روش تیچ شیوه های نسبتاً جدید برای آموزش افراد دارای اوتیسم و اختلالات ارتباطی است و در دانشگاه کارولینای شمالی توسط گروهی از متخصصان پایه‌گذاری شده است. تیچ یک سر واژه است و متشکل از حروف اول عبارت درمان و آموزش کودکان دارای اوتیسم ناتوانی ارتباطی است این روش که به روش آموزش دارای ساخت نیز مشهور است برای به وجود آمدن روال طی کرده است :
- مطالعات و بررسی اختلالات طیف اوتیسم و آنچه که اتیسم را از سایر اختلالات جدا می کند.
- مطالعات و برسی روش های مختلف آموزشی برای انتخاب بهترین و مناسب ترین شیوه آموزش افراد دارای نقایص ارتباطی.
- بررسی والدین افراد دارای اختلالات اوتیسم به منظور شناسایی نیازها و خواسته های آنان.
در بررسی های انجام شده بر روی شناسایی ویژگی های انحصاری اختلالات اوتیسم مشخص شد دسته ای از ویژگی ها وجود دارند که این اختلال را از سایر اختلالات رشدی جدا می کند، مثلا اغلب این افراد دارای توانایی ادراک تصویر هستند ولی در ادراک اطلاعات کلامی مشکل دارند.
برسی افراد دارای اتیسم و عکس العمل های آنان نشان دهنده ی توانایی برقراری ارتباط از طریق تصویر بود. بیوگرافی افراد مشهور دارای اتیسم تایید کننده این موضوع است.
ویژگی دیگر میل این افراد به عدم تغییر در محیط و یکسانی روش های برخورد آنان با محیط بود که نشانگر علاقه شدید این افراد به ساختدار بودن پیرامون و شیوه های برخورد دیگران با آنان است .
اصول ماعدد دیگری نیز شناسایی و برسی شد و پس از آن مرحله دوم کار یعنی مطالعه روش های مختلف آموزشی به منظور تدوین مناسب ترین روش آموزش برای این افراد آغاز شد.
در این مرحله شیوه‌های آزاد و فاقد ساخت همراه با محیط های آموزش و دارای ساخت آزمایش شدند و بعد ایجاد تنوع در روش‌ها در برابر یکسانی و عدم تغییر آزمایش شد.
در هر دو حالت مشخص شد که روش‌های غیر کلامی دارای ساخت همراه با را با شیوه‌های نسبت یکسان و فاقد تغییر برای افراد دارای اوتیسم مناسب تر هستند.
در مرحله ارزیابی والدین هدف برسی نظریه هایی بود که والدین و نقایص ارتباطی و شخصیتی آنان را عامل ایجاد مشکل می دانستند.
یافته ها علاوه بر مشخص کردن نیاز های والدین این افراد نشان داد که آنان می‌توانند به عنوان همکاران آموزشی و توانبخشی در بهبودی علائم اوتیسم در کودکان شان نقش پررنگ تری ایفا کنند.
تیچ از برنامه های مداخله است که از مزیت پژوهش‌های دقیق و کنترل شده تجربی برخوردار است. تیج که اغلب به برنامه آموزش ساختارنیز مشهور در سال ۱۹۶۶ به عنوان یک پروژه ی پژوهشی مربوط به کودکان در دپارتمان روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی در آمریکا شروع شد.
ویژگی های اصلی این برنامه درک و پذیرش نقاط قوت و ضعف موجود در هر کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم است. تا کید اصلی این برنامه بر ساخت دهی محیط زیست به منظور انطباق آن با ویژگی هر فرد دارای اختلالات طیف اتیسم است. به علاوه در این روش ساخت دهی محیط به نحوی که باعث بهبودی عملکرد های آموزشی و رفتاری فرد می شود.
تاکید برنامه آموزشی تیچ بر رشد فردی و برنامه خانواده محور بر اساس ویژگی ها و پرونده های یادگیری هر کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم ، به جای استفاده از یک برنامه درسی استاندارد است.
آموزش دارای ساخت شامل تغییر ساختار فیزیکی محیط کودک است برای مثال ارائه کار در قالب سیستم های انحصاری و جدا سازی فعالیت گروه با مشخص کردن حدود و مرزهای فیزیکی و بصری به منظور تسهیل یاد گیری و به حداقل رساندن عوامل و محرک های مخل دقت بینایی و شنوایی و ایجاد کننده ی حواس پرتی علاوه بر این آموزش دارای ساخت و همچنین شامل ایجاد یک نقطه شروع و پایان برای هر وظیفه و کمک به قابل فهم و پیش بینی کردن فعالیت های کودک به کمک دستکاری در محیط و جهت دهی محیطی به فعالیت های فرد است برای مثال با قرار دادن فعالیت مورد نظر در آغاز و شروع کار در یک سینی که در سمت چپ کودک قرار داده می شود و گذاشتن فعالیت انجام شده و یا کار به پایان رسیده بر روی سینی در سمت راست.
علاوه بر این بر اساس شواهد پژوهشی موجود مینی بر وجود برتری در توانایی ادراک بصری افراد دارای اتیسم در مقایسه با ناتوانی و ضعف این افراد در پردازش و محرک های شنیداری، برنامه تیچ سعی دارد به کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم با استفاده از تصویر نشان دهد چه فعالیت‌هایی در چه توالی روی می‌دهند.
برنامه های بصری همچنین برای حمایت از انتقال کودک از فعالیتی به فعالیت دیگر استفاده میشود. هدف اولیه و نخستین برنامه تیچ ارائه حمایت آماده سازی کودکان دارای اتیسم و سایر اختلالات مرتبط با آن به منظور انجام فعالیت‌های موثر در خانه، مدرسه ، و جامعه توصیف شده است تاکید برنامه بر توانمندسازی افراد دارای اختلالات طیف اتیسم و اعضای خانواده آنان با استفاده از کم ثر کردن دشواری‌های رفتارهای ناشی از وجود این دسته از اختلالات است.
اصول و مفاهیم هدایت کننده برنامه تیچ در ادامه مطلب به طور خلاصه ذکر شده اند:
- بهبودی سطح سازگاری : ارتقاء سطح مهارت با استفاده از تعدیل محیط و ایجاد تغییر در آن به منظور جبران ناتوانی ها.
- همکاری والدین : والدین با مختصصان هماهنگی می‌کنند و در اصل همکار _ درمانگر فرزندان خود خوانده می شوند علت این امر تداوم برنامه در منزل و توسط والدین است.
- ارزیابی به منظور تدوین برنامه مداخله ای انفرادی : ارزیابی مهارت های مورد نیاز فرد را مشخص می کند و برنامه ی مداخله‌ای به منظور جبران نقص در این مهارت‌ها تدوین می شود. فرم ارزیابی خاصی توسط برنامه ریزان تیچ به نام پرونده روانی آموزشی تیچ یا پی . ای . پی . وجود دارد همین شیوه ارزیابی درباره والدین و افرادی که برای دوره‌های آموزشی تیچ ثبت نام کرده‌اند اجرا میشود.
اصول برنامه تیچ :
اصول کلی تشکیل دهنده روش تیچ را می‌توان با توجه به نکات زیر خلاصه کرد
- آموزش ساختدار : بررسی‌ها نشان داده‌اند که کودکان و بزرگسالان دارای اختلالات طیف اتیسم از محیط آموزشی دارای ساختار مشخص و عینی بیشتر یاد می‌گیرند تا نظامی فاقد ساخت و آزاد.
- درمان رفتاری و شناختی : روش‌های آموزشی به وسیله نظریه های شناختی و رفتاری هدایت می شوند واغلب این نظریه‌ها بر این باور هستند که رفتارهای چالش برانگیز افراد دارای اختلالات طیف اتیسم ممکن است در مشکلات ادراکی و شناختی آنان ریشه داشته باشد.
- آموزش کل نگر: آموزش بر اساس این روش کل فرد را در بر می گیرد و تنها بر رفتار و یا ارتباط آنان تاکید ندارد بلکه کلیت شخصیت و عملکرد هایشان را در یک زمینه مشخص مورد بررسی و مداخله قرار می‌دهد.
تحقیقات نشان داده است که روش تیچ می تواند تأثیر قابل توجهی بر توسعه مهارت های اجتماعی در افراد مبتلا به اوتیسم داشته باشد. با استفاده از کمک های بصری و محیط های ساختار یافته، روش تیچ درک واضح تری از نشانه های اجتماعی، قوانین و انتظارات را برای افراد فراهم می کند. این درک بهبود یافته به تعاملات اجتماعی، ارتباطات و مشارکت بهتر کمک می کند. با گنجاندن شیوه ها و اصول مبتنی بر شواهد، روش تیچ همچنان ابزاری ارزشمند در درمان اوتیسم است که از توسعه مهارت های اجتماعی، رفتار های سازگارانه و استقلال کلی حمایت می کند. روش تیچ (درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و دارای اختلالات ارتباطی) موضوع تحقیقات گسترده ای بوده است که تأثیر آن را بر جنبه های مختلف درمان اوتیسم بررسی کرده است. این بخش دو حوزه کلیدی تحقیق را برجسته می کند: تأثیر روش تیچ بر مهارت های اجتماعی و ادراک، و همچنین مطالعاتی که از توسعه رفتارهای سازگارانه حمایت می کنند. روش تیچ تشخیص می دهد که افراد مبتلا به اوتیسم سبک ها و ترجیحات یادگیری منحصر به فردی دارند. این روش بر آموزش ساختار یافته ای تأکید دارد که نقاط قوت، علایق و توانایی های کودک را در نظر می گیرد. با ایجاد یک محیط ساختار یافته و استفاده از پشتیبانی های بصری، این روش به افراد مبتلا به اوتیسم کمک می کند تا وظایف روزمره را انجام دهند، مهارت ها را توسعه دهند و ارتباطات و تعاملات اجتماعی خود را بهبود بخشند. یکی از نقاط قوت روش تیچ، قابلیت کاربرد گسترده آن در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در سنین و سطوح مهارتی مختلف است. چه کودکی در سنین پایین و چه در سنین بالاتر به اوتیسم تشخیص داده شود، رویکرد تیچ می تواند برای رفع نیازهای خاص و مرحله رشدی او تنظیم شود. این انعطاف پذیری امکان آموزش و پشتیبانی فردی را فراهم می کند و استقلال و خودکفایی کودک را ارتقا می دهد. این نکته را به یاد داشته باشید که هنگام اجرای روش تیچ دو جنبه کلیدی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود: قابلیت کاربرد آن در سنین و سطوح مهارتی مختلف، و اهمیت مشارکت تیم چند رشته ای. اجرای مؤثر روش تیچ مستلزم مشارکت یک تیم چند رشته ای است. این تیم معمولا شامل متخصصانی مانند روانشناسان، معلمان آموزش ویژه، گفتاردرمانگران، مددکاران اجتماعی و ارائه دهندگان مراقبت های کودکان می شود. هر یک از اعضای تیم، تخصص و دیدگاه های منحصر به فردی را به ارمغان می آورند و به یک رویکرد جامع و کل نگر برای حمایت از افراد مبتلا به اوتیسم کمک می کنند.
برنامه تیچ تاکید ویژه ای بر موارد زیر دارد:
- تاکید بر ارتباط بصری ( تصویر و نماد) به منظور تکمیل زبان گفتاری فرد.
- در نظرگیری مکان خاص به عنوان پایگاه کاری فرد به منظور کم کردن عوامل برهم زننده تمرکز و آرامش فرد
- تدوین برنامه‌های خاص به نحوی که فرد قادر به پیش بینی ارائه مطالب و نحوه ارائه آنها به وی باشد و از گام بعدی هر فعالیت و یا حرکت بعدی مربوط به آن آگاه باشد. این برنامه با ارزیابی آغاز می شود توصیف موارد به شکل نسبتا تفصیلی می‌تواند برای آغاز کنندگان برنامه مفید باشد.
منابع:
سوالات متداول:
1-چرا در روش تیچ از تصاویر زیاد استفاده میشود؟
چون بسیاری از کودکان اتیستیک پردازش بصری قویتری نسبت به پردازش کلامی دارند و تصاویر به درک بهتر دستورات و برنامهها کمک میکند.
2-روش تیچ بیشتر بر چه مهارت‌هایی تمرکز دارد؟
روی استقلال فردی، انجام تکالیف، مدیریت زمان و کاهش اضطراب از طریق پیش‌بینی‌پذیر کردن محیط تأکید میکند
2 دیدگاه
ممنون از شما دکتر صابر عزیز که از هیچ تلاشی برای درمان کودکان اوتیسم کم نمیذارید. روش های درمانی جدید و تجهیزات کلینیک تون عالیه. ممنون از شما
ما خیلی سال پیش برای درمان اوتیسم پسرمون از کانادا به ایران اومدیم و با کمک دکتر صابر بعد از حدود دو سال پسرمون از طیف خارج شد و برگشتیم. واقعا دکتر خوبی هستن و هزینه های درمانی شون خیلی منطقیه