بررسی میزان لکنت زبان در برنامه لیدکامب شامل تعیین درصد هجاهای لکنت زبان شده (SS%) میباشد. SS% با محاسبه تعداد کلی هجاهای بیان شده و تعداد هجاهایی که با لکنت زبان همراه بودهاند، به دست می آید. سنجش SS% بر قضاوتهای ادراکی از لکنت زبان استوار است. از آنجا که سنجش SS% بر مبنای قضاوت در مورد وجود یا عدم وجود لکنت زبان در هجاها است، لذا پایایی آن باید مورد اثبات قرار بگیرد. به منظور انجام این کار معمولاً در فرایند پژوهش حداقل از یک شنونده دیگر استفاده میشود تا SS% را به طور مستقل برای همان نمونه گفتاری مورد سنجش قرار دهد. سپس پایایی بررسیهای به عمل آمده از میزان لکنت زبان، مورد بررسی قرار میگیرد. بررسی شدت لکنت زبان در کودکان شامل نمره دهی در معیاری است که بالاترین نمره آن به لکنت زبان بسیار شدید و پایینترین نمره آن به فقدان لکنت زبان اشاره دارد. والدین جهت تعیین تغییرات شدت لکنت زبان در موقعیتهای گفتاری روزمره میتوانند از معیار 10 نمرهای به نحو پایایی استفاده نمایند. مرکز تشخیص لکنت زبان دکتر صابر با سابقه بالا در زمینه درمان کودکان لکنت زبان با استفاده از درمان های تخصصی و گفتاردرمانی و تست بررسی لکنت در کودکان، به ارائه خدمات گفتاردرمانی در تهران مشغول می باشد. بررسی شدت لکنت و طرح درمان جامع با کمک از بخش های مختلف مرکز نظیر اتاق شنیداری در درمان همه جانبه لکنت و جلوگیری از بازگشت آن مفید می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تست بررسی لکنت زبان
معمولاً در برنامه لیدکامب درمانگر میزان SS% را در ابتدای هر جلسه کلینیکی مورد سنجش قرار میدهد. گفتنی است به منظور معتبر بودن سنجش SS%، نمونه گفتاری حداقل باشد شامل 300 هجا باشد. درمانگر نمرات SS% را بر روی برگه ثبت دادههای کودک به صورت یک نمودار ترسیم مینماید.
گاهی اوقات میزان صحبت کودک در کلینیک دچار نوسان میگردد. این بدان معناست که درمانگر، گفتار بسیار کمی را از کودک دریافت کرده است. در این گونه مواقع چنانچه کودک در صحبت با والدین دچار خجالت میشود، وی میتواند گفتگو با کودک را (که سنجش SS% بر مبنای آن است) کنار بگذارد و به والدین اجازه دهد تا در تهیه نمونه گفتاری از کودک به او یاری رسانند. در صورتی که کودک همچنان گفتار محدودی در کلینیک ارائه نماید و سنجش SS% وی در کلینیک فاقد اعتبار گردد، میتوان میزان SS% کودک را از گفتار ضبط شده وی در موقعیتهای روزمره به دست آورد. والدین در برنامه لیدکامب هر روز شدت لکنت زبان کودک را بر مبنای گفتاری که وی در موقعیتهای طبیعی از خود نشان میدهد، مورد اندازهگیری قرار میدهند. برای انجام این کار یک معیار اندازهگیری 10 نمرهای در نظر گرفته شده است و نمره صفر معادل فقدان لکنت؛ نمره 1 معادل لکنت بسیار خفیف و نمره 9 معادل لکنت بسیار شدید میباشد.
روش درمانی لکنت در کودکان
در آغاز درمان، درمانگر شیوه استفاده از این معیار را به والدین آموزش میدهد و از او میخواهد تا میزان شدت (SR) را از صفر تا 9 در نمونه گفتار کودک نمرهدهی نمایند. درمانگر نیز میزان SR را در این نمونه گفتاری اندازهگیری مینماید و چنانچه بین اندازهگیری وی و والدین بیش از یک نمره اختلاف وجود داشته باشد، دلایل آن توسط طرفین مورد بحث قرار میگیرد.
والدین میزان SR هر روز را در فاصله زمانی بین جلسات کلینیکی بر روی یک برگه از پیش آماده شده ثبت مینمایند و آن را در جلسه بعدی به همراه خود میآورند.
فرایند تعیین SR کودک توسط والدین صورت میگیرد و میتواند بر مبنای ارزیابی یک روز کامل کودک یا حداقل یک نمونه گفتاری 10 دقیقهای از وی در طی روز انجام گردد.
در مورد دوم یعنی نمونه گفتاری 10 دقیقهای درمانگر از این مسئله اطمینان حاصل مینماید که والدین برای تعیین SR در هر روز موقعیتهای مختلفی را انتخاب مینمایند. به عنوان مثال اگر نمونه گفتاری کودک در روز دوشنبه هنگام بازی کردن با خواهد و برادرهایش مورد اندازهگیری واقع شده باشد، در روز سهشنبه این اندازهگیری میتواند هنگام ملاقات او با پدربزرگ و مادربزرگش به عمل آید. این کار تا پایان هفته باید به همین صورت ادامه یابد. در برخی مواقع لکنت در طی روز بسیار متغیر است و والدین اذعان دارند که تعیین یک SRها در موقعیتهای مختلف میتواند امر مفیدی باشد. به عنوان مثال والد ممکن است در طی یک روز SR کودک را در برخی موقعیتهای گفتاری معادل نمره 2 و در برخی دیگر معادل نمرات 8 یا 9 برآورد نماید. بنابراین در این گونه مواقع ممکن است ارزیابی بهبودی ثبات و یا تشدید لکنت برای درمانگر امر دشواری باشد. در چنین شرایطی آگاهی از SR کودک در شدیدترین حالت خود برای درمانگر مهم تلقی میگردد.
راه های درمانی و بررسی لکنت در کودکان
راه حل چنین مسئلهای آن است که والد هر روز دو بار SR لکنت کودک را جمعآوری نماید. در این راستا او میتواند در انتهای هر روز یک نمره SR را برای بهترین گفتار مشاهده شده از سوی کودک و یک نمره SR را برای شدیدترین میزان لکنت وی در همان روز ثبت کند. چنانچه این اطلاعات به صورت یک نمودار ترسیم گردد، معمولاً مشاهده کاهش لکنت بسیار سادهتر خواهد بود. اجرای این روش دوگانه ثبت SR به ویژه در کودکی که شدت لکنت وی بسیار متغیر بوده و به زمان انتقال از مرحله 1 به 2 نزدیک میشود امر مهمی محسوب میگردد.
گاهی اوقات بیش از یک نفر میزان SRهای یک کودک را تعیین مینمایند. در این موارد لازم است تا هر یک به قدر کافی آموزش دیده باشند و میزان توافق میان آنها مناسب باشد. گاهی اوقات والدین در سنجش SR بیثبات عمل میکنند، و حتی ممکن است نتوانند مقادیر SR در هفته گذشته را ارائه نمایند. در اینجا باید بر این مسئله پافشاری نمود که اتخاذ تصمیمات بالینی معتبر نمیتواند در غیاب سنجش لکنت خارج کلینیکی اتفاق افتد.
برای کمک به درمانگر و والدین جدولی معرفی میگردد که حاوی ملاکهای موردنظر برای تعیین لکنت کودک است. با استفاده از ملاکهای معرفی شده در این جدول میتوان بصورت مطمئنتر و با توافق بیشتر بین درمانگر و والدین میزان لکنت کودک را تعیین نمود.
بررسی شدت لکنت در کودکان
به منظور انجام یک ارزیابی معتبر، درمانگر مسئولیت سنجش داخل کلینیک و والدین مسئولیت سنجش خارج از کلینیک (یعنی سنجش کودک در محیط روزمره) را بر عهده میگیرند. سنجشهای داخل و خارج از کلینیک، نقشهای فراوانی در اجرای روز به روز برنامه لیدکامب دارند. از مهمترین این نقشها میتوان به تثبیت گستره مشکل، دسترسی به اطلاعات جهت تصمیمگیری بالینی، تعیین اهداف درمانی، ارزیابی کمی پیامد درمان و تسهیل گفتگو در مورد لکنت اشاره نمود.
در صورتی که تعیین و سنجش میزان شدت لکنت توسط درمانگر و والدین به درستی و با دقت انجام نشود و یا توافق کامل بین درمانگر و والدین در مورد تعیین میزان شدت لکنت یا SR وجود نداشته باشد، روند درمان لکنت زبان کودک با مشکل مواجه خواهد شد. به عبارت دیگر اگر تغییرات میزان شدت لکنت توسط والدین در طول درمان به صورت اشتباه گزارش شود، درمانگر نمیتواند بر اساس تغییرات واقعی ایجاد شده در شدت لکنت کودک، روند درمان را مدیریت نماید. حداکثر میزان اختلاف قابل پذیرش بین سنجشهای درمانگر و والدین تا یک نمره است. تغییرات میزان نمره شدت لکنت کودک در طول درمان باید به صورت نزولی پیش رفته و به سمت نمره صفر حرکت کند.
