اختلال پردازش حسی یکی از اختلالات کودکان می باشد که خود را با اختلال در حواس مختلف نظیر مشکلات حس عمقی، حس لامسه، اختلالات وستیبولار و … نشان می دهد. بی قراری، لجبازی و کج خلقی کودکان به علت مشکلات حسی خانواده را در محیط هایی نظیر مهمانی پارک یا مراکز خرید مستاصل می نماید. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در حیطه کاردرمانی حسی و کاردرمانی si( یکپارچگی حسی) همچنین ماساژ درمانی به صورت تخصصی فعالیت می نماید. درمان یکپارچگی حسی یکی از درمان های مفید در حیطه اختلال پردازش حسی می باشد که با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا نظیر سنسوری روم در مرکز توانبخشی مورد استفاده قرار می گیرد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علائم اختلال حسی و مشکلات حس عمقی
- حس عمقی: اطلاعات از عضلات و مفاصل درباره موقعیت بخشهای بدن به مغز می‌رساند.
- کودکانی که نمی‌توانند اطلاعات لازم را درباره وضعیت بدن دریافت کنند (یعنی حس عمقی ضعیف دارند) اغلب دست و پا چلفتی و حواس پرت بنظر می‌آیند.
- اغلب کسانیکه حس عمقیشان دچار مشکل شده به سرنخهای بینایی یا سایر استراتژیهای شناختی تکیه می‌کنند (مانند بیان شفاهی)
- سایر علائم کسی که مشکل حس عمقی دارد:
- به کار بردن نیروی بسیار کم یا بسیار زیاد برای نوشتن، دست زدن، راه رفتن و تایپ کردن
- خراب کردن و پرت کردن اسباب بازی‌ها / زدن دیگران / دربارهی فضای بدن خود قضاوت نادرست دارند
- مشکلات حس عمقی اغلب در کودکان ASD دیده می‌شود، و مشکلات پراکسی این کودکان هم ناشی از همین حس است.
- اغلب کودکانی که حس عمقیشان دچار مشکل شده است نیاز دارند که به پوستشان فشار زیادی وارد شود و کامپرشن و ترکشن مفاصل با فشار زیادی انجام شود. کودکی که این رفتار‌ها را نشان می‌دهد رفتارش اشتبا‌هاً به عنوان کودک آشوبگر تلقی می‌شود. کودک این رفتارهای حس طلبانه را انجام می‌دهد تا فیدبک اضافی در مورد وضعیت بدنش بدست آورد.
مشکلات ادراک بینایی
- درک بینایی فاکتور مهمی برای فعالیتهای حرکتی ظریف و بازیهای ساختاری است.
- کودکانی که مشکلات ادراک بینایی دارند: اغلب ادراک ضعیف لامسه و دیس پراکسیا دارند.
- کودکان ASD توانایی دیدن جزییات زیاد اشیا را دارند. بنابراین در مشاهده ویژگیهای کلی و مشاهده محرک متحرک دیداری مشکل دارند (یعنی شیای که در حال حرکت است)
سایر مشکلات ادراکی
در کاردرمانی حسی به بررسی مشکلات ادراکی کودکان پرداخته می شود.
- درک حرکت در فضا نیازمند یکپارچگی اطلاعات وستیبولار، بینایی و عمقی است.
- کسانی که مشکل وستیبولار دارند، حس عمقیشان هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
*مهم: مشکل ادراک شنیداری اگر به تنهایی وجود داشته باشد جز مشکلات یکپارچگی حسی نیست، اما اگر مشکل شنیداری با اختلالات زبان همراه باشد نشانهای از مشکلات SI است.
مشکلات حس وستیبولار
- به مشکل در عملکردهایی که به طور نزدیکی همراه سیستم وستیبولار هستند.
- واژههایی که برای این مشکل تعریف شده است:
Postural & bilateral integration
Vestibular bilateral integration (VBI)
Bilateral integration & sequencing (BIS)
Vestibular bilateral integration and sequencing (VBIS)
| تستهای رسمی و غیررسمی برای ارزیابی مشکلات دوطرفه وستیبولار | ||
| – یک الگوی حرکتی رفلکسی جلو و عقب چشم‌ها است که به دنبال محرک چرخشی وستیبولار ایجاد می‌شود.
– PRN همراه با سایر علائم اختلالات وستیبولار است که شامل محدودیت در توالی حرکات دوطرفه است. – تست PRN در نوزادان نیز قابل انجام است. |
نیستاگموس پس از چرخش
(Postrotary nystagmus-PRN) |
تستهای رسمی |
| ارزیابی ایستادن، راه رفتن، تعادل و هماهنگی دوطرفهی حرکتی است | تست یکپارچگی حسی و پراکسی (SIPT) | |
| ۱- کنترل سر و تنه
۲- تعادل و هماهنگی دوطرفه ٣- عملکردهای Vestibular-ocular ۴- حفظ وضعیت سوپرمن (prone extension) |
مشاهدات کلینیکی
|
تستهای غیررسمی
|
– مشکلات دوطرفه اغلب همراه با تاخیر در تکامل مهارتهای خط وسط بدن است. مانند عملکرد دست، گذشتن دست از خط وسط بدن، تمیز چپ و راست
– کودکانی که تنها مشکل دوطرفه وستیبولار دارند معمولاً ناتوانیشان آشکار نمی‌شود و به علت مشکل در فعالیتهای ورزشی یا دست و پا چلفتی بودن و ناهماهنگی برای ارزیابی ارجاع داده می‌شوند.
– در کودکان ASD کنترل وضعیت به تکامل نرسیده است و تاخیر Head lag دیده می‌شود. تأخیر Head lag پیشبینی کننده تشخیص ASD در ۳۹ ماهگی است.