ادراکها یا راههایی که به وسیله آنها جهان را میفهمیم، نتیجه حرکت و تجربه هستند. حرکت میتواند غیر ارادی (مانند رفلکسها)، یا به وسیله دیگران و یا به صورت ارادی ایجاد شده باشد. حرکات گاهی بدون فکر و برنامهریزی قبلی هستند و در زمانهای دیگر با فکر زیاد و حتی تجسم حرکت از جانب فرد رخ میدهند. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم دنیا را مشابه کودکان با رشد عادی تجربه نمیکند. این کودکان آگاهی بدنی و بینشی را که لازمه درک محیط اطرافشان است، از طریق حرکات بدنشان به دست نمیآورند. فعالیت های کاردرمانی اوتیسم خدمات مرکز اوتیسم دکتر صابر می باشد که به این کودکان کمک می کند تا درک درستی از محیط بدست آورند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در حیطه گفتاردرمانی اوتیسم، بازی درمانی و رفتاردرمانی اوتیسم و ماساژ درمانی، سنسوری روم و…. به صورت تخصصی فعالیت می نماید. تشخیص اوتیسم و درمان به موقع آن موجب پیشرفت این کودکان و استقلال کودک می گردد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
ادراکها یا راههایی که به وسیله آنها جهان را میفهمیم، نتیجه حرکت و تجربه هستند. حرکت میتواند غیر ارادی (مانند رفلکسها)، یا به وسیله دیگران و یا به صورت ارادی ایجاد شده باشد. حرکات گاهی بدون فکر و برنامهریزی قبلی هستند و در زمانهای دیگر با فکر زیاد و حتی تجسم حرکت از جانب فرد رخ میدهند. حرکت کردن ما بیشتر به این دلیل است که از جایی که بدنمان قرار گرفته است، احساس ناراحتی میکنیم. گاهی لازم است تا تغییرات یا تنظیماتی انجام دهیم تا به فضای دیگران تجاوز نکنیم.
این کار به صورت خود به خود در طول روز انجام میشود. اگر فیلمهای قدیمی را دیده باشید خواهید دید که مردمی که در یک کنسرت نشستهاند، بر روی صندلی خود چه میزان جابجا میشوند. مردم حتی در خواب هم کالری میسوزانند که به دلیل ادامه حرکت در رختخواب است. یکی از مثالهایی که نشان میدهد ما از وضعیت بدنمان در فضا آگاهیم، زمانی است که بر روی لبه صندلی نشستهایم. در چنین موافعی لازم است که به عقل برویم تا در وضعیت ایمنتری قرار بگیریم. انی احساس و عقل رفتن در صندلی به دلیل یام صحیحی است که بدنمان در اختیار ما قرار میدهد. اگر کودکی چنین پیامی را به درستی دریافت نکند، ممکن است از صندلی بر روی زمین بیفتد و یا به نظر سایر افراد، دست و پاچلفتی به باشد. شما ممکن است کودکان را دیده باشید که مدام در حال تعادل هستند و اشیا و افرادی را که در نزدیکی آنها قرار دارند لمس میکنند. این کار به علت عدم درک درست کودک، از دنیای فیزیکی اطرافش است. کودک با حرکات مداوم در واقع به دنبال یافتن فضایی است که در آن راحت باشند.
کودکان با اختلالات طیف اوتیسم دنیا را مشابه کودکان با رشد عادی تجربه نمیکند. این کودکان آگاهی بدنی و بینشی را که لازمه درک محیط اطرافشان است، از طریق حرکات بدنشان به دست نمیآورند. به احتمال بسیار زیاد این کودکان تجربیات حرکتی را که سایر کودکان داشتهاند، ندارند و بنابراین درک درونی لازم از آگاهی بدنی را کسب نخواهند کرد. ما میتوانیم با تشویق این کودکان به تجربیات حرکتی، به ایجاد این درک درونی کمک نماییم.
تمرینات کاردرمانی اوتیسم
یادگیری به واسطه حرکت کردن و پاسخ دادن رخ میدهد. پاسخهای شکل گرفتها ز تجربیاتی که شما به کودک پیشنهاد میدهید به او کمک خواهند کرد تا یاد بگیرد و درک کند که بدنش چگونه کار میکند. او همچنین درک بهتری از جهان پیرامون و چگونگی حرکت در محیط را کسب خواهد کرد. یکی از فعالیتهایی که زمان زیادی از کودک میگیرد، یادگیری این است که او یک بدن دارد، اجزای بدنش چه کارهایی انجام میدهند و چگونه حرکت میکنند. نوزادان معمولاً در سنین بسیار کم یاد میگیریند که از دنیای اطراف خود جا هستند. کودکان با رشد عادی این درک را به واسطه بازی کردن به دست میآورند.
یک کودک با اختلالات طیف اوتیسم معمولاً نمیتواند در فعالیتهای بازی شرکت کند و به درک مشابهی برسد لذا نیاز به تشویق و کمک دارد. کودک نیاز دارد که در طول روز به وضعیتهای مختلفی حرکت کند. انطباق بدن خود با فضاها و جاها و نیز تنظیم وضعیت بدن و بینایی راهی برای رشد طبیعی این حواس است. این کودک با اختلالات طیف اوتیسم ممکن است برای گذراندن بخشی از زمان بیداری خود در صندلی ماشین یا صندلی مخصوص کودک در اتومبیل، بسیار آرام و راضی باشد و بتواند خودش را سرگرم نماید. لازم است که کودک را زمانی که به مقصد رسیدید، از صندلی اتومبیل حرکت دهید. اگر چه راحت است که کودک را همراه با صندلیاش از ماشین بیرون بیاورید و در کالسکه کودک قرار دهید، اما این کار به ویژه زمانی که کودک مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است توصیه نمیشود. برداشتن کودک حتی اگر به منظور قرار دادن او در یک صندلی دستی باشد بسیار مفید است، چرا که به او فرصتی می دهد تا عضلات گردن و چشمهایش را تمرین دهد و با وضعیت جدید خود را وفق دهد. انطباق یافتن با حرکات در زمان بلند کردن، به کودک کمک میکند تا به واسطه تمرین عضلات گردنش را تمرین دهد و در نهایت بتواند سر خود را بالا و صاف نگه دارد. سر شل و افتاده، بردن سر به سمت عقب است که در کودکانی که سرشان در زمان بلند کردن حمایت لازم را ندارد، انجام میگیرد. تمام کودکان در سنین بسیار پاییت این حرکت را دارند و لذا باید آنها را در زمان بلند کردن از پشت سر حمایت کرد. در کودکان با رشد عادی در 3 ماهگی عضلات گردن به اندازه کافی قدرتمند می شوند و در زمان بلند کردن کودک، سر را نگه میدارند تا به عقب نیفتد. در حالی که در کودکان با اختلالات طیف اوتیسم در مقایسه با همسالانشان، معمولاً مدت زمان بیشتری طول میکشد تا این توانایی را به دست آورند. دلیل این امر نیز عدم نگاه کردن به اطراف و کشف محیط در این کودکان است که سبب میشود فرصت تمرین دادن به عضلات گردن را از دست بدهند. از این رو والدین و مراقبان کودک باید تا جای ممکن شرایط تماشای چیزهای جدید را برای کودم فراهم نمایند. دیدن صحنههای جدید و جذاب کودک را به تماشای اطراف و تمرین طبیعی تشویق میکند.
از سوی دیگر اگر کودک همراه با صندلی مخصوص کودک از اتومبیل بیرون آورده شود، او نخواهد توانست با استفاده از بینایی از این واقعیت آگاه شود که اتفاق تازهای در حال رخ دادن است و سیستم عصبی او فعال نخواهد شد. کودک به نگاه کردن در یک جهت یعنی به سمت جلو ادامه خواهد داد و در صورتی که بخواهد به اطراف نگاه کند در واقع نکاهش به صندلی برخورد خواهد کرد. چنان چه این تجربه بارها تکرار شود در واقع کودک در طول عمر کوتاه خود بارها صحنههای تکراری را خواهد دید و مانند این است که او چشمبند به چشم دارد.
در آغوش گرفتن در هنگام پیاده شدن از اتومبیل نوعی احساس شگفتانگیز را به کودک میدهد که احساس بودن میکند. این احساس را نداشته باشید که با وجود کودک، نمیتوانید خرید خوبی داشته باشید. هر جا لازم باشد او را در صندلیشا بگذارید. کودک را برای دقایقی نزدیک خود نگه دارید و مرتب او را به صورت خود نزدیک یا دور نمایید و مناظر را به او نشان دهید. همین چند دقیقه در روز، میتواند تغییرات زیادی در رشد کودک به وجود آورد و در واقع نوعی تمرین کردن و فرصت جدیدی برای یادگیری او ایجاد کند. تاب دادن و بالا و پایین انداختن معمولی نیز روشهای بسیار مفیدی برای تشویق حرکت در اغلب کودکان کم سن و سال است. آنچه اهمیت دارد این است که به کودکان فرصت تجربه کردن حرکمات مختلف در طول داده شود.
راه دیگری برای ایجاد فرصتهای حرکتی در نوزادان ایجاد شرایطی در جهت قرار گرفتن آنها بر روی شکم است. در این حالت نوزاد انرژی زیادی برای صاف نگه داشتن سر خود صرف میکند و قدرت گردن، شانه و قسمت فوقانی تنه در او رشد میکند. این حرکت برای ایجاد ثبات مهم است و زمانی که کودک به وضعیت نشسته برسد، خواهد توانست از دستها و انگشتانش بدون نیاز به حرکت دادن کل بازوها استفاده نماید. همراه با کودک روی پتویی بنشینید. با کودک به صورت چهره به چهره قرار بگیرید و اجازه دهید تا صورت شما را لمس کند. به این ترتیب فرصت یادگیری زیادی برای او فراهم خواهدی کرد. کودک از این تجربه برای یادگیری بهره خواهد برد. او در ابتدا معمولاً اشیاء را به صورت تصادفی لمس میکند اما به تدریج و با کسب تسلط بیشتر بر حرکات خود، سراغ افراد و اشیای جدید می رود چرا که انجام این کار برای او لذتبخش است. کودکان از صدای شما در زمان لمس صورتتان و همچنین از احساس خوبی که از فشار دادن اسباب بازیهایی که میتوانند آنها را بگیرند، لذت میبرند. گرفتن هدفمند اشیا یکی از بارزههای مهم رشدی است. کودک یاد میگیرد که میتواند حرکات 30 ثانیه هم طول بکشد. این کار به کودک اجازه خواهد داد تا بفهمد که صدای شما را شنیده است که نامش را گفتهاید و آن صدا برای کودک معنا خواهد داشت. وقتی کودک این درک را به دست میآورد، با نگاه کردن به شما در واقع پاسخ شما را خواهد داد. پس از آنکه کودک به شما نگاه کرد ممکن است دستش را به سمت صورت شما یا اسباب باریها دراز کند. اگر به گفتن نام او ادامه دهید و صبر نکنید، کودک هر باز که نام خود را میشنود نیاز دارد فرآیند درک آنچه را که میشنود، مجدداً ز اول آغاز کند. کودک ممکن است احساس ناامیدی کند چرا که او حس میکند چیزهای زیادی از او خواسته شده است یا با ناامیدی پاسخ دهد و ناراحت شود. به یاد داشته باشید که به کودک فرصت دهید، نفس عمیق بکشید و آزامش خودتان را حفظ کنید.