پل زدن، باید در نظر گرفته شود. تجهیزات کلیدی انتخابی، و شکستن فعالیت های متحرک در تخت به چند مرحله، ممکن است تحرک شب را افزایش دهد.
کمکی برای کار درمانگر ها است تا تحرک و جابجایی های داخل تخت را در افراد مبتلا به پارکینسون افزایش دهند. توصیه شده است که آنها :
- روشهای حرکتی برای چرخش کلی را آموزش دهند برای تنظیم وضعیت در تخت، و برای خارج شدن از تخت برای مثال آموزش یک توالی حرکتی ارگونومیکی که برای افراد مبتلا به کمر درد خفیف استفاده شود. برنامه تحرک داخل تخت: زانو را خم کنید ، سر را بچرخانید، وقتی رسیدید بچرخید، و سپس از تخت خارج شوید. برای نشستن پاها را روی لبه تخت رها کنید و فشار دهید. پل زدن را آموزش دهید. هنگامی که به پشت خوابیده، زانوها خم شده و ران ها از تشک بالا می آید، سپس فاصله کوتاهی را قبل از پایین آمدن دوباره رانها به صورت یک طرفه حرکت می کند، در توانبخشی پارکینسون به شخص مبتلا به پارکینسون چگونگی استفاده تناوبی از حرکت 3 بخش اصلی بدن را آموزش دهید. برای حرکت در سرتاسر تشک، در هر زمان از یک طرف بدن استفاده کنید (از سر و شانه های یک طرف شروع شده، به ران و پای طرف مقابل ختم می شود.) این فرد را برای پوزیشن دوباره آسان تری دور از لبه تخت توانمند خواهد کرد یا صاف کردن اگر در همه زوایای تشک خوابیده باشد.
- رفتن به داخل تخت خواب به وسیله نشستن در کنار تخت و نزدیک به بالشت تا حد امکان، کشیدن ناحیه کمر تا انتها و بلند کردن پا ها به روی تخت، قبل از دراز کشیدن را توصیه و تشویق کنید.
- به همراه مراقبت کمک های قابل تنظیم تخت را ارزیابی کنید. برای مثال بالابرنده های تشک به عنوان جز حرکتی این آیتم ها ممکن است انجماد ایجاد کند. تجهیزات باید به طور شخصی ارزیابی شوند و مورد آزمایش کنترل شده در طول زمان قرار گیرند و اگر مورد نیاز است بدون تاخیر سازماندهی شود.
- استفاده از ریل های گرب کنار تخت را ارزیابی کنید. چرخش را تمرین کنید و بلند شدن از کنار تخت مورد آزمایش قرار گرفته شود. اطمینان حاصل کنید که ریل در سطح شانه از فرد مورد نظر در تخت نصب شده باشد تا گرفتن راحتی را فراهم کند.
- نیاز برای اتاق خواب همراه با امکانات توالت را برای استفاده در طول شب ارزیابی کنید و اگر مورد نیاز است بدون تاخیر ارائه شود.
- استفاده از روشنایی شب را هنگام برخاستن در طول شب تشویق کنید.
- استفاده از لباس شب راحت، (ساتن) یا یک ورق نیم طول ساتن روی تخت، برای کمک به حرکت در داخل تخت به وسیله کاهش اصطحکاک را توصیه کنید. هر دو را با هم انجام ندهید، چون ممکن است سبب افتادن از تخت باشد.
پوسچر و محل استقرار
بیماران پارکینسون بطور معمول یک پوسچر خمیده دارند و نیز گرایش به خم شدن به یک طرف، بهطور خاص در زمان خاموش دوره داروها در آنها وجود دارد. در نتیجه، شکایت از درد کمر و گردن شایع است. آگاهی کاهش یافته در مورد وضعیت بدن در فضا ممکن است در سقوط افراد مبتلا به پارکینسون نقش داشته باشد. تکنیک الکساندر ممکن است برای بهبود روز به روز حرکات مفید باشد. شواهدی وجود دارد که درس های موجود در تکنیک الکساندر احتمال دارد تا منجر به فایده همیشگی برای افراد مبتلا شود.
دیگر روش ها برای بهبود پوسچر ضعیف شامل :
- تشویق به بهبود آگاهی نسبت به پوسچر ضعیف به همراه محرکهای زبانی مستقیم برای بیماران پارکینسون تا در فواصل منظم به تنهایی، پوسچر آنها چک شود.
- استفاده از صندلی با پشتی بالا تا تحریک فیزیکی به سر برسد.
- تغییر وضعیت برای تلویزیون که به طور مستقیم در جلوی شخص باشد، نه در کنار، برای مقابله با اثرات جاذبه، حفظ طول لیگامان ها و جلوگیری از پیشرفت کوتاهی ها، استراتژیهای مقابل در روتین های روزانه می سازد. برای مثال زمان سپری شده در پوزیشن ایستاده با( back up against a wall ) برای دوره های کوتاه، آرامی تا ۲ دقیقه و دو بار در روز انجام شود.
- زمان سپری شده در وضعیت خوابیده به شکم یا پشت.
- استفاده از کمربند ایمنی در ماشین توصیه می شود، اگر مسافر تمایل به تکیه به سمت راننده را در هنگام حرکت ماشین دارد. صندلی موزون مخصوصاً مربوط به افراد مبتلا به اختلالات حرکتی است و تجهیزات مناسب صندلی دسته دار باید معرفی شود. بالابر صندلی و صندلیهای از نوع تاشو ممکن است برای بعضی از افراد مبتلا به پارکینسون مناسب باشد. کاربران صندلیهای تاشو تمایل به برخاستن غیر مسلح دارند هنگامی که احساس توانایی در بلند کردن اجسام سنگین را به ضرورت انجام دهند. اگر دیسکنزیا در هنگام نشستن در صندلی دسته دار اتفاق بیفتد، ممکن است خطر افتادن به سمت جلو وجود داشته باشد و ممکن است سقوط از صندلی اتفاق بیفتد. برای دیسکنزیای خفیف تا متوسط، یک راه ، استفاده از صفحات لغزنده یا شبکههای لاتکس که روی پشتی صندلی قرار داده شدهاند ممکن است کافی باشد تا مقاومت اضافی را برای لغزش به سمت جلو دهد. برای دیسکنزیای شدیدتر، یک فشار عمقی کمکی در کف پشتی صندلی همراه با یک نگهدارنده (ضخیمتر) در لبه جلویی،که با مواد بدون لغزش امن شده است،ممکن است مفید باشد تا در پشتی صندلی قرار گیرد. هنگامی که نگرانی در مورد امنیت در حالت نشسته وجود دارد،استفاده از یک صندلی دسته دار با مکانیسم فضای شیب دار باید در نظر گرفته شود. اگر شخصی، دیگر قادر به حفظ تعادل در وضعیت عمودی و حتی برای زمان کوتاهی در حالت نشسته بدون حمایت نیست، حمایت پوسچرال، مثل حمایتهای جانبی در یک صندلی دسته دار یا ویلچر باید در نظر گرفته شود و یک بازنگری کامل روی پوسچر و مراقبت از فشار برای دوره بالای ۲۴ ساعته انجام شود و همانطور که خواسته شده بازنگری شود.
دستورالعمل ها
برای کمک به کاردرمانگر ها است تا بهبود در پوسچر و راحت نشستن را در بیماران پارکینسون افزایش دهد. توصیه شده که:
- برای رفع مشکلات پوسچر افزایش آگاهی و خود اصلاحی باید انجام شود.
- استراتژی های متقابل، مثل ایستادن پشت یک دیوار و خوابیدن به پشت و یا شکم باید برای افراد مبتلا ساخته شود.
- پوسچر و پوزیشن در هنگام رفتن به داخل ماشین باید مورد بازبینی قرار گیرد و به علاوه بندهای چرمی حمایت کننده اگر مورد نیاز است بدون تاخیر فراهم شود.
- وضعیت و راحتی یک صندلی دسته دار در طول زمان باید مورد بازبینی قرار گیرد.
- ارزیابی های شخصی مناسب برای فالو کردن باید انجام شود:
- بالابرهای صندلی، برای بالا بردن ارتفاع نشیمنگاه
- یک صندلی به همراه مکانیسم بلند شونده
- یک صندلی با پشتی متحرک و یا مکانیسم فضای شیب دار
اینها باید به طور کامل در طول زمان ارزیابی شود و مورد آزمایش قرار گیرند. از وسایل مکانیکی با احتیاط استفاده کنید زیرا حرکت ممکن است انجماد ایجاد کند یا وسیله ممکن است هنگام خاموشی ( off ) به سختی ثابت گردد.
- اگر دیسکنزیا تجربه شده باشد، امنیت در صندلی باید مورد بازبینی قرار گیرد. وقتی شخصی دیسکینتیک است، باید راه حل مناسب آزمایش شود. برای مثال از صفحات لغزنده یا شبکههای لاتکس روی پشتی صندلی به طور امن استفاده کنید. از پشتی که با فشار عمقی نگه داشته شده و همراه با قسمت ضخیمی در جلوی صندلی است به طور امن استفاده کنید. از مکانیسم شیب در فضا استفاده کنید.
- حمایت پوسچرال هم در صندلی دسته دار هم در ویلچر باید برای کسی که نمیتواند بدون حمایت در طول زمان معمول بنشیند فراهم شود.
یک بازنگری مناسب از ویلچر، همراه با انتخاب فضای شیب دار باید انجام شود، و اصلاح نشیمنگاه صندلی برای افرادی که در نشستن راحت یا امن ناتوان هستند در نظر گرفته شود.
چگونه سفتی حرکتی و کندی بیمار پارکینسون را کاهش دهیم؟
به طور کلی افزایش ریتم، هماهنگی و سرعت حرکات به کاهش و بهبود کندی حرکتی و درمان رژیدیتی کمک می کند و بهتر است با الگوهای روتاسیون تنه، ( Relaxation ) (مثل ( Gentle rocking ) توام گردد. استفاده از بازی ها و ورزش های ریتمیک همراه موسیقی برای تشویق بیشتر و ایجاد فیدبک حرکتی بسیار مناسب است. پس از انجام تکنیک های ( Relaxation ) حرکات به صورت اکتیو در دامنه وسیع از دیستال شروع و به پروگزیمال و تنه پیش می رود. تکنیک ( Rhythmic Stabilization ) با مقاومت کم مفید است. حرکات اتوماتیک از حرکات کورتیکال تاثیر بیشتری دارد و در حین تمرینات همواره می توان از محرکات متنوع بینایی و شنوایی استفاده نمود. الگوی ( PNF ) هم به جهت ایجاد روتاسیون در تنه بسیار قابل استفاده است.
وضعیت ( supine ) معمولا موجب تشدید رژیدیتی شده، پس از این پوزیشن در زمان های طولانی باید اجتناب نمود و روزانه زمان هایی در ( Prone ) بخوابد و همچنین برای انجام تمرینات از وضعیت ( Sitting ) استفاده نماید.
به دلیل ناتوانی در حرکات متقابل ( Reciprocal ) ، بهتر است در ابتدا از تمرینات مناسب مقابل آینه به صورت ( bilateral ) و متقارن استفاده شود و در مراحل پیشرفته تر از حرکات متقابل و متضاد استفاده شود. حرکات آسان و تکراری باشد.
اهداف دکتر پارکینسون در کاردرمانی
- اهداف ( Skeletomotor )
- اهداف ( oculomotor )
- اهداف ( associated and executive , emotional and motivation )
- اهداف ( Skeletomotor )
شامل پوسچرال حرکتی، موبیلیتی و ( Upper Extremity ) است. از اهداف ( Skeletomotor ) ، تمرینات ( core Stabilization ) است.
( COS ): به تمریناتی گفته می شود که با هدف افزایش قدرت و هماهنگی در ناحیه ( Iumbopelvic hip ) باعث حفظ ثبات تنه روی اندام تحتانی می شود.
این تمرینات به ۴ سطح تقسیم بندی می شود:
- ( Stabilization ) : به تحریکاتی گفته می شود که در آن هدف حفظ ثبات در بخش ( I.p.h ) است. در این قسمت حفظ ثبات مرد نظر است. (حفظ وضعیت)
- ( Stabilization and strength ) : که در آن هدف علاوه بر حفظ ثبات، افزایش قدرت هم هست.
- ( integrated stabilization strength ) :این تمرینات، به تمریناتی گفته میشود که در آن استفاده از مدت زمان مناسب در هر لحظه از حفظ ثبات است.
- ( expolsive stabilization ) : به تمرینات انفجاری گفته می شود که فرد در حین حفظ قدرت و هماهنگی به صورت انفجاری یک فعالیت را انجام دهد.
شرط انتخاب تمرین برای بیماران پارکینسون
- ایجاد چالش در مراجع
- ایمنی
- تا آنجا که ممکن است حس عمقی تحریک شود (استفاده از وزنه و پرش)
- همراه با فعالیت لذت بخش بوده و برای مراجع معنی دار باشد.
این تمرینات برای بیماران پارکینسون به سه دسته تقسیم می شود:
- تمرینات ضروری روزانه مثل ( core stabilization )
- تمرینات غیر ضروری مثل تمرینات پوسچرال کنترل که باید هفتگی انجام شود.
- تمرینات حاشیه ایی که دو هفته یا ماهیانه انجام می شود ۲ ساعت در ماه تمرینات سطح مهارتی بالا، ( PNF )
هر یک از این تمرینات یا مدار جدیدی تولید یا آن مدار را تقویت می کند و از طریق تولید فاکتورهای رشد سبب جمع کردن یا تجزیه رادیکال های آزاد می شود.
تئوری های آموزش تکالیف مختلف حرکتی برای بیماران پارکینسون
- ( Task integration theory )
- ( Task Automatism Theory )
- وقتی که چند تکلیف یا عملکرد همزمان انجام می شود با تقسیم توجه به هر دو تکلیف مهارت فرد در انجام تالیف چند گاه افزایش پیدا میکند. به عنوان مثال حرکات راه رفتن عمقی با کار شناختی. مثل راه رفتن و کم کردن از 100 به صورت ۷ تا ۷ تا یا حرکت ( UE ) با ( LE ) یکی انجام شود… مثل ورق زدن کتاب حین راه رفتن
مثلا چند عدد را بگو و بعد راه برود و چند عدد را برعکس بگو
- تئوری اتومانسیون هر فعالیت را به صورت اختصاصی و جداگانه برای بیمار آموزش می دهیم. این آموزش اختصاصی باعث اتوماتیک کردن حرکت، افزایش قدرت و مهارت فرد می شود.
مثال از بین این عکسها عکس برادرت را پیدا کن
روی سطح شیبدار بالا و پایین برو
علاوه بر بهبود عملکرد های چندگانه، عملکرد های منفرد را هم بهبود می بخشد.
نکته :می توان تمرینات ( core stabilization ) را با تمرینات شناختی با هم درگیر کرد.
- اهداف ( oculomotor )
تست های آن شامل: 1- تست حرکت ( saccade ) 2- تست حرکت ( persuit ) چشم می باشد.
تمرینات
الف ) شامل حرکات چشم ها بیمار نشسته یا ایستاده و حرکات ( saccade ) و ( persuit ) را در جهات افقی، عمودی و اریب انجام می دهد.
ب ) حرکاتی که حرکات چشم همزمان با حرکت سر است.
ج ) حرکاتی که حرکات چشم همراه با حرکات تنه است.
- اهداف ( associated and executive , emotional and motivation )
بازی های هیجانی و متناسب با فرهنگ مراجع در این دسته قرار میگیرند. موسیقی همراه با ورزش های ریتمیک، دور هم نشینی و مهمانی ها، رقص های دسته جمعی، فعالیت های گروهی، تصمیم گیری برای امور داخل و خارج از خانه، مهارت های بین فردی و اجتماعی در این گروه از اهداف می باشند.
کاردرمانی دست در بیماران پارکینسون
میکروگرافیا (Micrographia) یا کاهش اندازه دست خط، اغلب در افراد مبتلا به پارکینسون دیده میشود. علاوه بر کاهش اندازه نوشتن، دست خط اغلب به جای حرکت در یک راستا در سراسر صفحه، با یک شیب به سمت کنارهها حرکت میکند، و بیشتر مدل «شبه تار عنکبوت» یا «خرچنگ قورباغه نوشتن» ممکن است آشکار باشد.
الیویرا و همکاران (۱۹۹۷) مزایای استفاده از نشانههای بصری و یا شنوایی با افراد مبتلا به پارکینسون و میکروگرافیا را نشان دادند. تشویق افراد به نوشتن با ابزار اتوماتیک (استفاده از سخت افزار نوشتن)، منجر به بهبودی در اندازه و وضوح دست خط شد.
دستورالعملها
برای کاردرمانگران با هدف ارتقاء تواناییهای دست خط افراد مبتلا به پارکینسون، توصیه میشود که:
در هنگام نوشتن، افراد مبتلا به پارکینسون باید به راحتی و در یک موقعیت قائم نسبت به میز با نور خوب بنشیند.
به منظور بهبود اندازه دست خط افراد مبتلا به پارکینسون، کاردرمانگران باید پیشنهاد دهند:
- امتحان کردن خودکار با نوک فیبر و یا یک قلم با جوهر ژلی، چراکه این جریانها روان تر هستند.
- استفاده از یک گیره نگه دارندهی قلم (pen grip)، قلم پهن و یا یک قلم (built-in grip) قلمی که جای گرفتن روی آن مشخص است) برای ایجاد راحتی و آرامش بیشتر و سفتی کمتر در نگه داشتن خودکار.
- استفاده از کاغذ خط دار، و یا یک ورق سنگین خط دار زیر صفحه ساده (که اغلب به عنوان یک مانع در صفحهی نوشتن یافت میشود)
- از عوامل حواس پرتی مانند تلویزیون، رادیو، موسیقی پس زمینه، و غیره اجتناب کنید.
- تمرکز کنید و از عجله در هنگام نوشتن پرهیز نمایید.
- اغلب در هنگام نوشتن، «بزرگ» فکر کنید.
- به تشکیل هر حرف هنگام نوشتن، توجه ویژه نمایید.
- خط روی کاغذ را برای هدایت نوشتن در امتداد خط مستقیم، دنبال کنید.
اگر سبک نوشتن سریع است، سرنخ «بزرگ و آهسته فکر کن» ممکن است باعث کمک به توجه متمرکز بر روی نوشتن خودکار و نهایتا واضح بیشتر میگردد.
اگر نوشته ها شبیه «تار عنکبوت» یا مدل «خرچنگ قورباغه» است، فکر کردن به کلمات «صاف» یا «آهسته و صاف» ممکن است مفید باشد.
اگر نوشته به طور قابل توجه متغیر و یا ناخوانا است، مشاوره در خصوص تماس با بانکها، گرفتن یک مهر امضای ساخته شده، و یا استفاده از ابزار جایگزین ارتباطات نوشتاری مانند تکنولوژی کامپیوتر ارائه شود.
همه رانندگان مبتلا به بیماری پارکینسون باید از تعهدات خود نسبت به اطلاع رسانی از وضعیت خود در زمان تشخیص بیماری به «آژانس صدور مجوز راننده و وسیله نقلیه» (DVLA) و شرکت بیمه خودرو خود، مطلع گردند .
دلایل متعددی برای اینکه چرا یک فرد مبتلا به پارکینسون ممکن است در طول زمان مستلزم ارزیابی آمادگی خود گردد، وجود دارد از جمله: کاهش سرعت پاسخ دهی، سفتی مانورهای مهار ایمن، خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، اختلالات بینایی، تاثیر نامطلوب و غیر قابل پیش بینی دارو و غیره. مسئولیت ایجاد صلاحیت فرد برای رانندگی برعهدهی DVLA است. هنگامی که ارزیابی انجام شد، اگر اجازه ادامه رانندگی داده شود، این مجوز به طور کلی بین یک تا سه سال داده خواهد شد.
کاردرمانگران خود را مشمول مسئولیت قانونی برای اطلاع به DVLA بابت هر گونه نگرانی در مورد توانایی فرد مبتلا به پارکینسون برای رانندگی نمیدانند. در عوض، آنها باید هر گونه نگرانی را به طور مستقیم با فرد مبتلا به پارکینسون در میان بگذارند و مکررا به آنها بگویند که این تعهد شما تحت قانون برای اطلاع از وضعیت خودتان به DVLA است، نه کاردرمانی، و به ارجاع دهنده / پزشک مسئول (به عنوان مثال GP و یا مشاور بیمارستان) نسبت به هرگونه نگرانی، تذکر دهند.
مراقبت های شخصی در افراد مبتلا به پارکینسون
تواناییهای عملکردی یکباره با دوز اولیه داروی ضد پارکینسونی که جذب بدن شده اند، بهبود خواهد یافت. بنابراین به شروع عادتهای روزانه مراقبت شخصی صبح بعد از مصرف دوز اول روز کمک میکند. افراد مبتلا به پارکینسون گزارش عادتهای روزانه مراقبت شخصی را به این صورت دارند که بطور کل آهسته و با خستگی، تعادل ضعیف و خطر بالای سقوط در وضعیت ایستاده، فعالیتهای خود را از سر میگیرند. بعضی از افراد اذعان دارند که پوشیدن لباس میتواند از ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت یا بیشتر در طول روز از وقتشان بگیرد. رویکرد مراجع محوری هنگام ارزیابی مراقبت شخصی باید گرفته شود تا مصرف بهینه انرژی هنگام پوشیدن لباس به صورت مستقل را داشته باشد که ممکن است در یک فرد مبتلا به پارکینسون که برای انجام سایر امورات معنادار روزانه بسیار خسته است و دارای اختلال تعادل و کاهش کیفیت زندگی است، نتیجه بخش باشد. برخی از افراد مبتلا به پارکینسون، با این وجود، ممکن است خواستار برقراری استقلال خود با وجود هزینه زمانی بسیار، باشند. دیگران ممکن است یک بسته مراقبت را که به آنها در شست و شو و لباس پوشیدن کمک خواهد کرد را ترجیح دهند چراکه آنها را خسته نمیکند و مانع از دسترسی آنها به فعالیتهای کار و اوقات فراغت در جامعه نمیشود. یا به سادگی آنهارا توانمند میسازد تا عادتهای روزانه را در منزل ادامه دهند. معرفی وسایل کمکی لباس پوشیدن ممکن است سرخوردگی را تشدید کند. با این وجود، افراد مبتلا به پارکینسون دریافتند که استفاده از فرآیندها و ابزار جدید منجر به گیجی میشود. به تطابقات لباس باید توجه شود. مثل جایگزینی دکمه با بند چسبی، همچنین توصیه عمومی درمورد لباس مناسب که پوشیدن و درآوردن و بستن آن آسان و به راحتی قابل اجراست. برای آنهایی که خواستار حفظ استقلال خود هستند ولی خواهان راحتی هرچه بیشتر در پوشیدن لباسهایشان هستند، تمرین عادتهای روزانه لباس پوشیدن، با رفع عوامل حواس پرتی، ممکن است سودمند باشد.
مراقبت های شخصی در کاردرمانی پارکینسون
کاردرمانگرها برای بهبود عادتهای روزانه مراقبت شخصی در افراد مبتلا به پارکینسون توصیه می کنند که:
- زمان دوز اول داروی ضد پارکینسونی مشخص شده باشد. چون در نوع عملکرد مهم است. معمولا بعد از شستشو و لباس پوشیدن استعمال شود، که بستگی به تجویز دارو دارد بایستی توجه کرد ممکن است دوز اول قبل شستوشو و پوشیدن لباس داده شود.
- اگر عادتهای روزانه مراقبت شخصی طولانی یا خسته کننده باشد، یا اگر شخص مبتلا به پارکینسون ترجیح دهد، کمک در صبح و یا عصرمنعی ندارد.
- استفاده از جایگاه دفع مدفوع باید ارزیابی شود و اگر نیاز است سریعا فراهم شود.
اگر خواسته شخص است تا لباسش را به طور مستقل بپوشد، روش های مفید زیرباید تمرین شود:
- جمع آوری تمامی لباسها و قرار دادن آنها در مکانی صحیح
- نشستن روی یک صندلی یا تخت نزدیک به لباس
- تمرکز بر روی لباس پوشیدن، اجتناب از عوامل حواس پرتی، صداها و مکالمات
- قبل از پوشیدن هر بخش از لباس، از فرد دارای پارکینسون بخواهید تا بصورت ذهنی مراحل انجام آن را تمرین کند.
- هر حرکت از بدن را به طور جداگانه پیش ببرید (به عنوان مثال دست راست را در این آستین قرار بدهد و بالا بکشد.)
- برای بالا کشیدن شلوار یا زیر شلواری خود بایستد، اطمینان حاصل کنید که تعادل خود را حفظ میکند.
- برای بستن دکمه و زیپ خود بنشیند.
- تاکید کردن بر این مهم که فردی دارای بیماری پارکینسون میتواند از عهده کاری در زمان مناسب برآید، تا بتواند کامل روی فعالیت تمرکز کند و هر مرحله برای انجام دادن کامل آن را شرح دهد. (اقتباس از موریس و همکاران ۱۹۹۶)
- ابزار کمکی لباس پوشیدن مانند قلاب دکمه (button hooks) ممکن است به سردرگمی منجر شود و تنها باید به عنوان انتخابی پس از اینکه فرد را آزمایش کردیم، به آن نگاه کنیم.
مهارتهای خانگی (Domestic life)
در تمام مراحل پارکینسون، عملکرد وظایف داخلی مانند آماده سازی غذا، کارهای خانه و خرید ممکن است تحت تاثیر مهارت و چابکی ضعیف، اختلال تعادل، کاهش توانایی برای انجام چندین کار (وظایف چندکاره) و افزایش سطح خستگی قرار گیرد. تغییرات شناختی احتمالی مربوط به مهارتهای برنامه ریزی، سازماندهی و تصمیم گیری نیز ممکن است در تواناییهای مدیریت خانه داری و مدیریت پول تاثیرگذار باشد.
برای برخی افراد توانمندی در ادامه دادن به عنوان خانهدار اصلی ممکن است مرکزیتی برای نقش آنها در میان (اعضای) خانواده و کلید ادامه (پایداری) عزت نفس آنها باشد. علاوه برآن اقلام کوچک تجهیزات ممکن است باعث بهبود سهولت و ایمنی کار در آشپزخانه گردد. باید به اصلاح ماهیت آن کار توجه شود، به عنوان مثال توجه به خرید سبزیجات یا وعده های غذایی از پیش آماده شده. (و/یا) برای اینکه آن فرد نیازی به انجام آن وظیفه نداشته باشد. برای مثال با خرید مواد غذایی در اینترنت، و یا با استخدام یک نظافت چی. اگر فرد مبتلا به پارکینسون مایل به ادامه فعالیتهای مربوط به آشپزخانه، باشد، سازماندهی مجدد صورت میگیرد، بطوریکه موارد (آیتمها) قابل استفادهی رایج با دستیابی آسان، باعث بهبود دسترسی و کاهش خستگی میگردد.
برای کاردرمانگران با هدف ترویج مهارتهای داخلی و تواناییهای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، توصیه میشود که:
اقلام کوچک تجهیزات باید ارزیابی شده و بدون تاخیر ارائه گردند. برای مثال:
- لاتکس لغزش گیر یا matting میتواند منجر به تسهیل بازکردن درب شیشهها شود.
- صافی فلزی یا توری میتواند در هنگام آب کشی ظرف سبزیجات کمک کند.
- یک دستگاه حلقه کش (ring – puller) میتواند دشواری باز کردن درب حلقوی قوطیهای مواد غذایی را تسهیل کند.
- اهرم شیرآب یا گرداننده شیر (tap turners) میتواند منجر به تسهیل استفاده از شیرهای آب گردد.
استفاده از یک چهارپایه (جایگاه قرارگیری) باید در طول انجام برخی وظایف، مانند آماده سازی غذا یا اتو کردن در نظر گرفته شود.
استفاده از چرخ دستی باید به دقت و بصورت آزمایش شده استفاده گردد: چرخ دستی کوتاه ممکن است منجر به تشدید خم شدن شود و هرچند چرخ دستیهای بلند سبک پلت فرم ممکن است مفید باشد، اما آنها نیز ممکن است منجر به افزایش تمایل به سرعت راه رفتن که ناشی از عجله کردن است بشود.
پیمودن مسیر آماده سازی وعده های غذایی باید به عنوان یک راه برای از بین بردن (کاهش) خستگی باشد. برای مثال انجام برخی از آماده سازی های زودهنگام در روز (مفهوم: منجر به کاهش مسیر و زمان انجام به واقع پخت و پز غذا میگردد.)
به تقسیم بندی (شکستن) کارهای خانگی به اجزای عمل (اعمال جزء به جزء) برای حضور موفق در برخی از جنبههای فعالیت توجه شود.
به معرفی غذاهای راحتی و محل فروش اینترنتی آن توجه شود.
سوالات متداول:
1.کاردرمانی برای بهبود بیماران پارکینسون چه کمکی می تواند انجام دهد؟
کاردرمانی در جهت بهبود پوسچر و حرکات، تقویت تعادل، بهبود مهارت های هماهنگی حرکتی و کنترل انرژی ، بهبود حرکات چشمی و بهبود مهارت های کلامی و بلع کمک می نماید.
2. آیا دارو درمانی به تنهایی می تواند برای بیماران پارکینسون مفید باشد؟
داروهای پارکینسون با کاهش علائم به بیمار کمک می کنند فعالیت های روزانه را از سر گیرد، اما کنترل لرزش ها و خستگی ناشی از فعالیت به زودی بازمیگرد و نیاز به تقویت عضلانی و بهبود مهارت های حرکتی دارد که توسط تمرینات کاردرمانی ایجاد می گردد.