هنگامی که کودک وارد مدرسه می‌شود، فرصت‌های او برای تمرین مهارت‌هایش جهت آرام ماندن افزایش می‌یابد. مدرسه شرایط غیرقابل پیش‌بینی متعددی را همه روزه فراهم می‌کند که البته برای بزرگسالان معمولاً قابل پیش‌بینی است. بهتر است که قبل از روز اول مدرسه با معلم کودک اوتیسم حرف زده شود و برخی از نیازهای خاص کودک، توضیح داده شود. معلم‌ها تمایل دارند که کلاسشان آرام و سازمان یافته باشد. بسیاری از فعالیت‌های آرام کننده که می‌تواند به کودک اوتیسم کمک کند با همان تأثیر مثبت به همکلاسی‌های وی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. یک معلم بااستعداد، مزیت برخی از این پیشنهادات را در نظر می‌گیرد و آنها را برای همه‌ی دانش‌آموزان خود به کار می‌برد. در واقع این فرصت مناسبی برای کودک اوتیسم جهت کنترل بیقراری در مدرسه است تا بدون تنها شدن، چیزی را که می‌خواهد به دست بیاورد. مرکز تشخیص و درمان اوتیسم به صورت تخصصی در حیطه ارائه تکنیک های رفتاردرمانی جهت کنترل بیقراری کودک فعال است. از دیگر خدمات مرکز کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اوتیسم و کنترل بیقراری در مدرسه
تکنیک‌های زیر پیشنهاداتی هستند که در بسیاری از کلاس‌های درسی برای دانش‌آموزان در هر سنی، نتیجه داده‌اند. معلم‌ها و دستیاران باید این فعالیت‌ها را در کلاس با کودکان اوتیسم تمرین کنند؛ بنابرین نیاز دارند در برقراری ارتباط، علاقه و شور و شوق خود را به کار گیرند.
- فعالیت‌های پر تحرک را پس از تمام کردن فعالیتی و رفتن به سراغ فعالیت دیگر به کار گیرید. به عنوان مثال هنگامی که موقع آن رسیده که کودکان رنگ‌آمیزی را کنار بگذارند و یک کتاب بیرون بیاورند؛ یک دقیقه صبر کنید، دانش‌آموزان موظف‌اند بایستند و تا جای ممکن، به بدنشان کش و قوس دهند. همزمان با کشش، دانش‌آموزان باید یک نفس عمیق بکشند. سپس باید دست‌های خود را به سمت زمین پایین بیاورند و تمام هوایی که نفس کشیده‌اند را بیرون دهند. یک شمارش کوچک تا پنج برای هر دم و بازدم داشته باشند. سپس دانش‌آموزان باید به صندلی‌های خود بازگردند و برای درس بعدی آماده شوند. این تکنیک می‌تواند سه یا چهار دفعه تکرار شود و همه‌ی دانش‌آموزان با هم خم و راست شوند.
۲. تنفس عمیق همیشه راه خوبی برای کودک در جهت احساس آرامش است. استفاده از راهنمایی‌هایی مانند ((گل‌ها را بو بکش)) یا ((شمع‌ها را فوت کن)) باعث درک کودک می‌شود. اینها پیشنهادات رایجی هستند که کودک می‌تواند به آنها ارتباط برقرار کند.
- ((خودتان را صمیمانه در آغوش بگیرید.)) تمامی کودکان نیاز دارند خودشان را دوست داشته باشند. هنگامی که جو متشنج است، زمان خوبی است که خودت را محکم در آغوش خودت بفشاری، کودک می‌بایست بازوهایش را دور شانه‌های خود بپیچد و محکم فشار دهد و به خودش بگوید (یا اگر به صورت گروهی انجام می‌دهند با صدای بلند بگوید) ((من بی نظیر هستم)). با انجام این کار کودک از آغوش عمیق و پیام مثبت بهره‌مند می‌شود.
- حرکت شنا روی دیوار کلاس، پس از بازگشت از فعالیتی که از کلاس خارج شده بودند، فوق‌العاده است. معلم تمامی کودکان را رو به دیوار به صف می‌کند. کودکان حدود ۳۰ سانتی‌متر (یک فوت) از دیوار فاصله می‌گیرند. به کودکان اجازه دهید تا ده شماره، با تمام قدرتشان، دیوار را هل دهند. آرنج‌ها می‌تواند خم باشد یا نباشد، پاهایشان باید با قدرت به زمین متصل شده و حرکت نکند. از آنها بخواهید حرکت را ۳ بار تکرار کنند به این ترتیب آنها هنگام بازگشت به کلاس خسته و آرام خواهند بود.
- کودک ممکن است به میزانی از تمرین در طول روز احتیاج داشته باشد. او ممکن است ترجیح دهد برخی حرکات را هنگامی که در کلاس نشسته و پشت میز است، انجام دهد. در این مواقع کودک به حالت نشسته باقی می‌ماند و می‌تواند دست‌هایش را به زیر صندلی خود برساند. سپس کودک تا جایی که می‌تواند خود را بالا می‌کشد. وی این حرکات را ۳ یا ۵ بار یا هر تعدادی که نیاز دارد، آرام شود، انجام می‌دهد. همچنین می‌تواند با دست‌ها یا پاهایش به پایین فشار دهد.
- یک باند کشی را اطراف قسمت پایینی صندلی کودک متصل کنید تا بعضی تمرینات آرام کننده را در حین نشستن روی صندلی انجام دهد. کودک در حالیکه نشسته است باند را با پاهای خود می‌کشد. اگر باند کشی در دسترس نباشد، کودک به سادگی پاهای خود را دور پایه‌های صندلی می‌پیچد و به هم فشار می‌دهد. صندلی نباید بالا برود؛ و همچنان روی زمین باقی بماند.
احساس آرامش در نشستن روی صندلی و پشت میز ممکن است برای هر کودکی چالش برانگیز باشد. مهم است که اسباب و اثاثیه‌ی مدرسه از نظر اندازه برای کودک مناسب باشد. این امر برخی از سختی‌های تحمل نشستن را کاهش می‌دهد. کودک وقتی روی صندلی می‌نشیند باید کف پاهایش به زمین برسد و زانوهایش ۹۰ درجه خم شده باشند. میز تحریر باید به اندازه‌ای کم ارتفاع باشد که کودک بتواند به آسانی به روی آن دسترسی داشته باشد؛ در حالیکه شانه‌هایش راحت هستند و آرنج‌ها با زاویه‌ی ۹۰ درجه خم شده‌اند. اگر در زمان نشستن پاهای کودک آویزان باشد، نشان می‌دهد که میز و صندلی بزرگ هستند. اگر میز و صندلی در اندازه‌ی صحیح در دسترس نباشد، استفاده از یک جعبه‌ی محکم برای استراحت پاهای کودک به شکل صاف روی آن و یا هر گونه تطابق دیگری می‌تواند فکر خوبی باشد.
برنامه‌های روزانه‌ی تصویری برای کنترل بیقراری کودک اوتیسم
تا این قسمت، شما دریافته‌اید که استفاده از تصاویر در فهم ترتیب کارهای روز به کودک کمک می‌کند. این امر در مورد مدرسه نیز صدق می‌کند. حتی اگر کودک توانایی گفتاری دارد و صحبت می کند و وقتی با او حرف زده می‌شود، پاسخ می‌دهد؛ کودکان با اختلالات طیف اتیسم، معمولاً وقتی که یک تصویر یا حروف نوشته شده در انتقال پیام، مورد استفاده قرار می‌گیرد درک پیام برایشان آسان‌تر است. معلم‌ها می‌توانند به آسانی دستورالعمل‌ها را روی تخته سیاه بنویسند تا کودک آنها را انجام دهند. استفاده از برنامه‌ی تصویری اهمیت ویژه‌ای در مدرسه دارد. کودک موارد زیادی برای یادگیری، عادت کردن و پاسخ دادن دارد.
به معلم توضیح دهید که استفاده از تصاویر یا لغات نوشته شده، همراه با لغات گفته شده، بیش از یک راه برای فهم آنچه که از کودک انتظار می‌رود، در اختیار او قرار می‌دهد. این روش تمامی امور مهم پیش‌بینی شده برای این که به احساس امنیت و آرامش کودک کمک کند را تأمین می‌کند. برخی کودکان زمانی عملکرد خوبی دارند که برنامه‌ی تصویری روازنه خود را روی میز تحریرشان داشته باشند. در این حالت آنها می‌توانند به میزشان نگاه کنند و بدانند که فعالیت بعدی کدام است؛ بدون اینکه در کلاس به اطراف نگاه کنند و یا در تدریس معلم وقفه ایجاد کنند. انواع مختلفی از برنامه‌ی تصویری وجود دارد. نوع محبوب آن مربع‌های 5/2 سانتی‌متری (یک اینچی) هستند که تصویر یک فعالیت بر روی آنها قرار می‌گیرد. فعالیت با یک تصویر یا نماد و یک کلمه در زیر آن مشخص می‌شود. تصاویر به صورت ورقه ورقه شده و با ترتیب روی صفحه با چسپ جای می‌گیرند. بعد از اتمام هر فعالیت، تصویر برداشته می‌شود و در یک صفحه یا پاکت نامه‌ی مخصوص کارهای تمام شده، قرار می‌گیرد. با این روش تصویر می‌تواند برای روز بعدی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
کودکان اوتیسم با استفاده از حواس‌های بسیاری یاد می‌گیرند
فهمیدن این موضوع که چه چیزی دارد آموزش داده می‌شود، به کودک اوتیسم کمک می‌کند تا شوق یادگیری‌اش بیشتر شود. هنگامی که کودک نسبت به مدرسه هیجان زده شود؛ شور و اشتیاقش نیز بیشتر خواهد شد. احساس خوشحالی به کودک کمک می‌کند که آرام باشد و یادگیری‌اش بهتر شود. برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم استفاده از آهنگ و قافیه، بهترین روش یادگیری است. ممکن است شما متوجه شده باشید که چگونه کودک به آهنگ‌های مشخص و صداهای موزیکال واکنش نشان می‌دهد. این اولویت‌ها می‌توانند با معلم مطرح شوند و به عنوان ابزار مناسبی جهت آموزش مورد استفاده قرار بگیرند. آموزش «عمل به جای گفتن» نیز یک روش مؤثر برای کودک است. به جای آموزش ریاضی به تنهایی و با کاغذ و قلم، معلم کودک را تشویق کنید که به کودک {اجازه دهد از اشیا برای به نشان دادن اعداد استفاده کند. یادگیری موضوعات مختلف در یک درس مثل ریاضی، به کودک دچار اختلال و بقیه‌ی افراد حاضر در کلاس نشان می‌دهد که درس مربوطه چقدر با زندگی روزمره در انطباق است. مثال دیگر زمانی است که معلم تقویم را بررسی می‌کند. او می‌تواند در مورد اعداد، رویدادهای کنونی، وضعیت آب و هوا و موارد دیگر آموزش دهد.
